خیز باکو برای بازگشایی کریدور زنگزور

 از منظر ایران، دغدغه اصلی حمله غافلگیرکننده احتمالی آذربایجان - با حمایت ترکیه - به استان سیونیک جنوبی ارمنستان برای ایجاد کریدور جنجالی زنگزور است. این پروژه ترانزیتی که مرز زمینی ایران و ارمنستان را قطع می‌کند و از همین رو تهران با آن مخالف است، به دنبال اتصال سرزمین اصلی آذربایجان و منطقه نخجوان و همچنین ترکیه است.

در بازه زمانی که خطوط تدارکاتی ایران به شرکای خود در شام تحت تاثیر قرار گرفته، کریدور زنگزور می‌تواند زمینه را برای انزوای (ادعایی) ایران فراهم کرده و نقش این کشور در قفقاز جنوبی را تحت تاثیر بگذارد. به ادعای ناظران، اگرچه مقامات آذربایجان تلاش می‌کنند اهمیت مرزهای ارمنستان را برای ایران کم‌اهمیت جلوه دهند، اما واقعیت‌های روی زمین تصویر متفاوتی را ترسیم می‌کند.

بنابر گزارش‌های ادعایی، آنکارا و باکو از قبل موانعی را در مسیر تردد کامیون‌های ایرانی از خاک خود ترسیم کرده‌اند. ترکیه در دسامبر ۲۰۲۴ در واکنش به اقدام تهران برای مبارزه با قاچاق سوخت، کامیون‌های خارجی که ایران را ترک می‌کنند را واداشته تا عوارض گمرکی به ارزش سوخت موجود در مخازن خود را پرداخت کنند. در همین حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که آذربایجان گذرگاه‌های مرزی آستارا (ایران و آذربایجان) و پلدشت (ایران- نخجوان) را به روی کامیون‌های همسایه جنوبی خود بسته است.

خیز باکو برای دور زدن ایروان

به ادعای تحلیلگران، در صورت به ثمر نشستن کریدور زنگزور، مسیرهای ترانزیتی ایران به اروپا و روسیه از طریق قفقاز کاملاً به حسن نیت اتحاد آذربایجان و ترکیه منوط خواهد بود.

امواج میدیا در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد: اگرچه باکو رسما تقاضای خود برای ساخت کریدور زنگزور را از مذاکرات صلح با ارمنستان کنار گذاشته است، اما تلاش برای ترسیم آن را متوقف نکرده است. مدت کوتاهی پس از حمله برق‌آسای باکو برای تصرف کل قره‌باغ کوهستانی در سپتامبر 2023، به نظر می‌رسید که پروژه زنگزور از جدول خارج شده باشد.

در آن بازه زمانی کریدور ارس که از ایران می‌گذرد برای جلوگیری از قطع ارتباط ارمنستان و ایران طراحی شد. با این حال، الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان ماه گذشته در مصاحبه‌ای مدعی شد: «کریدور زنگزور باید باز شود و خواهد شد. ارمنستان هر چه زودتر این را بفهمد، بهتر است».

او همچنین هشدار داد که ایروان نباید «به عنوان یک مانع جغرافیایی بین ترکیه و آذربایجان عمل کند». در همین حال، مقامات ترکیه بار دیگر در مورد لزوم باز کردن کریدور صحبت کردند. ساختار امنیتی شکننده ارمنستان پس از شکست این کشور در جنگ ۲۰۲۰ با آذربایجان بر سر قره‌باغ کوهستانی باعث می‌شود که این کشور کمتر در برابر حمله بعدی آذربایجان مقاومت کند.

در سال ۲۰۲۲، باکو حملاتی را به جنوب شرقی ارمنستان کلید زد و مناطقی را تصرف کرد و در عین حال ایروان را به تغییر قراردادها و مانع تراشی در باز کردن مسیرهای ارتباطی و حمل و نقل متهم کرد.

مشروح این گزارش را در اقتصادنیوز با تیتر «قره‌باغ میدان صف‌آرایی پنهان ترکیه، آذربایجان و ایران/ علی‌اف بازی پرهزینه‌ای را آغاز کرد؟» بخوانید. 

 

 

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.