در ابتدای این جلسه میرفلاح نصیری، معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران، ضمن تقدیر و تشکر از حاضران در جلسه، به اهمیت و ضرورت بحث محاسبه باروری در کشور و قانون جوانی جمعیت و تکالیف مرکز آمار ایران اشاره کرد. در ادامه جلسه فتحی، رئیس گروه جمعیت و سرشماری مرکز آمار ایران، با اشاره به فرایند انجام محاسبه میزان باروری کل کشور در سطح استان از سال ١٣٩٦ تا ١٤٠٠، گزارشی تفصیلی در این خصوص برای حاضران در جلسه ارائه کرد. او به اهمیت محاسبه میزان باروری کل کشور در سال‌های اخیر اشاره کرده و توضیح داد تا قبل از سال ١٣٩٥ این شاخص با استفاده از روش غیر‌مستقیم و اغلب داده‌های سرشماری محاسبه می‌شد؛ اما از سال ١٣٩٥ به بعد با بهبود آمارهای ثبتی ولادت امکان محاسبه با روش مستقیم فراهم شده است.

در سال گذشته نیز محاسبات انجام‌شده با روش مستقیم برای سال‌های ٩٦ تا ٩٩ پس از تصویب کمیته آمار بخشی جمعیت اطلاع‌رسانی شد. در حال حاضر این شاخص با روش مستقیم و برای سال ١٤٠٠ محاسبه شده است. فتحی با اشاره به توصیه‌‌های سازمان ملل در خصوص جمع‌آوری داده‌‌های باروری و مرگ‌و‌میر، روش‌های تولید این داده‌ها را شامل شیوه ثبتی، طرح‌های آماری و روش ترکیبی ذکر کرده؛ به‌گونه‌ای که هیچ‌کدام نسبت به دیگری برتری ندارد و تلفیق داده‌ها از منابع مختلف کیفیت آمارهای ملی را ارتقا می‌بخشد. در ایران مقایسه داده‌های ولادت از دو منبع ثبتی داده، یعنی سازمان ثبت احوال کشور و وزارت بهداشت، حکایت از بهبود پوشش هر دو منبع داده و به حداقل رسیدن تفاوت بین آن‌هاست که این موضوع به عنوان یک گام رو به جلو و مثبت در کشور تلقی می‌‌شود.

نتایج محاسبات، کاهش میزان باروری کل ایران از سال ١٣٩٥ تا ١٤٠٠ را تایید می‌کند. اطلاعات ثبت احوال نشان داد میزان باروری کل زنان مقیم ایران (اعم از جمعیت ایرانی و غیرایرانی) در سال‌های ١٣٩٦ و ١٣٩٧ و ١٣٩٨ و ١٣٩٩ و ١٤٠٠ به ترتیب برابر ۰۹/ ۲ و ۹۵/ ۱ و ۷۴/ ۱ و ۶۵/ ۱ و ۶۵/ ۱ فرزند است. میزان باروری کل زنان ایرانی در سال‌های ١٣٩٦ و ١٣٩٧ و ١٣٩٨ و ١٣٩٩ و ١٤٠٠ به‌ترتیب برابر ۰۷/ ۲ و ۹۷/ ۱ و ۷۷/ ۱ و ۷۱/ ۱ و ۷۴/ ۱ فرزند است. میزان باروری کل ایران در سال ١٤٠٠ اندکی افزایش یافته است که این افزایش تحت تاثیر افزایش باروری اتباع غیرایرانی بوده است. میزان باروری زنان ایرانی در سال‌های ١٣٩٩ و ١٤٠٠ مشابه است. در سال‌های اخیر الگوی فرزندآوری در سنین میانی متمرکز شده است. الگوی سنی باروری نشان‌دهنده کاهش میزان باروری در همه سنین از جمله گروه‌های سنی ۲۴-۲۰ و ۲۹-۲۵ و ۳۴-۳۰ساله است. این تغییر بیانگر کاهش باروری به‌ویژه در میان گروه سنی جوان است که به نوبه خود سهم بسزایی در کاهش میزان باروری کل در ایران داشته‌‌اند. تمام استان‌های کشور کاهش میزان باروری کل را در ٥ سال اخیر تجربه کرده‌اند.

بنابراین می‌توان گفت کاهش میزان باروری کل در اقصی‌نقاط ایران پدیده‌ای فراگیر بوده است. البته در تعدادی از استان‌ها باروری در سال ١٤٠٠ در مقایسه با سال ١٣٩٩ افزایش یافته است. در سال ١٤٠٠ استان‌هایی که پذیرای مهاجران خارجی بوده‌‌اند باروری آنها در مقایسه با سال ١٣٩٩ اندکی افزایش یافته است. استان‌های یزد، البرز، سیستان و بلوچستان، تهران و اصفهان نمونه‌های بارز هستند. ٢٧ استان باروری کمتر از سطح جانشینی را در سال ١٤٠٠ تجربه کرده‌اند که ٢٠ استان باروری کمتر از سطح جانشینی بین ۰۹/ ۲ تا ۵۱/ ۱ فرزند، ٢ استان باروری پایین (بین ۳۱/ ۱ تا ۵/ ۱ فرزند) و ٥ استان باروری بسیار پایین (کمتر از ۳/ ۱ فرزند) داشتند. تنها ٤ استان باروری بالاتر از سطح جانشینی را در سال ١٤٠٠ تجربه کرده‌اند. بنابراین می‌توان گفت دلایل مختلف اجتماعی و اقتصادی متعددی در تغییرات میزان باروری کل ایران دخیل هستند.

اخبار مرتبط