در افتتاحیه بیستوسومین نمایشگاه بینالمللی دام، طیور و صنایع وابسته ایران اعلام شد
تنظیم بازار از طریق تشکلها
علی محمدی/دنیای اقتصاد
۴ پنل تخصصی دستاورد بیستوسومین نمایشگاه دام، طیور، آبزیان و صنایع وابسته
در ابتدای این مراسم مجید موافق‌‌قدیری، رئیس انجمن تولیدکنندگان صنایع خوراک دام، طیور، آبزیان و صنایع وابسته و رئیس شورای سیاستگذاری بیستوسومین نمایشگاه بینالمللی دام، طیور و صنایع وابسته ایران، با اشاره به آغاز نمایشگاه از روز شنبه ۳۰ تیرماه ساعت ۱۰ صبح در محل دائمی نمایشگاه‌‌‌های بینالمللی تهران، اظهار کرد: در حاشیه این نمایشگاه، چهار پنل تخصصی برگزار میشود که حضور در این پنل‌‌‌ها برای عموم آزاد و رایگان است.
این پنل‌‌‌ها با عناوین «توسعه صنعت گاو شیری، فرصت یا تهدید»؛ «سیاست‌‌‌های گسترش تولید زنجیره‌‌‌ای گوشت مرغ»؛ «افزایش بهره‌‌‌وری با بهره‌‌‌مندی از تکنولوژی کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان» و «چالش‌‌‌های تامین مالی در صنعت دام، طیور و آبزیان» برگزار خواهد شد و در هر پنل استادان، متخصصان، فعالان و متولیان حوزه‌‌‌های مربوطه به بیان نظرات و دیدگاه‌‌‌های خود برای تبیین موضوع خواهند پرداخت.
اولویتبندی در حوزه سرمایه‌‌‌گذاری، از دامپروری تا آبزی‌‌‌پروری
در ادامه این مراسم وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به تلاش برای حداکثرسازی تولید، تولید صادرات‌‌‌محور و کشاورزی دانش‌‌‌بنیان و افزایش بهره‌‌‌وری گفت: این اهداف در صورتی محقق میشود که اختیارات و تصدی‌‌‌گری‌‌‌هایی را که در اختیار وزارتخانه و بدنه دولت است، به تولیدکنندگان و تشکلها واگذار کنیم و آنها را در تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها نقش دهیم. اختیارات باید به تشکلها، زنجیره‌‌‌ها و اتحادیه‌‌‌های مربوطه واگذار شود؛ ما معتقدیم باید وزارت عالیه را انجام دهیم و امور اجرایی و تنظیم بازار را تشکلها انجام دهند.
محمدعلی نیکبخت بیان کرد: در بدو ورود به وزارت کشاورزی، با توجه به شرایط بخش کشاورزی در حوزه‌‌‌های مختلف و دغدغه‌‌‌های مقام معظم رهبری که در هر گفتمان دغدغه اصلی خود را معیشت مردم مطرح می‌‌‌کردند، همچنین دغدغه‌‌‌های رئیس‌‌‌جمهور شهید ابراهیم رئیسی، راهی نداشتیم جز اینکه اولویت‌‌‌ها را مشخص کرده و راهبردها را برای استفاده از همه ظرفیت‌‌‌های بخش و کاهش موانع بازنگری کنیم.
