نتایج تحقیقات جدید از افول ستاره زنان بازیگر حکایت دارد
کاهش سهم قهرمانان زن در فیلم‌های پرفروش
تحقیقات مرکز مطالعات زنان در فیلم و تلویزیون دانشگاه سن دیه گو روی ۱۰۰ فیلم پرفروش سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد تنها ۲۹ درصد از این فیلم‌ها، نقش اول زن دارند. میزان حضور قهرمانان زن سینما در سال گذشته میلادی در مقایسه با سال ۲۰۱۹ از ۴۰ درصد به ۲۹ درصد کاهش یافته و از سال ۲۰۱۷ که زنان نقش‌های اصلی تنها ۲۴ درصد از فیلم‌های گیشه‌پسند بودند، به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. منظور از قهرمان در این مطالعه، کاراکترهایی هستند که داستان فیلم از دید آنها روایت می‌شود. به گزارش «ایرنا» مارتا لوزن بنیان‌گذار و مدیر اجرایی این مرکز تحقیقاتی با اشاره به نتایج پژوهش اخیر گفت: میزان حضور زنان در نقش قهرمانان سینمایی، پس از دو سال رشد متوالی، در سال ۲۰۲۰ پسرفت کرد.
به گفته لوزن، بازتاب این کاهش چشمگیر را می‌توان در تعداد فیلم‌هایی که با قهرمان زن برای اسکار بهترین فیلم امسال نامزد شدند هم دید. تنها دو نامزد امسال، سرزمین خانه به دوش‌ها و زن جوان آینده‌دار، قهرمانان زن دارند. نتایج این مطالعه همچنین نشان داد در ۶۰ درصد از فیلم‌هایی که کارگردان یا فیلم‌نامه‌نویس آنها زن است، نقش اصلی در اختیار زنان است و در آثاری که به دست مردان ساخته و پرداخته شده‌اند، این میزان به تنها ۱۷ درصد می‌رسد. محققان در بخش دیگری از این مطالعه، حضور بازیگران زن در نقش‌های اصلی را از لحاظ سن، نژاد/ قومیت، وضعیت تاهل و شغل نیز مورد بررسی قرار دادند و به نتایج جالبی دست یافتند. زنان رنگین‌پوست جلوی دوربین پرفروش‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۲۰ غیبت محسوسی داشتند؛ در جایی که ۷۱ درصد از نقش اول فیلم‌های مورد بررسی زنان سفیدپوست بودند (۳ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۱۹)، آمار حضور زنان سیاه‌پوست، لاتین‌تبار و آسیایی در این نقش‌ها به ترتیب به ۱۷، ۶ و ۶ درصد محدود بود.
فاکتور سن
بنابر نتایج به دست آمده از این مطالعه، عمده بازیگران نقش اول زن در دهه سوم و چهارم زندگی‌شان بودند و اگرچه بازیگران ۴۰ سال به بالا ۵۲ درصد از کاراکترهای مذکر را تشکیل می‌دادند این آمار برای بازیگران زن ۴۰ سال به بالا، تنها ۳۲ درصد بود. لوزن می‌گوید: چند بانوی سن و سال‌دار در فیلم‌ها می‌بینیم و تصور می‌کنیم سن‌گرایی در هالیوود رو به افول است اما حقیقت این است که اگر مریل استریپ یا فرانسیس مک‌دورمند نباشید، احتمال اینکه در این سن کار بگیرید خیلی ضعیف است. تمایل به استفاده از بازیگران زن جوان در فیلم‌ها بر این نکته که رشد بازیگران زن در سینما و رسیدن آنها به قدرت شخصی و حرفه‌ای قربانی ارزش‌گذاری بر جوانی و ظاهرشان می‌شود، صحه می‌گذارد.
صنعت فیلم‌سازی در سال ۲۰۲۰ به‌طور گسترده تحت‌تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفت و بسیاری از فیلم‌هایی که قهرمان زن داشتند و پیش‌بینی می‌شد گیشه را به تسخیر خود درآورند (فیلم‌هایی چون بیوه سیاه، زن شگفت‌انگیر ۱۹۸۴ و مولان) یا با تعویق در اکران روبه‌رو شدند، یا هم روی پرده و هم در سرویس‌های اینترنتی اکران شدند یا فقط به‌صورت آنلاین به نمایش درآمدند.
بی‌عدالتی در دستمزدها
با توجه به جدول پردرآمدترین بازیگران سال‌های 2017 تا 2020 آنچه دیده می‌شود این است که تنها اسکارلت جوهانسون در این سال‌ها دوبار و سوفیا ورگارا یک بار در فهرست گران‌ترین بازیگران جهان قرار گرفته‌اند، آن هم در رتبه‌های هفتم و هشتم و باقی پردرآمدها به مردان بازیگر تعلق داشته است.
به‌عنوان مثال اسکارلت جوهانسون پردرآمدترین بازیگر زن در سال ۲۰۱۸ توانسته بود در مجموع 5/ 40 میلیون دلار کسب درآمد کند این درحالی است که جورج کلونی با ۲۳۹ میلیون دلار درآمد، در صدر فهرست پردرآمدترین بازیگران مرد در سال ۲۰۱۸ قرار داشت. درآمد جوهانسون تنها از درآمد شش بازیگر مرد بالاتر بود و تنها بازیگر زنی به شمار می‌رفت که توانسته بود به اندازه بعضی از مردان فهرست 10 تایی پردرآمدترین بازیگران مرد، کسب درآمد کند.
این تفاوت به فهرست پردرآمدها محدود نمی‌شود بلکه درباره درآمد هنرپیشه‌های ایفاکننده در یک فیلم هم صدق می‌کند. به‌عنوان مثال در همان سال دستمزد میشل ویلیامز برای فیلم «تمام پول‌های جهان» یک‌هشتم دستمزد همبازی‌اش، مارک والبرگ بود.
افزایش چنین نمونه‌هایی که کم‌کم شکل رویه را به خود گرفته، بازیگران زن و فعالان حقوق زنان را بیش از پیش به نگرانی واداشته است زیرا با کاهش سهم بانوان بازیگر به‌عنوان قهرمانان پولساز در سینما، چه بسا در سال‌های آینده وزنه سلیقه مردم و سینماگران به سمت قهرمانان مرد بیشتر سنگینی کند و اندک اندک هنرپیشه‌های زن در صنعت سینما به حاشیه رانده شوند.
