چرا سوریهی پسااسد رقابت تهران و آنکارا را پیچیدهتر میکند؟

به نوشته جورجیو کافیرو در شورای آتلانتیک، این دو کشور روابط تجاری مهمی دارند و منافع آنها در برخی موضوعات همپوشانی دارد، از مخالفت با جنگ اسرائیل علیه غزه و حملات هوایی به سوریه گرفته تا حمایت از قطر در دوران محاصره ۲۰۱۷-۲۰۲۱. ترکیه همچنین نقش کلیدی در کاهش اثرات تحریمهای غرب علیه ایران ایفا کرده است. اما از آنجا که هر دو کشور به دنبال افزایش نفوذ خود در خاورمیانه هستند، روابط دوجانبه آنها گاهی با رقابت و تنشهای شدیدی همراه بوده است.
با سقوط دولت همپیمان جمهوری اسلامی ایران در سوریه در اواخر سال گذشته و جایگزینی آن با یک ساختار سیاسی نزدیک به ترکیه در دمشق، تحولات سوریه، دستکم در کوتاهمدت، موازنه قدرت در شام را به نفع آنکارا تغییر داده و نفوذ تهران را تضعیف کرده است.
این تحولات میتوانند باعث پیچیدگی روابط ایران و ترکیه شوند، بهویژه با توجه به اینکه تهران سیاستهای ترکیه در سوریه را تهدیدی برای منافع خود میداند. در مقابل، سیاستمداران ترکیه احتمالاً نگران دخالت جمهوری اسلامی ایران در سوریه هستند، چراکه ممکن است این مداخله روند انتقال قدرت را به گونهای تحت تأثیر قرار دهد که به زیان منافع ترکیه باشد.
بااینحال، ترکیه و ایران احتمالاً میتوانند تنشهای خود در مورد سوریه را مدیریت و در چارچوب مشخصی محدود کنند تا از درگیری مستقیم جلوگیری شود. علاوه بر این، اگر تنشهای ترکیه و اسرائیل بر سر سوریه افزایش یابد، ممکن است حتی زمینهای برای نوعی همسویی ایران و ترکیه در سوریه به وجود آید.
با توجه به اینکه ترکیه پس از سقوط بشار اسد به «بزرگترین برنده» در سوریه تبدیل شده است، سیاستمداران ایرانی نسبت به پیامدهای گستردهتر این تحول برای منافع استراتژیک تهران نگران هستند. روی کار آمدن دولت اسلامگرای سنی در دمشق، دولتی که گروههای مسلح مورد حمایت ایران را تهدیدی برای منطقه میداند و متعهد شده است که از ارسال تسلیحات ایرانی از طریق سوریه جلوگیری کند، تهران را نسبت به آینده حزبالله نگران کرده است. این گروه مدتها نقش کلیدی در محور مقاومت تحت رهبری جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده است.
رسانههای ایران ترکیه را متهم میکنند که با همکاری ایالات متحده و اسرائیل، در راستای یک توطئه بزرگتر برای تقویت غرب و اسرائیل و تضعیف ایران، در سرنگونی اسد نقش داشته است. از زمان سقوط اسد در اواخر سال گذشته، برخی چهرههای ایرانی آشکارا ترکیه را به دلیل نقش آن در تسهیل صادرات نفت آذربایجان به اسرائیل در بحبوحه جنگ غزه محکوم کردهاند و استدلال میکنند که آنکارا مسئول بخشی از رنج فلسطینیان است.
مشروح این گزارش را در اکوایران با تیتر «پژواک تغییر موازنه قدرت در شام؛ چرا سوریهی پسااسد رقابت تهران و آنکارا را پیچیدهتر میکند؟» بخوانید.
بخش سایتخوان، صرفا بازتابدهنده اخبار رسانههای رسمی کشور است.