وی ادامه داد: از این رو پنج راهبرد و استراتژی تعریف کردیم؛ اولین راهبرد در دوره جدید، حداکثرسازی تولید بود برای اینکه از ظرفیت‌‌‌های کامل در واحدهای تولیدی و بخشهای مختلف کشاورزی استفاده کنیم؛ در عین حال حفاظت از منابع پایه کشاورزی را مدنظر قرار دهیم. اینکه تولید را به قیمت آسیب زدن به منابع پایه کشور و محیط زیست حداکثر نکنیم.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه اولویت دوم یکنواختی تولید است، گفت: این کار با این هدف انجام میشود که نوسانات را در تولید انواع محصولات کشاورزی بهخصوص کالاهای اساسی به حداقل برسانیم و ضرر تولیدکننده و مصرف‌‌‌کننده را کاهش دهیم. اولویت سوم، توازن‌‌‌بخشی در تولید است، برای اینکه مشخص شود حوزه‌‌‌های مختلف بخش کشاورزی به چه میزان منابع و امکانات در اختیار را به کار می‌‌‌گیرند و آیا راندمان کافی دارند؟ و متناسب با منابع، آیا تولید مناسب دارند و در نرخ رشد و ارزش افزوده سهمی دارند یا خیر.
موانع و محدودیت صادرکنندگان باید حذف شود
نیکبخت اولویت چهارم را تولید صادرات‌‌‌محور دانست و گفت: دغدغه جدی ما این بوده که موانع و محدودیت‌‌‌های پیش پای صادرکنندگان را احصا کرده و حذف کنیم. تولید در هر سطحی اگر فقط برای تامین نیاز داخل باشد، به بن‌‌‌بست می‌‌‌رسد و از این رو ما به دنبال این هستیم که تولید با نگاه به صادرات باشد. ما در کشور در حوزه واردات حرفه‌‌‌ای هستیم و توان کافی داریم، اما در صادرات هنوز متخصص نشدیم و مبتدی هستیم. بنابراین هدفمان این است که نگاه ویژه به صادرات داشته باشیم.
وی ادامه داد: در حوزه‌‌‌هایی که استعداد صادرات داریم، وقتی با واردات کالا مواجه شویم، به‌‌‌دنبال تغییر جریان هستیم. این کار هم ارزآوری دارد، هم اشتغال ایجاد می‌‌‌کند هم به‌‌‌نوعی سرمایه‌‌‌گذاری است و هم تولید را از نظر کمی و کیفی بهبود می‌‌‌بخشد. ضمن اینکه یکی از بهترین راه‌‌‌های حمایت از تولید داخل، صادرات است و ما را در رسیدن به راهبرد اول که حداکثرسازی تولید است، کمک می‌‌‌کند.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه راهبرد پنجم کشاورزی دانش‌‌‌بنیان و افزایش بهره‌‌‌وری است، گفت: این کار با سه رکن اصلی تحقیق و پژوهش، آموزش و ترویج کشاورزی در واحدهای تولیدی انجام میشود. از این رو باید از همه ظرفیت‌‌‌های علمی نخبگان بخش کشاورزی، دانشگاه‌‌‌های کشاورزی در سطح کشور، شرکت‌‌‌های دانش‌‌‌بنیان و موسسات علمی حداکثر استفاده را ببریم.
این پنج راهبردی است که ما در وزارت کشاورزی تعیین کردیم اما با توجه به تغییر و بهبود شرایط، این راهبردها می‌‌‌تواند تغییر کند.
نیکبخت در ادامه با اشاره به اولویتبندی در زیرساخت‌‌‌ها و حوزه سرمایه‌‌‌گذاری بیان کرد: در زمینه سرمایه‌‌‌گذاری چهار حوزه اهمیت زیادی دارد که یکی از آنها دامپروری است. حوزه دوم شیلات، صید و آبزی‌‌‌پروری است که فرصت‌‌‌های زیادی در این بخش وجود دارد. ما در حال حاضر از کمتر از ۱۵ درصد ظرفیت آبزی‌‌‌پروری استفاده میکنیم.
