در سفر جنت یلن به چین چه گذشت؟
۱۰ساعت مذاکره بدون نتیجه
مذاکرات طولانی
یلن طی دو روز ۱۰ساعت در پکن با مقامات چینی مذاکره داشت. او در کنفرانس مطبوعاتی خود در روز یکشنبه گفت: «ایالات متحده و چین به‌رغم اختلافات قابل‌توجه خود در وضع باثبات‌تری نسبت به سابق قرار گرفتند.» این اظهارنظرات محافظه‌کارانه در حالی توسط یلن اعلام شده است که طی ۱۰ساعت مذاکره بین دو طرف هیچ نوع توافق مشخصی در این جلسات انجام نشده است. یلن در ادامه سخنان خود گفت: «جهان به اندازه کافی بزرگ است که هر دو کشور بتوانند پیشرفت کنند.» یلن اشاره کرد که دو طرف قرار است ارتباطات بیشتری را در بالاترین سطوح داشته باشند. ارتباطاتی که از منظر او یکی از مهم‌ترین ارتباطات زمانه ماست. خانم یلن در سفر خود، اولین وزیر خزانه‌داری ایالات متحده در چهار سال گذشته بود که با چهار تن از قدرتمندترین رهبران چین دیدار کرد: نخست وزیر لی کیانگ، نفر شماره دوی دولت چین؛ همتای خانم یلن، معاون نخست‌وزیر،
هی لیفنگ؛ وزیر دارایی، لیو کان؛ و پان گونگ‌شنگ، رئیس جدید بانک مرکزی چین که چند هفته است به انتصاب رسیده است. پیش از این هی لیفنگ، وزیر دارایی چین، در دیدارهای متعددی تلاش کرده بود تا در دوره ترامپ با استیو منوچین وزیر خزانه‌داری سابق آمریکا به توافق برسد. اما در این میان منوچین در قانع کردن ترامپ به یک توافق تجاری بر سر محدودیت‌ها ناکام مانده بود. درنهایت این پرونده مذاکرات در آن زمان با برقراری محدودیت‌های گسترده از سوی ترامپ بر کالاهای چینی بسته شد. سفر اخیر یلن چند هفته بعد از سفر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا به چین بود. پیش از آن نیز جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا و دستیار ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در حوزه تغییرات اقلیمی، نیز سفری به چین داشت.
سابقه همکاری چین و آمریکا
رهبران چین سال‌ها با آمریکایی در حوزه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی همکاری کرده‌اند. این همکاری‌ها پس از به رسمیت شناخته شدن دولت چین توسط ایالات متحده و جامعه بین‌المللی در سال ۱۹۷۱ آغاز شد. پس از آن چینی‌ها قدم به قدم مسیر عادی‌سازی روابط خود را با آمریکا طی کردند و همکاری‌های آنها هر چه بیشتر تقویت شد. در دهه هشتاد میلادی این همکاری‌ها با آزادسازی اقتصادی و اصلاحات اقتصادی دنگ شیائوپنگ در چین همراه شد و سرمایه‌های آمریکایی به سوی چین سرازیر شد. سیاستگذاران چینی به عنوان خریدار مهم اوراق قرضه آمریکا، سابقه همکاری فراوانی با وزارت خزانه‌داری آمریکا و سازمان‌های مالی آمریکایی دارند.
وزارت تجارت و دفتر نمایندگان تجاری ایالات متحده، در سال‌های گذشته همکاری‌های فراوانی را با دولت چین داشته است. همکاری چین و آمریکا از منظر اقتصادی حجم بسیار بالایی از مبادلات اقتصادی را مابین دو کشور ایجاد کرده است. دو کشور بزرگ‌ترین کشورهای جهان از منظر اقتصادی محسوب می‌شوند. مجموع حجم اقتصاد این دو کشور ۴۰ درصد اقتصاد جهان را تشکیل می‌دهد.
