رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان لوازم خانگی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» تشریح کرد
نیاز اقتصاد به جراحی بزرگ
دانیال شایگان / دنیای‌اقتصاد
علیرضا محمدی دانیالی ابتدا با تمجید از تولیدکنندگان لوازم خانگی در کشور گفت: صنعت لوازم خانگی ایران از سال ۹۷ به دلیل خروج شرکت‌های خارجی از بازار، و به دلیل تحریم‌ها دچار دگرگونی شد. در سال ۹۷ تولید لوازم خانگی داخلی نزدیک به ۸ میلیون دستگاه بود اما با همت، تلاش و پشتکار صنعتگران کشور در حوزه لوازم خانگی و با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها، خوشبختانه این خلأ به خوبی پر شد و در سال گذشته ۱۷ میلیون دستگاه لوازم خانگی در کشور تولید شد که نشان از رشد این صنعت در کشور دارد. این رشد که شامل کمی و کیفی است امسال هم وجود داشت و بر اساس آمارها ۱۲درصد است. صنعت لوازم خانگی در طول سال‌های اخیر کار بزرگی انجام داده و بنابراین شایسته تقدیر و سپاسگزاری است.
نیاز به تحول بزرگ اقتصادی
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان لوازم خانگی با اشاره به مشکلات موجود در اقتصاد ایران که تبدیل به عاملی برای کاهش راندمان تولید شده گفت: ما موانع بزرگی در اقتصاد کلان داریم که تا آنها حل نشده یا شاهد کاهش ملموس آنها نباشیم، برای رشد و پویایی اقتصاد خرد نیز نمی‌توان انتظارات زیادی داشت. یکی از بحران‌های بزرگ که اقتصاد کشور را درگیر کرده تورم بالاست. در کنار تورم، نداشتن رابطه مناسب و سازنده با دیگر کشورهای دنیا، عدم‌عضویت در FATF، عدم‌جذب سرمایه‌های خارجی، خروج سرمایه‌گذاران داخلی از کشور، فرار مغزها و نیروهای متخصص و... نیز دیگر بحران‌هایی هستند که هر کدام به نوعی صنعت و تولید ملی را نشانه گرفته و سبب نزول شاخص‌های توسعه خواهند شد. بنابراین قبل از اینکه این بحران‌ها حادتر شوند، تمام کسانی که این کشور برای آنها مهم است باید کمک کنند تا این بحران‌ها کاهش یا برطرف شوند. همان طور که بیمار ممکن است در شرایطی نیاز به عمل جراحی سخت داشته باشد، اقتصاد ایران نیز نیازمند چنین جراحی خواهد بود.
وی در همین خصوص ادامه داد: برای جراحی اقتصادی نیاز به تیم متخصص داریم. متاسفانه در شرایط فعلی اقتصاد ایران، هم بیمار ما آماده نیست و هم تیم متخصص قوی موردنیاز در بدنه دولت که جرات و توان این جراحی بزرگ را داشته باشند دیده نمی‌شود. توجه داشته باشیم هر چقدر این جراحی دیرتر انجام شود شرایط بیمار که همان اقتصاد کشور است وخیم‌تر خواهد شد.
تاثیر سیاست خارجی بر اقتصاد
این کارشناس و فعال صنعت لوازم خانگی کشور در ادامه به شرایط سیاست خارجی کشور و اثر آن بر صنایع تولیدی کشور پرداخت و گفت: سیاست خارجی و کلیات دولت‌ها باید در خدمت منافع ملی باشند تا رشد اقتصادی مسیر خود را طی کرده و باعث ایجاد رفاه برای جامعه و پویایی برای صنایع کشور شود. بنابراین بخشی از ایجاد و فراهم شدن رشد و توسعه و زیرساخت‌ها به سیاست خارجی کشورها مربوط می‌شود. چه بخواهیم یا نخواهیم، آمریکا یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی، نظامی و رسانه‌ای جهان است و غرب و اروپا سهم بسیار بزرگی در اقتصاد دنیا دارند. بنابراین بدون تعامل سازنده و گفت‌وگوی موثر با دنیا که البته مفهوم آن تسلیم شدن نیست، راه‌حل مطمئنی برای بهبود اقتصاد کشور پیدا نخواهیم کرد. حتی چین که در حال تبدیل شدن به بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی جهان است سعی در ایجاد تعامل سازنده با کشورهای غربی دارد. باید توجه داشته باشیم تا زمانی که تحریم هستیم برای خرید مواد اولیه، ماشین‌آلات، صادرات، به دست آوردن دانش روز و... با مشکل مواجه و ریسک‌های بالایی را متحمل خواهیم شد.