وی ادامه داد: ما در سواحل امکان توسعه آبزی‌‌‌پروری بهخصوص پرورش میگو را داریم، پرورش ماهی در قفس یکی دیگر از این ظرفیت‌‌‌ها است. همچنین پرورش ماهیان گرم‌‌‌‌‌‌آبی و سرد‌‌‌آبی در منابع آبی کشور باید موردتوجه قرار گیرد. ما حدود ۵۰۰ هزار حلقه چاه مجوزدار با پروانه بهره‌‌‌برداری داریم که این آب علاوه بر زراعت می‌‌‌تواند برای پرورش ماهی مورد استفاده قرار گیرد.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه اولویت سوم صنایع غذایی است، گفت: صنایع تبدیلی می‌‌‌تواند باعث شود که ما انواع محصولات کشاورزی را به‌‌‌صورت خام صادر نکنیم؛ زیرا صادرات خام این محصولات سراسر ضرر است. ما باید تا جای ممکن محصولات خام وارد کرده و محصول نهایی را صادر کنیم و برای این کار باید صنایع را توسعه دهیم و این کار هم نیازمند سرمایه‌‌‌گذاری است.
موضوع توسعه گلخانه‌‌‌ها و گیاهان دارویی هم از فرصت‌‌‌های دیگر سرمایه‌‌‌گذاری است.
حل چالش تامین نهاده‌‌‌های دامی
نیکبخت با اشاره به تلاش‌‌‌ها برای تامین نهاده‌‌‌های دامی بیان کرد: ما در زمینه توسعه تولید از نظر کمی و کیفی، برای چند محصول اساسی هدف‌‌‌گذاری کردیم. یکی از این محصولات تامین نهاده‌‌‌ها به‌‌‌عنوان چالش اساسی بخش کشاورزی است. قیمت کنجاله مدتی پیش به ۳۸ هزار تومان هم رسیده بود و پنج ماه تحویل نهاده‌‌‌ها به بهره‌‌‌برداران طول می‌‌‌کشید. امروز با حل این مشکل، نهاده‌‌‌های ذرت ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن موجودی دارد، در لنگرگاه در نوبت تخلیه و انبارهای داخل کشور، در نهاده کنجاله هم نزدیک به ۲ میلیون تن موجودی داریم و اگر وارد هم نکنیم، تا ۴ ماه نیاز کشور را پوشش می‌‌‌دهیم و درباره جو همین‌طور است.
وی خاطرنشان کرد: ما از وضعیت بحرانی ۸ ماه قبل که تولیدکننده‌‌‌ها دغدغه داشتند، امروز به وضعیت پایداری رسیدیم و زمان تحویل هم به حداقل رسیده است. اکنون برای نیمه دوم سال برنامه‌‌‌ریزی میکنیم تا با بررسی شرایط بینالمللی و محدودیت‌‌‌های ارزی که در کشور وجود دارد، بتوانیم نهاده‌‌‌ها را تامین کنیم که بهره‌‌‌برداران حداقل دغدغه را داشته باشند. امروز در تولید مرغ و تخم‌‌‌مرغ به شرایط صادرات رسیدیم و با جلوگیری از خام‌‌‌فروشی و تلاش برای تولید صنعتی، به فکر تثبیت و پایداری تولید و صادرات هستیم. در سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۴۰ هزار تن تخم‌‌‌مرغ صادر شد و از ابتدای سال‌جاری هم از ۵۰ هزار تن صادرات تخم‌‌‌مرغ عبور کردیم.
ضرورت کاهش تصدی‌‌‌گری در وزارتخانه و بدنه دولت
وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: این اهداف در صورتی محقق میشود که اختیارات و تصدی‌‌‌گری‌‌‌ها را که در اختیار وزارتخانه و بدنه دولت است، به تولیدکنندگان و تشکلها واگذار کنیم و آنها را در تصمیم‌‌‌گیری‌‌‌ها نقش دهیم. اختیارات باید به تشکلها، زنجیره‌‌‌ها و اتحادیه‌‌‌های مربوطه واگذار شود؛ ما معتقدیم باید وزارت عالیه را انجام دهیم و امور اجرایی و تنظیم بازار را تشکلها انجام دهند.