نگرانی چینی‌ها
مقامات چین در مذاکرات خود موضوعات متفاوتی را مورد توجه قرار دادند. وزیر خزانه‌داری چین در رابطه با مذاکرات ناکام خود با دولت ترامپ درباره کالاهای وارداتی از چین به آمریکا با یلن صحبت کرد. یلن نیز به‌رغم اینکه تعرفه‌های برقرارشده بر کالاهای چینی را غیر‌موثر دانست، اما در رابطه با این موضوع اعلام کرد که دولت تا هنگامی که نتیجه‌گیری درونی خود را بازبینی نکند تصمیمی در این حوزه نخواهد گرفت و همان تصمیم سابق در رابطه با تعرفه‌ها پابرجاست. یلن همچنین به اختلافات آمریکا و چین بر سر محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در چین نیز اشاره کرد و گفت محدودیت‌ها بر بخش‌های محدود و خاصی برقرار شده است و قرار نیست بر اقتصاد چین تاثیر فراوانی بگذارد.
او خطاب به سی‌بی‌اس گفت: «من توضیح دادم پرزیدنت بایدن کنترل‌های مشخصی بر سرمایه‌گذاری‌های مهم در حوزه‌هایی بسیار خاص از جمله حوزه تکنولوژی‌های با سطح بالا را مدنظر دارد که اثر مهمی بر فضای سرمایه‌گذاری بین دو کشور نخواهد گذاشت.» مقامات چینی و کارشناسان علاوه بر این موضوعات در رابطه با محدودیت‌ها بر دسترسی چینی‌ها به تکنولوژی و فناوری‌های مهمی همچون هوش مصنوعی و کامپیوترهای کوانتومی است. یلن در دیدار خود با اقتصاددانان و کارآفرینان زن چینی اشاره کرد که حوزه‌های بسیاری مابین آمریکا و چین وجود دارد که امکان رسیدن به توافق بین دو کشور در این حوزه‌ها وجود دارد.
او در این دیدار گفت: «مردم ما چیزهای مشترک زیادی دارند - بسیار بیشتر از تفاوت‌های ما». در کنار محدودیت‌های آمریکا بر کالاهای چینی، برای کالاهای آمریکایی نیز توسط چین محدودیت‌های گسترده‌ای برقرار شد. بخش دیگری از سفر یلن به دیدار با کارشناسان چین در حوزه مالی گذشت. محدودیت چینی‌ها در سرمایه‌گذاری خارج از کشور با این هدف برقرار شده است که آنها را از سرمایه‌گذاری خارج از کشور باز دارد و آنها را به سرمایه‌گذاری در بخش‌های استراتژیک مانند ساخت هواپیما، صنایع سنگین و امنیت سایبری تشویق کند.
دیدگاه کارشناسان
وو شینبو، رئیس مرکز مطالعات بین‌الملل دانشگاه فودان در شانگهای، در رابطه با دیدار یلن با مقامات چین، این نتیجه را می‌گیرد که سفر یلن نتیجه مثبت و اساسی در روابط منجر نمی‌شود مگر اینکه با تغییراتی در سیاست‌های بایدن همراه شود. از آنجا که بایدن در سیاست اقتصادی خود در قبال چین تجدیدنظر نخواهد کرد. چنین نتیجه‌ای نیز در این حوزه به دست نخواهد آمد. هی ویون، یکی از مقامات سابق وزارت بازرگانی چین که اکنون یکی از اعضای ارشد مرکز مطالعات چین و جهانی‌سازی در پکن است، از اظهارات یلن که هم چین و هم ایالات متحده می‌توانند پیشرفت کنند، استقبال کرد و گفت: «چین و ایالات متحده اختلافات عمیقی با هم دارند، بنابراین مبادلات مستمر و مستقیم نه‌تنها سازنده است، بلکه از اهمیت حیاتی برخوردار است.» به طور کلی می‌توان گفت اگرچه جنت یلن سفری را به پایان رساند که دستاوردی نداشت، اما یخ روابط بین دو اقتصاد بزرگ جهان را آب کرد.