چرا صادرات لوازم خانگی محدود است؟
علیرضا محمدی دانیالی در پاسخ به این سوال که چرا کشور ما با وجود موفقیت‌ها در تولید انواع لوازم خانگی، در صادرات آن موفق عمل نکرده گفت: باید توجه داشت که در حال حاضر بسیاری از کالای تولیدی در کشور که به عنوان کالای استراتژیک نیز از آنها یاد می‌شود، برای صادرات با برخی مشکلات مواجه هستند که صنعت لوازم خانگی نیز در میان آنها وجود دارد. اولین مشکلی که برای افزایش حجم صادرات داریم همان شرایط روابط با دیگر کشورهاست. اما مشکل مهم دیگر انتقال پول است که به دلیل تحریم‌ها امکان قانونی آن برای صادرکنندگان ایرانی وجود ندارد. در این خصوص امور بازاریابی نیز موثر است. علاوه بر اینها برخی مولفه‌های صادراتی به موضوع تولید نیز گره خورده است. ما معمولا برای تولید دانش فنی روز را نداریم و موضوع بسیار مهم‌تر اینکه محصولات ما به‌خصوص در حوزه لوازم خانگی، گران‌تر از سایر رقبا تولید می‌شود. دلیل گران بودن نیز هزینه‌های بالای تولید مانند بهای بالای تهیه مواد اولیه است. بنابراین وقتی کالای لوازم خانگی ما گران‌تر تولید می‌شود برای تولیدکننده توجیه اقتصادی ندارد که با قیمت رقابتی و پایین‌تر نسبت به سایر رقبا وارد بازار صادراتی شود. به این ترتیب رقبای ما چند گام جلوتر هستند.
وی در همین خصوص تصریح کرد: در حال حاضر شاخص رقابت‌پذیری ما ۱۹۹، سهولت کسب و کار ۱۲۹ و شاخص رشد اقتصادی ما ۴درصد است اما شرایط شاخص اقتصاد دستوری ما شرایط اسفباری دارد و به فضای تولید در کشور آسیب زیادی وارد کرده است. بنابراین حاکمیت باید تلاش کند این مشکلات و بحران‌ها تا حدودی برطرف شوند تا بتوانیم حجم صادرات خود را افزایش دهیم.
لزوم تغییر شرایط بورس کالا
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران وضعیت توزیع مواد اولیه از طریق بورس‌کالا را مطلوب ارزیابی نکرد و گفت: بیشتر مواد اولیه داخلی موردنیاز صنایع و از جمله لوازم خانگی در بورس‌کالا عرضه می‌شود. بورس جایی است که باید عرضه و تقاضا در آن همخوانی داشته باشد اما متاسفانه در ایران اینگونه نیست. تقریبا در بیشتر موارد، تقاضا حدود ۵۰درصد بیشتر از عرضه است. بنابراین قیمت‌ها گاه ۲۰ تا ۳۰درصد از قیمت پایه بیشتر می‌شود. در نهایت این فشاری است که به تولیدکننده و مصرف‌کننده وارد می‌شود. سود این ماجرا نیز به جیب چند شرکت وارد می‌شود که یا خصولتی هستند یا تماما دولتی هستند. چند کارخانه بزرگ که انحصار و رانت دارند بخش زیادی از مواد اولیه که با قیمت مناسب در بورس‌کالا عرضه می‌شود را به دست می‌آورند و سایر تولیدکنندگان باید مواد اولیه خود را از بازار آزاد تهیه کنند که این عادلانه نیست. بنابراین شرایط و سازوکار بورس‌کالا به سود تولیدکننده و در نهایت مصرف‌کننده باید تغییر کند.