نیکبخت ادامه داد: در حوزه گوشت همین‌طور است. ما در سال‌‌‌های گذشته بسیاری از گاو‌‌‌های مولد خود را از دست دادیم و امروز در مسیر بازسازی هستیم. از این رو یکی از مواردی که ارز ترجیحی تخصیص دادیم، تامین و واردات گاو مولد است برای اینکه در تامین گوشت هم همان مسیر مرغ و تخم‌‌‌مرغ را طی کنیم.
وی با بیان اینکه نگاه به شاخص‌‌‌های مهم اقتصادی در حوزه کشاورزی بعد از یک سال نشان می‌‌‌دهد که شرایط رو به بهبود است، گفت: نرخ رشد ارزش افزوده در بخش کشاورزی در بهار سال ۱۴۰۲ منهای ۴.۶ درصد بود، در تابستان ۱۴۰۲ منهای ۳.۲ درصد، در پاییز ۱۴۰۲، منهای ۱ درصد و در زمستان ۱۴۰۲ به ۰.۶ مثبت رسید. این شرایطی است که برای سال‌جاری هم ادامه خواهد یافت و نرخ رشد منفی به نرخ رشد مثبت پیش خواهد رفت.
وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: بیشتر از یک میلیارد دلار صادرات محصولات کشاورزی در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ افزایش داشت و تراز تجاری بخش کشاورزی هم بیش از دو میلیارد دلار نسبت به ۱۴۰۱بهبود پیدا کرد. تولیدکنندگان ما در حوزه‌‌‌های مختلف بهخصوص در حوزه دامپروری توانستند این کار بزرگ را رقم بزنند.
نیاز ۱۰۰ درصدی کشور را به گندم تامین کردیم
نیکبخت با بیان اینکه محصول گندم به‌‌‌عنوان محصولی استراتژیک در بین همه محصولات کشاورزی شناخته میشود، گفت: برای دومین سال پیاپی نیاز ۱۰۰ درصدی کشور را به گندم تامین کردیم. سال گذشته نیاز کشور به گندم خوراکی به‌‌‌صورت ۱۰۰ درصدی داخل کشور تامین شد. همچنین از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تن گندم خریداری کردیم.
تا پایان شهریور ماه نسبت به سال گذشته که خریدمان ۱۰ میلیون و ۳۵۰ هزار تن بود، با همین آهنگی که پیش می‌‌‌رویم، حدود ۱۷ درصد نسبت به زمان مشابه در ۱۴۰۲ بیشتر خرید خواهیم داشت و پیش‌بینی میکنیم که امسال از خرید تضمینی ۱۱.۵ میلیون تن گندم عبور کنیم و نیازی به واردات گندم نخواهیم داشت. این اتفاق را تولیدکنندگان گندم رقم زدند تا علاوه بر تامین نیاز داخلی، ذخایر این محصول راهبردی تکمیل شود.
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به نرخ تورم بیان کرد: طبق آماری که از سوی مرکز آمار ارائه شده، اردیبهشت ماه امسال شاخص تورم را ۲.۸ درصد اعلام کرد که در محصولات اساسی کشاورزی، کالاهای خوراکی ۱.۸ درصد بوده و کمتر از شاخص کل تورم است.
نیکبخت همچنین در جمع خبرنگاران درباره مطالبات گندمکاران بیان کرد: بیش از ۵۲ همت به گندمکاران پرداخت شده و ۸۵ هزار میلیارد تومان از مطالبات باقی مانده است که در حال پیگیری هستیم. سازمان برنامه و بودجه مسوول پرداخت وجه است اما ما در دولت و اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی پیگیری‌‌‌ها را انجام می‌‌‌دهیم.
