آنالیز تاثیرگذاری رسانه‌ها در دوران کرونا

با کاهش تفریحات بیرون از خانه، بازار تماشای فیلم‌ها و مجموعه‌ها و استفاده از رسانه‌های مجازی به‌صورت چشم‌گیری افزایش یافته است. نمود واضح این استقبال را می‌توان در آمارهای ارائه‌شده از سوی موسسات مختلف به خوبی مشاهده کرد. آخرین نظرسنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در همین رابطه نشان می‌دهد نزدیک به ۴۰درصد افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی که با عنوان «اوقات فراغت در دوران کرونا» انجام گرفته است، گفته‌‌اند در قیاس با دوران پیش از کرونا، بیشتر برنامه‌های تلویزیونی را مشاهده کرده‌اند. بنا به گفته متولیان این نظرسنجی، جامعه آماری این نظرسنجی را شهروندان ۱۸ سال و بالاتر ساکن در شهر و روستاهای کشور تشکیل داده و تعداد نمونه آن، ۲۱۰۳ نفر بوده است که به‌صورت تصادفی انتخاب شده‌‌اند. اما نکته شایان توجه در این آمارگیری به افزایش فعالیت‌ها در شبکه‌های اجتماعی و مجازی مربوط می‌شود. نظرسنجی «اوقات فراغت در دوران کرونا» نشان می‌دهد ۱/ ۳۹درصد پاسخ‌گویان نسبت به قبل از کرونا، بیشتر در شبکه‌‌های اجتماعی فعالیت می‌‌کنند. طبق این نظرسنجی تنها ۳/ ۲۲درصد افراد پاسخ‌گو اظهار کرده‌‌اند میزان فعالیت در شبکه‌‌های اجتماعی تفاوتی نسبت به قبل نداشته و ۴/ ۴درصد افراد نیز گفته‌‌اند فعالیتشان در این زمینه کاهش داشته است. ۸/ ۳۳درصد پاسخ‌گویان نیز در شبکه‌‌های اجتماعی فعالیت نمی‌‌کنند. افراد بدون تحصیلات دانشگاهی نسبت به پاسخ‌گویانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیشتر اعلام کرده‌اند فعالیتشان در شبکه‌های اجتماعی در قیاس با قبل از شیوع کرونا افزایش یافته است.

  ترکیب آماری مخاطبان تلویزیون

به استناد نظرسنجی «اوقات فراغت در دوران کرونا»، ۹/ ۳۷درصد افراد پاسخ‌گو گفته‌‌اند در قیاس با دوران پیش از کرونا، بیشتر برنامه‌های تلویزیونی داخلی را مشاهده می‌کنند. میزان تماشای برنامه‌های تلویزیونی ۸/ ۲۸درصد پاسخ‌گویان، نسبت به پیش ازکرونا تفاوتی نداشته است. ۷/ ۶درصد افراد نیز در این ایام کمتر برنامه‌های تلویزیون را تماشا کرده‌‌اند. همچنین ۲/ ۲۶درصد پاسخ‌گویان اعلام کرده‌اند برنامه‌‌های شبکه‌های داخلی تلویزیونی را نمی‌بینند. افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، نسبت به پاسخ‌گویانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیشتر اعلام کرده‌اند میزان تماشای برنامه‌های تلویزیون برای آنان در قیاس با قبل از شیوع کرونا افزایش یافته است. ساکنان روستاها نیز در قیاس با شهرنشینان، بیشتر برنامه‌‌های تلویزیون ایران را نسبت به قبل از شیوع کرونا می‌بینند. ۱/ ۴۸درصد پاسخ‌گویانی که از طریق برنامه‌‌های تلویزیون اوقات فراغت خود را در دوران کرونا گذرانده‌‌اند (۴/ ۳۵درصد کل نمونه)، مخاطب فیلم و سریال این رسانه بوده‌‌اند. ۷/ ۳۹درصد این دسته از پاسخ‌گویان (۲/ ۲۹ درصد کل نمونه) نیز پیگیر اخبار کشور از طریق تلویزیون بوده‌اند. دیگر برنامه‌‌هایی که این دسته از پاسخ‌گویان مخاطب آن برای سپری‌کردن اوقات فراغتشان در دوران کرونا بوده‌اند، به‌ترتیب عبارتند از مستند، برنامه‌های علمی، برنامه‌‌های مذهبی، آموزشی و میزگرد و مصاحبه شخصیت‌‌ها.