بحران کاهش قدرت خرید
وی از کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده به عنوان عاملی مهم یاد کرد و ادامه داد: در سال‌های اخیر افزایش تولید لوازم خانگی در کشور را داشته‌ایم و این صنعت از لحاظ کمی و کیفی وظیفه خود را انجام داده است اما از سوی دیگر کاهش درآمد سرانه ملی را داریم. رشد اقتصادی در دهه ۹۰ بسیار ناچیز بوده و قدرت خرید مردم نیز طبق آمار ۳۴درصد کاهش داشته است. به هر حال این نشان می‌دهد که تعادل عرضه و تقاضا دچار آسیب جدی شده و بازار رشد مناسب خود را نداشته است. به همین دلیل است که در سطح شهرهای کشور شاهد فروش اقساطی بلندمدت لوازم خانگی هستیم. قبل از اینکه بحران کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده شدیدتر شود، مسوولان باید راه‌حل اساسی برای آن پیدا کنند.
معادله اقتصاد آزاد و آزادسازی واردات
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در ادامه به ضرورت توجه به اقتصاد آزاد اشاره کرد و در خصوص موضوع آزادسازی واردات لوازم خانگی و واکنش‌های مختلفی که در این خصوص شکل گرفته گفت: ایده‌آل کشورها این است که اقتصاد آزاد داشته باشند. در این شرایط ارز تک نرخی است، تورم پایین است، قدرت خرید مردم بالاست، شاخص رشد اقتصادی در حال افزایش است و سرمایه‌گذاری و توسعه علمی و زیرساخت وجود دارد. امیدواریم حاکمیت به این گونه ایده‌آل‌ها که ملی هستند پاسخ داده و مشکلات را حل کند. دو مورد از مشکلات بزرگ مسیر تولید در ایران، سرکوب قیمت‌ها و ارز است. نرخ ارز در ماه‌های اخیر افزایش داشت و تورم هم همچنان بالاست. این باعث می‌شود رقابت‌پذیری کالای تولید داخل کاهش داشته و بنابراین واردات به صرفه شود. در این صورت از سویی اشتغال کاهش خواهد داشت و از سوی دیگر قاچاق کالا بیشتر خواهد شد که طبق آمارهای رسمی ۳۰ تا ۴۰درصد کالای لوازم خانگی بازار کشور قاچاق است. در شرایطی که تولید داخل بیش از نیاز جامعه است، اگر درهای آزادسازی باز شود، با تمام مشکلاتی که صنعتگران و تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور دارند، باید در انتظار یک بحران دیگر باشیم.
علیرضا محمدی دانیالی ادامه داد: اگر قرار است دولت در بلندمدت به آزادسازی واردات کالای لوازم خانگی ورود کند باید اقدام به تک نرخی‌سازی ارز کرده، یارانه حامل‌های انرژی را حذف کند و مشکلات واردات دانش فنی و علمی، ماشین‌آلات و مواد اولیه به کشور را بر طرف کند. در این شرایط است که آزادسازی واردات باعث ایجاد رقابت سالم و عادلانه در بازار بین کالاهای داخلی و خارجی شده و باعث افزایش سطح کمی و کیفی کالاهای تولیدی خواهد شد.
چالش‌های پیش رو
رئیس هیات‌مدیره انجمن صنایع تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران در پایان در خصوص پیش‌بینی از مهم‌ترین چالش‌ها و ریسک‌های صنایع و به خصوص لوازم خانگی ایران در سال‌جاری گفت: صنعت لوازم خانگی، دومین صنعت بزرگ کشور پس از خودروسازی است که سهم خود در تولید و اشتغال را به خوبی ادا کرده است.
یکی از چالش‌های بزرگ تولیدکنندگان در سال پیش رو که امیدوار هستیم با تلاش حاکمیت شاهد کمرنگ شدن آن باشیم، کاهش قدرت مصرف‌کننده است که باعث کاهش فروش شده است چرا که تولیدکننده در حال ضرر و ایجاد خسارت مالی است. چالش دیگر وجود تورم بالاست که شرایط فعالیت بنگاه‌های اقتصادی را بسیار مشکل کرده است. امیدواریم در این سال رابطه کشور با دنیا بهبود پیدا کند تا منافع ملی بیش از این هدر نرفته و شاهد افزایش کمی و کیفی تولیدات باشیم.
