اقتصاد چرخشی و پایداری لوازم خانگی
بخش لوازم خانگی را می‌توان به عنوان پیشرو در شروع یک مدل اقتصاد چرخشی دید. امروزه تولیدکنندگان لوازم خانگی با طراحی وسایلی که به طور فزاینده‌‌‌ای دارای انرژی و منابع کارآمد، بادوام و قابل‌‌‌تعمیر هستند، به منظور کاهش ضایعات، متعهد به پایداری شده‌‌‌اند. در این مقاله نگاه دقیق‌‌‌تری به اقتصاد چرخشی در لوازم خانگی می‌‌‌اندازیم.
به طور خاص در مورد موارد زیر صحبت خواهیم کرد:
• اقتصاد چرخشی در لوازم خانگی
•اقتصاد پایدار و لوازم خانگی
اقتصاد چرخشی در لوازم خانگی
در شرایط کنونی که پایداری زیست محیطی به یک اولویت جهانی تبدیل شده است، اتخاذ شیوه‌‌‌ها و محصولاتی که اقتصاد چرخشی را ترویج می‌‌‌کنند، نقش برجسته‌‌‌ای پیدا کرده است. به طور خاص، توجه بر لوازم خانگی، که از عناصر ضروری زندگی مدرن بوده و تاثیر قابل‌‌‌توجهی بر محیط‌زیست دارد، متمرکز شده است. بررسی چگونگی پایدارتر کردن این دستگاه‌‌‌ها برای ترویج سبک زندگی سازگار با محیط‌زیست و کاهش انباشت زباله بسیار مهم است.
اما منظور از اقتصاد چرخشی چیست؟ اصطلاح اقتصاد چرخشی به یک مدل تولید و مصرف بر اساس ۵ اصل اطلاق می‌شود: کاهش، تعمیر، نوسازی، بازیافت و فروش مجدد.
با پیروی از این اصول، محصولی که به پایان چرخه عمر خود رسیده است، به قسمت‌‌‌های مختلف آن تقسیم می‌شود که به طرز ماهرانه‌‌‌ای بازیافت شده و در چرخه تولید جدید زنده می‌شود. به این ترتیب، اجزا و مواد می‌توانند دوباره استفاده شوند و ارزش جدیدی پیدا کنند.
به‌کارگیری این مدل به معنای هدف‌‌‌گذاری برای افزایش چرخه عمر محصول است: کاهش میزان ضایعات و انتشار CO۲ ناشی از دفع وسایل دور ریخته شده، محرک‌‌‌های اصلی این چرخه با فضیلت هستند.
مدل چرخشی با مدل اقتصادی خطی سنتی که از الگوی «استخراج، تولید، استفاده و دور ریختن» پیروی می‌‌‌کند، در تضاد است. مدل خطی بستگی به در دسترس بودن مقادیر زیادی از مواد خام و منابع دارد که امروزه با توجه به مساله حساس کمبود مواد بسیار محدود شده است. استفاده منطقی از اینها بر کاهش انتشار CO۲ تاثیر دارد و می‌تواند در دستیابی به اهداف Cop۲۶ کمک کند.
گذار از یک اقتصاد خطی به یک اقتصاد چرخشی در واقع تغییری است که همه را شامل می‌شود: از شهروند فردی گرفته تا سازمان صنعتی و جامعه در هر سطحی (محلی، ملی و جهانی). حتی از تولیدکنندگان لوازم خانگی نیز خواسته می‌شود تا فرهنگ اقتصاد چرخشی را با دنبال کردن یک فرآیند دورانی گسترش دهند. به طوری که از منابع و مواد به نحوی استفاده شود که از یکسو بهره‌‌‌وری انرژی و از سوی دیگر حمایت از پیشرفت تکنولوژی با طراحی محصولات نوآورانه را به همراه داشته باشد.
اقتصاد پایدار و لوازم خانگی
به نظر می‌رسد صنعت لوازم خانگی یکی از حساس‌‌‌ترین بازارها به مسائل پایداری باشد. از منظر پایداری، نمی‌توان تنها به بهره‌‌‌وری انرژی جدیدترین لوازم خانگی اشاره کرد. مقررات برچسب‌‌‌گذاری انرژی اولین قدم به سوی آینده است؛ برای توسعه واقعی پایدار، لازم است فراتر رفت. مقررات مربوط به مسوولیت گسترده تولیدکننده، با حداقل الزامات در مورد پایداری محصول و اندازه‌‌‌گیری فرآیندهای تولید مواد مورد نیاز است.
در مارس ۲۰۲۲، کمیسیون اروپا، با ابتکار سیاست محصول پایدار (Spi)، اولین بسته پیشنهادی را - برنامه کاری طراحی اکودیسیون و برچسب‌‌‌گذاری انرژی ۲۰۲۲-۲۰۲۴ - برای تسریع انتقال به یک اقتصاد چرخشی و سوق دادن صنعت به سمت بازار، ارائه کرد.
برای دستگاه‌‌‌هایی با چرخه عمر طولانی‌‌‌تر، مقررات Ecodesign for Sustainable Products)ESPR)، الزامات جدیدی را برای سازندگان دستگاه‌‌‌ها ترسیم می‌‌‌کند تا محصولات خود را بادوام‌‌‌تر، قابل اعتمادتر، قابل استفاده مجدد، قابل تعمیر و بازیافت طراحی کنند و همچنین به بهینه‌‌‌تر کردن مصرف انرژی نیز توجه داشته باشند.
بنابراین، برای لوازم خانگی آینده، اطمینان از مصرف کم انرژی، استفاده از مواد بازیافتی، طول عمر تضمین شده مطابق با استانداردهای Ecodesign، همراه با در دسترس بودن قطعات یدکی، برنامه‌‌‌ریزی شده است. در نتیجه نیاز به جایگزینی اجباری محصولات جدید با محصولات قدیمی ضروری است. از این نظر، نوآوری فناوری و دیجیتالی شدن نقش اساسی در بهینه‌‌‌سازی کارآیی دستگاه‌‌‌ها و کاهش اثرات زیست‌‌‌محیطی آنها دارد. دستگاه‌‌‌های هوشمند و اتصال اینترنت اشیا، کنترل دقیق‌‌‌تری بر مصرف انرژی و تسهیل تعمیر و نگهداری پیشگیرانه را امکان‌‌‌پذیر می‌‌‌کند و در نتیجه طول عمر محصولات را افزایش می‌‌‌دهد.
به هر‌‌‌صورت، تحول از یک مدل اقتصادی خطی به یک مدل چرخشی، فرآیندی نسبتا پیچیده اما ضروری برای پایداری زیست‌‌‌محیطی در هر کشوری است. این انتقال که توسط کمیسیون اروپا ترویج می‌شود، مستلزم تعهد بازیگران مختلفی است که از آنها خواسته می‌شود در زمینه توانایی‌‌‌های خود در کل زنجیره تامین اقدام کنند.