زنان نسبت به مردان بیشتر مخاطب فیلم و سریال‌‌های تلویزیون در دوران کرونا بوده‌‌اند. جوانان نیز در قیاس با سایر گروه‌‌های سنی، بیشتر فیلم وسریال‌‌های تلویزیون را برای پر کردن اوقات فراغت دیده‌‌اند. پاسخ‌گویانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، با اختلاف اندکی نسبت به افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، برای گذراندن روزهای کرونایی، بیشتر فیلم و سریال‌‌های صداوسیما را تماشا کرده‌اند. از سوی دیگر، مردان نسبت به زنان بیشتر مخاطب اخبار تلویزیون در روزهای کرونایی بوده‌‌اند. در بین گروه‌های سنی نیز افراد بالای ۴۵سال بیشتر اعلام کرده‌اند در این ایام، اخبار تلویزیون را برای پرکردن اوقات فراغت دنبال کرده‌‌اند. همچنین پاسخ‌گویان بدون تحصیلات دانشگاهی، نسبت به افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیشتر گفته‌‌اند در دوران کرونا به تماشای اخبار صداوسیما پرداخته‌‌اند.

  بینندگان شبکه‌های ماهواره‌ای

همچنین براساس نظرسنجی «اوقات فراغت در دوران کرونا»، ۴/ ۱۰ درصد افراد پاسخ‌گو در دوران کرونا، بیشتر مخاطب برنامه‌های‌ماهواره‌ای بوده‌اند. این درحالی است که میزان تماشای برنامه‌های ماهواره‌‌ای ۱/ ۱۴درصد پاسخ‌گویان در این ایام، نسبت به قبل تغییری نکرده است. ۱/ ۲درصد افراد نیز اعلام کرده‌‌اند نسبت به قبل از شیوع کرونا، کمتر برنامه‌‌های ماهواره‌‌ای را می‌بینند. همچنین ۹/ ۷۱درصد پاسخ‌گویان این نظرسنجی بیان کرده‌اند از ماهواره استفاده نمی‌کنند.

۳/ ۵۱درصد پاسخ‌گویانی که برای سپری‌کردن اوقات فراغت خود، برنامه‌‌های ماهواره‌ای را می‌بینند (۷/ ۱۳درصد کل نمونه)، از این رسانه برای تماشای فیلم و سریال استفاده می‌‌کنند. ۴/ ۲۹درصد این دسته از پاسخ‌گویان نیز (۸/ ۷درصد کل نمونه)، برای کسب خبر از شبکه‌های ماهواره‌ استفاده می‌‌کنند. مستند، شوهای موسیقی و برنامه‌های مُد از دیگر برنامه‌‌های ماهواره‌ای مورد استفاده این پاسخ‌گویان است.

زنان نسبت به مردان بیشتر مخاطب فیلم و سریال‌‌های پخش‌شده از شبکه‌‌های ماهواره‌ای هستند. در بین گروه‌های سنی نیز، جوانان در قیاس با سایر گروه‌های سنی، بیشتر از این رسانه فیلم و سریال تماشا کرده‌اند. از سوی دیگر مردها نسبت به زنان بیشتر برنامه‌‌های خبری ماهواره‌ای را تماشا کرده‌‌اند. همچنین افراد بالای ۴۵ سال در مقایسه با دیگر گروه‌های سنی، بیشتر از برنامه‌‌های خبری شبکه‌‌های ماهواره‌ای برای سپری‌کردن اوقات فراغت خود در این ایام استفاده کرده‌ا‌ند.

  موسیقی

طبق این نظرسنجی میزان مصرف موسیقی ۲۱درصد پاسخ‌گویان نسبت به قبل از ظهور کرونا افزایش یافته است، این در حالی است که ۶درصد افراد پاسخ‌گو اعلام کرده‌اند نسبت به قبل از شیوع کرونا، کمتر موسیقی گوش می‌دهند. ۴/ ۳۶درصد پاسخ‌گویان نیز همانند قبل، وقت برای گوش‌دادن به موسیقی اختصاص داده‌اند. ۳/ ۳۶درصد افراد در این دوران موسیقی گوش نمی‌دهند. جوانان در قیاس با سایر گروه‌های سنی بیشتر اعلام کرده‌‌اند نسبت به قبل از شیوع کرونا مصرف موسیقی‌ آنها افزایش یافته است. ۷/ ۷۰درصد پاسخ‌گویانی که در دوران شیوع کرونا برای گذراندن اوقات فراغت موسیقی گوش داده‌اند (۶/ ۴۴ درصد کل نمونه)، آهنگ مورد نظر خود را از سایت یا کانال‌های تلگرامی دانلود کرده‌‌اند. ۹/ ۸درصد این دسته پاسخ‌گویان (۶/ ۵درصد کل نمونه) نیز از طریق خرید سی‌دی موسیقی مدنظر خود را تهیه کرده‌‌اند. تنها ۷/ ۰درصد این گروه از افراد پاسخ‌گو (۵/ ۰درصد کل نمونه) در این ایام موسیقی مدنظر خود را از طریق کنسرت آنلاین گوش داده‌اند.