واکسن‌ها در برابر جهش‌های جدید ویروس کرونا موثرند؟
پژوهشگران کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-۱۹ می‌گویند: واکسن‌های کووید-۱۹ که هم‌اکنون در دست تولید هستند یا مورد تایید قرار گرفته‌اند، در برابر غالب ویروس و حداقل مقداری در برابر واریانت‌های جدید محافظت ایجاد می‌کنند. بنابراین اقدام برای واکسیناسیون سریع و استمرار رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، ضروری است.
ویروس‌ها به صورت طبیعی با گذشت زمان در حال تکامل هستند. گاهی در هنگام نسخه‌برداری یا کپی ژنوم، ممکن است که ویروس دچار کمی تغییر شود که این تغییرات «جهش» نامیده می‌شوند. ویروس‌هایی که یک یا چند جهش پیدا می‌کنند، به عنوان واریانتی از ویروس اصلی شناخته می‌شود.
با توجه به این موضوع پژوهشگران کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-۱۹ با انتشار یک گزاره‌برگ، واریانت‌های کووید-۱۹ و تاثیر واکسن‌ها بر آن‌ها را مورد بررسی قرار دادند.
در این گزاره‌برگ آمده است: باید توجه داشت که وقتی یک ویروس به طور گسترده در جمعیتی در گردش است و باعث عفونت تعداد زیادی از افراد می‌شود، فرصت بیشتری برای انتشار و تکثیر خواهد داشت و در نتیجه احتمال جهش آن افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی متوقف کردن گسترش ویروس نقش کلیدی دارد.
البته اغلب این جهش‌ها بر خصوصیات فنوتیپی ویروس تاثیر نمی‌گذارند و تاثیر زیاد و قابل‌توجهی بر توانایی ویروس در ایجاد عفونت و شدت بیماری‌زایی ندارند. بسته به مکانی که تغییرات در مواد ژنتیکی ویروس در آن قسمت واقع شده است، ممکن است بر خصوصیات ویروس تاثیر بگذارد.
برخی از پیامدهای احتمالی واریانت‌های نوظهور تاکنون به شرح زیر هستند:
- امکان انتشار سریع‌تر در افراد؛
- توانایی ایجاد بیماری خفیف‌تر یا شدیدتر در افراد؛
- عدم امکان تشخیص توسط آزمایش‌های تشخیصی معمول ویروس خاص؛
- کاهش حساسیت به عوامل درمانی مانند آنتی‌بادی‌های مونوکلونال
- توانایی گریز از ایمنی طبیعی یا ایمنی ناشی از واکسن
بررسی‌های محققان نشان داده است ویروس‌ها مانند دیگر موجودات شامل تکامل همگرا هستند. به این معنا که در واقع به نوعی تکامل مستقل برای ویژگی‌های مشابه در گونه‌ها در دوره‌های مختلف است. به طور مثال برای این‌که ایالات متحده تحت تاثیر واریانت‌های هند، آفریقای جنوبی یا برزیل قرار بگیرد، نیازی نیست که خود واریانت‌ها از خارج به کشور منتقل شوند؛ در عوض تکامل همگرا اتفاق می‌افتد و واریانت‌های مختلف به طور هم زمان در چندین قسمت از جهان رشد می‌کنند.
سه نوع طبقه‌بندی برای واریانت‌های کووید-۱۹ اعلام شده است:
１. واریانت‌های قابل‌توجه(VOI)
２. واریانت‌های نگران‌کننده(VOC)
３. واریانت‌های همراه با عواقب شدید(VOHC)
پژوهشگران کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-۱۹ می‌گویند: واکسن‌های کووید-۱۹ که هم‌اکنون در دست تولید هستند یا مورد تایید قرار گرفته‌اند، در برابر غالب ویروس و حداقل مقداری در برابر واریانت‌های جدید محافظت ایجاد می‌کنند. زیرا این واکسن‌ها پاسخ ایمنی گسترده‌ای شامل طیف وسیعی از آنتی‌بادی ها و سلول‌ها را ایجاد می‌کنند و واکسن‌ها علیه یکی از واریانت‌های ویروس، در برابر انواع مشابه نیز محافظت ایجاد می‌کنند. بنابراین تغییرات یا جهش در ویروس نباید واکسن‌ها را کاملا بی‌اثر کند. در صورتی که اثبات شود، هر کدام از این واکسن‌ها در برابر یک یا چند نوع از واریانت‌ها اثربخشی کم‌تری دارند، می‌تواند برای محافظت در برابر این واریانت، ترکیبات واکسن‌ها را تغییر داد.
ویروس کووید-۱۹ از ابتدای اپیدمی تاکنون واریانت‌های متعددی داشته است. افزایش تعداد واریانت‌های نگران‌کننده، ضرورت و فوریت مداخلات مهمی مانند واکسیناسیون سریع و استمرار رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری را تا رفع کامل این دغدغه جهانی یادآور می‌شود.
ایجاد واریانت‌های جدید نشان می‌دهد که هر کشور باید به سرعت برای انجام واکسیناسیون اقدام کند و از نظر بین‌المللی اگر همه جوامع و کشورها علیه این بیماری واکسینه نشوند، احتمال پیدایش واریانت‌هایی با خاصیت فرار از واکسیناسیون وجود دارد که می تواند منجر به ادامه بحران در دنیا، حتی در کشورهایی که پوشش بالای واکسیناسیون دارند، شوند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