حوزه کشاورزی ۳۰ درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص می‌‌‌دهد
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حوزه کشاورزی ۳۰ درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص می‌‌‌دهد، گفت: طبق قانون برنامه هفتم توسعه، فضا را برای بخش خصوصی، تشکلها و انجمن‌‌‌ها مهیا کردیم که با دست باز و آرامش بتوانند برنامه‌‌‌هایشان را دنبال کنند و دنبال بازارهای منطقه‌‌‌ای بروند و در قالب یک برنامه زمان‌‌‌بندی، تولیداتی که در کشور انجام میشود، این فضا را تصاحب کند.
محمدجواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در مراسم افتتاحیه بیستوسومین نمایشگاه بینالمللی دام، طیور و صنایع وابسته ایران با بیان اینکه ظرفیت‌‌‌های کشور ما در حوزه اقلیم و نیروی انسانی متخصص منحصر به فرد است و باید با هماهنگی و همدلی این ظرفیت‌‌‌های بالقوه را بالفعل کنیم، گفت: ما در مجلس شورای اسلامی کارهای خوبی را انجام دادیم. از بدو ورود به مجلس یازدهم، قوانین مندرس و کهنه را به‌‌‌روز کردیم. ما قائل به این هستیم که اگر در این مجموعه ظرفیت‌‌‌ها و قابلیت‌‌‌ها عملیاتی شود، از جهت اشتغال می‌‌‌توانیم جایگاه خوبی داشته باشیم، زیرا حوزه کشاورزی ۳۰ درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص می‌‌‌دهد.
وی ادامه داد: همچنین در حوزه اقتصادی این بخش بزرگ‌ترین حوزه اقتصادی کشور است. در حوزه صادرات محصولات کشاورزی هم ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت در دنیا علاقه‌‌‌مند هستند که به این حوزه وارد شوند که یک فرصت و ضرورت را ایجاد می‌‌‌کند. از طرف دیگر ۴.۵ میلیون بهره‌‌‌بردار در این حوزه فعالیت می‌‌‌کنند.
در بحث تولید پروتئین سفید و قرمز، می‌‌‌توانیم بازارهای منطقه را تصاحب کنیم
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: در بحث تولید پروتئین سفید و قرمز، معتقدیم اگر در حوزه اجرا از ظرفیت‌‌‌های لازم استفاده کنیم، هم نیاز کشور تامین خواهد شد و هم می‌‌‌توانیم بازارهای منطقه را تصاحب کرده و در عین حال اشتغال خوبی ایجاد کنیم. امروز اگر در حوزه تولید غذای سالم ۱۰۰۰ هزار تومان هزینه کنیم، در هزینه‌‌‌های حوزه بهداشت و درمان ۱۰۰ برابر صرفه‌‌‌جویی کرده‌‌‌ایم. ما باید فضایی را فراهم کنیم که هم تولیدکننده با خیال راحت تولید کند و هم مصرف‌‌‌کننده صنعت و در عین حال صادرات هم به‌‌‌خوبی پیش برود.
عسکری ادامه داد: در برنامه پنج‌‌‌ساله هفتم توسعه، با هماهنگی نخبگان بخش کشاورزی، کشاورزان و تولیدکنندگان پیشرو فضا را باظرفیت دیدیم و پشتوانه مالی در نظر گرفتیم که در این ۵ سال بتوانیم در قالب یک نقشه راه، حرکت کنیم و ظرفیت‌‌‌های لازم به کار گرفته شده و کاستی‌‌‌ها نیز جبران شود.
