در گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت آکام توسعه بررسی شد
پنج چالش بازرگانی بخش خصوصی
این شرکت از طریق آموزش، ارتقای کیفیت محصول، پایین آوردن هزینه‌های تولید، مزیت‌های رقابت قیمتی خود را تقویت و تلاش کرده تا اطمینان خاطر مشتری‌های خود را تامین کند. در حال حاضر رقبای زیادی برای این نوع فعالیت‌ها در کشور وجود دارد اما آن‌طور که مدیرعامل آکام توسعه می‌گوید هنر مجموعه این است تا با تنوع و نوآوری در محصولات و مراعات هزینه‌های مصرف‌کننده مشتریان خود را حفظ کند. در حال حاضر این شرکت محصولات خود را به هر پنج قاره جهان شامل ۲۵ کشور صادر می‌کند که بیشتر محصولات صادراتی آن از برند دلپذیر هستند. آکام توسعه به دلیل نوسانات ارزی با تاخیرهایی در طرح‌های توسعه‌ای خود مواجه شده است با این‌حال با برخی شرکت‌های خارجی برای اخذ نمایندگی‌های مواد اولیه‌ای که در ایران تولید نمی‌شوند در حال مذاکره و عقد قرارداد است که در آینده انجام خواهد شد.
از سوی دیگر، ایجاد بازارهای جدید صادراتی نیز به دلیل تعطیلی نمایشگاه‌ها به تعویق افتاده است زیرا یکی از بهترین روش‌ها برای جذب مشتری شرکت در نمایشگاه‌های بزرگ است که محصول را به‌خوبی معرفی و مشتری خارجی را جذب می‌کند، بنابراین این راهکارها فعلا با تاخیر روبه‌رو شده‌اند، اما ازجمله برنامه‌های این شرکت برای آینده محسوب می‌شوند.
در ضمن آکام توسعه کالاهایی را وارد می‌کند که در داخل ایران تولید نمی‌شوند؛ مانند پودر خردل یا ادویه‌جات و محصولاتی که در صنایع غذایی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
چالش‌های داخلی و خارجی برای تجارت
امروزه تجارت به دلیل تحریم‌ها با مشکلاتی روبه‌رو است، اما بااین‌حال شرکت‌های بازرگانی نظیر آکام توسعه راه‌حل‌های مقابله با این مشکلات را در طول سال‌های فعالیت خود یافته‌اند. به گفته مدیرعامل این شرکت باید مشکلات را به دودسته مشکلات داخلی و خارجی تقسیم‌بندی کرد.
به گفته اصلان نوری، مدیر عامل شرکت آکام توسعه، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» چالش‌های حوزه بانکی، حمل‌ونقل، بیمه و تعرفه‌های ترجیحی همگی مشکلاتی هستند که در حوزه خارجی ایجاد شده‌اند؛ به‌طوری‌که امروزه هر نوع نقل‌وانتقال بانکی به‌سختی صورت می‌گیرد و شرکت‌های حمل‌ونقل جهانی از جابه‌جایی کالاهای ایرانی امتناع می‌کنند یا شرکت‌های بیمه بزرگ و معتبر محصولات ایرانی را بیمه نمی‌کنند و این موضوعات به‌شدت روی هزینه‌های ما اثر منفی بر جای گذاشته است. نوری گفت: متاسفانه رقبای شرکت‌های ایرانی علاوه بر آنکه با این مشکلات روبه‌رو نیستند، بلکه حتی دارای تعرفه‌های ترجیحی با کشورهای هدف هستند که این‌یک مزیت رقابتی برای رقبا محسوب می‌شود که ما از آن محروم هستیم. به‌عنوان‌مثال ترکیه با اکثر کشورها دارای تعرفه ترجیحی است و به‌طور معمول خود این موضوع ۱۵ تا ۲۰ درصد این کشورها را از منظر هزینه‌های صادراتی (قیمت تمام‌شده کالاهای صادراتی در بازار هدف) نسبت به شرکت‌های ایرانی جلو می‌اندازد. مدیرعامل آکام با اشاره به اینکه چالش های توسعه علاوه بر مشکلات خارجی شامل حوزه داخلی نیز می‌شود، گفت: صادرات کالاهای بی‌کیفیت با قیمت پایین برخی صادرکننده‌ها یکی از این معضلات است. به هر روی عدم رعایت استاندارد از طرف تولیدکننده و سازمان‌های نظارتی که باید قبل از خروج کالاهای صادراتی، استاندارد بودن آن را نظارت و کنترل کنند باعث شده برند کالاهای ایرانی در کشورهای مقصد به‌نوعی بی‌اعتبار باشد. وی گفت: موضوع دیگر ارزش‌گذاری در گمرک در هر دو بخش واردات و صادرات است. گمرک متاسفانه بسیاری از کالاها را به‌صورت نادرست قیمت‌گذاری کرده است و این موضوع باعث می‌شود ارز محاسباتی حاصل از صادرات در بسیاری جهات نادرست باشد و صادرکننده یا واردکننده باید ارز آن را از بازار آزاد تهیه کند. یا به‌عنوان‌مثال دیگر وقتی کالایی با استانداردهای بین‌المللی با یک قیمت بالاتر وارد کشور می‌شود از سوی گمرک به بیش اظهاری متهم می‌شود و بنابراین صادرکنندگان و واردکنندگان ایرانی در گمرک یا به بیش اظهاری متهم هستند یا کم اظهاری که در هر دو حالت اشکال اساسی در سیستم ارزش‌گذاری است نه قیمت‌های اعلامی از سوی فعال اقتصادی. در حوزه بانکی نیز مشکل عدم نقل‌وانتقالات ارزی باعث شده صادرکننده نتواند ارز ناشی از فروش محصول خود را از طریق سیستم بانکی وارد کشور کند و ناچار است به دنبال ریال برود که این موضوع باروح صادرات مغایرت دارد، زیرا صادرات یعنی ورود ارز به کشور. این در حالی است که در داخل نیز دولت یک لیست تعرفه مجاز برای واردات از محل ارز صادراتی در نظر گرفته است و این باعث می‌شود بسیاری از مواد اولیه را نتوان از محل ارز صادراتی وارد کرد، زیرا با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو است.
به گفته نوری، از منظر لجستیک نیز هم در حوزه داخلی و هم بین‌المللی مشکلات بزرگی برای واردات و صادرات وجود دارد. متاسفانه در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی یا شرکت‌های حمل‌ونقل به دلیل تحریم حاضر به نقل‌وانتقال کالاهای ایرانی نیستند یا این کار را با هزینه‌های بسیار بالا انجام می‌دهند که این موضوعات روی هزینه‌های تجارت اثرات منفی زیادی بر جای گذاشته است.
چند پیشنهاد برای رفع چالش‌های فعلی
مدیرعامل آکام توسعه با اشاره به اینکه در میان این مشکلات برخی موضوعات را نمی‌توان به‌راحتی حل کرد گفت: تحریم‌ها باعث شده دست فعال اقتصادی بسته باشد، اما به‌هرحال شرکت‌ها سعی می‌کنند تا از هر روزنه‌ای برای تداوم فعالیت‌های خود استفاده کنند. در بین مشکلات فوق‌الذکر دولت لااقل می‌تواند مسیرهای مربوط به تعرفه‌های ترجیحی را تسهیل کند و این موضوع به همت دولت مربوط است. اما دولت در حوزه‌های مختلفی می‌تواند کمک‌های مهمی را به فعالان اقتصادی بکند. به‌عنوان‌مثال دولت می‌تواند اقداماتی را در زمینه تعرفه ترجیحی با بازارهای هدف انجام دهد تا این مساله باعث شود کالاها بدون تعرفه در حوزه تجارت قرار بگیرند. موضوع دیگر نظارت و کنترل سازمان‌های داخلی مانند اداره استاندارد و گمرکات برای جلوگیری از صدور کالاهای بی‌کیفیت یا کنترل قیمت‌ها است. گمرک همچنین می‌تواند حداقل با استفاده از داده‌ها و اطلاعات دریافتی قیمت‌گذاری را واقعی‌تر قرار دهد و به صادرکننده اعتماد کند و قیمت‌های اعلامی را توسط فعال تجاری قبول کند تا مشکلات این حوزه نیز برطرف شود. در زمینه تعرفه‌های مجاز نیز دولت باید تسهیلاتی در نظر بگیرد. وقتی یک تولیدکننده محصول خود را صادر کرده و قصد دارد در مقابل ارزی که از محل صادرات به دست آورده، مواد اولیه موردنیاز خود را با همان ارز صادراتی خریداری و وارد کند باید سخت‌گیری‌هایی که در این زمینه اکنون وجود دارد توسط دولت برطرف شود.
کرونا و تحولات حوزه بازرگانی
وی در ادامه افزود: دراین‌بین کرونا نیز بر این مشکلات دامن زده و با ایجاد رکود بسیاری از بنگاه‌ها را با خود درگیر کرده است. به گفته نوری نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که با رفتن کرونا چالش‌های پساکرونایی کشور ما تازه آغاز می‌شود. برای این موضوع بنگاه‌ها باید به چند نکته بیندیشند و برای آن راه چاره‌ای بیابند. یکی از این موضوعات آن است که باید بنگاه‌ها نقدینگی سه‌ماهه و ۶ماهه را برای بنگاه‌های خود تعریف و تامین کنند تا اگر با مشکلاتی روبه‌رو شدند بتوانند برای گردش مالی به نقدینگی دسترسی داشته باشند.
به گفته وی، بعد از نقدینگی موضوع دیگر کنترل هزینه‌ها است که از اهمیت بالایی برخوردار است؛ برنامه‌ریزی برای سناریوهای مختلف از بدترین سناریو تا سناریوهای متعادل باید انجام شود و برای هر سناریو یک رفتار جایگزین باید تعریف کنند. موضوع دیگر که نوری مورد تاکید قرار می‌دهد تعریف راه‌های تامین پایدار نقدینگی است تا بتوانند هزینه‌های بنگاه را تامین مالی کنند و به همین دلیل باید با بانک‌های خود در تعامل باشند. تعامل با مشتریان از موضوعات دیگر است. علاوه بر این باید مشتریان خود را از استاندارد بودن کالاهای خودآگاه کنند و این امنیت ذهنی را ایجاد کنند که مصرف‌کننده با اطمینان خاطر از کالاهای آنها استفاده کند. فعالان اقتصادی همچنین باید روی نقاط قوت شرکت‌های خود تاکید کرده و از آن برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنند. باید نسبت به رقبا اطلاعات کامل‌تری داشته باشند تا بتوانند علاوه بر حفظ مشتریان خود بازارهای جدید را ایجاد کنند.