وی با اشاره به برنامه۵ ساله ششم توسعه بیان کرد: در این برنامه در بخش کشاورزی تنها ۳۰ درصد احکام داخلی برنامه وجود داشت که آن هم ناقص بود. از این رو در برنامه هفتم، هم کاستی‌‌‌های برنامه ششم را اصلاح میکنیم و هم مسیر توسعه را به‌‌‌گونه‌‌‌ای دنبال میکنیم که هیچ خللی در زنجیره تولید محصولات کشاورزی و به‌‌‌طور خاص پروتئین سفید و قرمز ایجاد نشود.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در بخش تولید پروتئین سفید، ۲۱ هزار مجوز صادرشده در اختیار متقاضیان قرار گرفته که از این تعداد مجوز، نزدیک به ۱۷ هزار و ۵۰۰ مجوز عملیاتی و به تولید منجر شده و میزان تولید آنها حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن است. در حالی که نیاز سالانه کشور، ۲میلیون و ۲۰۰ هزار تن پروتئین سفید است و ۴۰۰ هزار تن مازاد می‌‌‌تواند در قالب ذخیره یا در بستر صادرات مورد استفاده قرار گیرد. و طبق قانون، همه مسیرها برای صادرات محصولات پروتئینی به‌‌‌طور خاص مرغ و تخم‌‌‌مرغ مهیاست.
تشکلها و انجمن‌‌‌ها باید بازارهای منطقه را شناسایی کنند
عسکری خاطرنشان کرد: همچنین طبق قانون برنامه هفتم توسعه، فضا را برای بخش خصوصی، تشکلها و انجمن‌‌‌ها مهیا کردیم که با دست باز و آرامش بتوانند برنامه‌‌‌هایشان را دنبال کنند و دنبال بازارهای منطقه‌‌‌ای بروند و این بازارها را شناسایی کرده و در قالب یک برنامه زمان‌‌‌بندی، تولیداتی که در کشور انجام میشود، این فضا را تصاحب کند.
وی با اشاره به فعالیت شرکت‌‌‌های دانش‌‌‌بنیان بیان کرد: در برنامه هفتم پیش‌بینی شده که حوزه دانش‌‌‌بنیان از ۵ تا ۶ درصدی که در برنامه‌‌‌های قبلی بوده، با استفاده از ظرفیت دانشگاه‌‌‌های بخش کشاورزی و حوزه‌‌‌های علمی ارتقا پیدا کند. همچنین نیاز است که طی یک سال نهاده‌‌‌های دامی لازم تامین شود. بخش زیادی از این نهاده‌‌‌ها در داخل کشور تولید و بخشی هم از طریق واردات تامین میشود. این فرآیند باید تداوم پیدا کند برای اینکه بخش تولید ما نه‌‌‌تنها آسیب نبیند، بلکه از نظر کمی و کیفی ارتقا پیدا کند.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برای دستیابی به توسعه همه‌‌‌‌‌‌جانبه و پایدار، باید مسیری سهل‌‌‌الوصول ایجاد کنیم، گفت: امروز مطابق با سند چشم‌‌‌انداز ۲۰ ساله نظام تا پایان ۱۴۰۴، عقب‌‌‌ماندگی‌‌‌های زیادی داریم که باید برای جبران آنها تلاش کنیم و این کار با همدلی و همراهی بخشهای مختلف میسر میشود. مجلس شورای اسلامی و دولت جدید کار خود را همراه یکدیگر آغاز می‌‌‌کنند که اثرات خوبی خواهد داشت. ما اعلام میکنیم کسانی که در حوزه قانون برنامه و پیشنهادی دارند، مطرح کنند تا با همکاری یکدیگر کار را پیش ببریم.
عسکری در پایان خاطرنشان کرد: ما باید امکانی را فراهم کنیم که ظرفیت‌‌‌ها و قابلیت‌‌‌های موجود عملیاتی شود. ظرفیت‌‌‌های بخش کشاورزی به حدی بالاست که ما می‌‌‌توانیم به‌‌‌راحتی شیرهای نفتمان را ببندیم و در حوزه کشاورزی، به نقطه مطلوبی برسیم که تولیدکنندگان و مصرف‌‌‌کنندگان خیالشان راحت باشد و ارزآوری و اشتغال خوبی داشته باشیم. شایان ذکر است در پایان این مراسم از کتاب بازار خوراک دام ایران به زبان انگلیسی رو‌نمایی شد .
