محک آماری فضاهای فرهنگی در ایران

سینماها

تعداد سالن‌‌‌های سینماها یکی از مصادیق فضاهای فرهنگی در کشور به شمار می‌رود. هر چند تعداد سالن‌‌‌های تازه‌تاسیس در طول سال‌های اخیر در کشور افزایش یافته، اما آمارها نشان می‌دهد هرساله تعدادی از سالن‌‌‌های فعال نیز به حالت تعطیل درمی‌‌‌آیند و تعداد متقاضیان برای تعطیلی این مراکز نیز روز به‌روز در حال افزایش است، تا آنجا که موضوع انحلال سینماهایی که به دلایل موجه قادر به ادامه فعالیت نیستند در آیین‌نامه جدید سالن‌‌‌های نمایش فیلم در نظر گرفته شده است. طبق آمار تعداد سالن‌‌‌های سینما در سال ۱۳۶۴، ۲۳۱ سالن بود. این رقم در سال ۱۳۹۶ به  ۵۳۹ سالن، و در سال ۱۴۰۰ به ۷۴۴ سالن رسیده ‎‌‌‌است که ۵۱ سالن غیرفعال هستند. براساس آخرین آماری که سازمان سینمایی منتشر کرده‌‌‌ هم‌‌‌اکنون ۱۷۰ سالن درحال ساخت در کشور داریم.  طبق آمارهای به‌دست‌‌آمده، استان تهران با ۲۳۳ سالن، خراسان رضوی با ۶۱ سالن و اصفهان با ۵۳ سالن بیشترین تعداد سالن‌‌‌های فعال سینما را در سطح کشور دارند. همچنین استان زنجان با ۴ سالن، ایلام با ۳ سالن و کهگیلویه‌‌‌‌و‌بویراحمد  با ۲ سالن کمترین تعداد سالن‌‌‌های فعال سینما را در سطح کشور دارند.

کتابخانه‌‌‌ها

کتابخانه‌‌‌ها نیز از مهم‌ترین فضاهای فرهنگی محسوب می‌‌‌شوند که اگرچه در سال‌های اخیر برای تجهیز آنها گام‌‌‌های اساسی برداشته شده، اما همچنان با آمارهای جهانی در این زمینه فاصله دارند. با توجه به اینکه سرانه استاندارد جهانی فضای مطالعه هشت مترمربع به ازای هر ۱۰۰ نفر است، به عنوان مثال این میزان در استانی چون کهگیلویه‌و‌بویراحمد ۶۰/ ۲مترمربع در این استان است. براساس گزارشی که در این اطلس تدوین و منتشر شده، در سطح کشور سه‌‌‌هزار و ۵۸۸ کتابخانه عمومی وجود دارد و زمینی به وسعت دو میلیون و ۹۰۰‌هزار مترمربع به این مراکز اختصاص یافته است. برای مرور وضعیت کتابخانه‌‌‌ها نیز می‌توان گفت، استان تهران با ۳۴۸ کتابخانه، اصفهان با ۲۹۴ کتابخانه و فارس با ۲۵۰ کتابخانه، بیشترین تعداد کتابخانه‌های عمومی را از آن خود کرده‌‌‌اند. همچنین ۲۹۶ کتابخانه عمومی با زیربنایی بیش از ۳۴۷‌هزار مترمربع در حال ساخت است. نکته حایز اهمیت در این آمار این است که تعداد فضاهای فرهنگی موجود در برخی از استان‌‌‌ها که به ‌‌‌لحاظ تعداد، حائز بالاترین رتبه‌‌‌ها هستند، در ارزیابی‌‌‌ای که مبتنی بر مؤلفه‌‌‌های مختلف اعم از وسعت، جمعیت و... صورت گرفته، از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند. یعنی هرچند بیشترین تعداد را دارند، اما به‌‌‌لحاظ سرانه با چالش‌‌‌هایی مواجه‌اند. برای مثال، شاخص میزان دسترسی به کتابخانه‌‌‌های عمومی در استان تهران که بیشترین تعداد کتابخانه عمومی را در سطح کشور دارد، برابر ۲/ ۴۸ به‌‌‌ازای هر صدهزار نفر است که این رقم از شاخص کل کشور، پایین‌‌‌تر است و استان تهران در رتبه سی‌‌‌ام قرار می‌گیرد.

تماشاخانه‌‌‌ها

یکی دیگر از مصادیق فضاهای فرهنگی، «تماشاخانه‌‌‌های تئاتر» است. در ایران یک‌‌‌هزار و ۴۵۸ تماشاخانه وجود دارد که این تعداد، ۳۶۴‌هزار صندلی دارند. استان تهران با ۱۶۵ تالار نمایش، اصفهان ۱۰۵ و فارس با ۱۰۰ تالار در ترتیب تعداد تالارهای نمایش استان‌‌‌ها حایز رتبه‌‌‌های نخست هستند. البته بسیاری از شهرستان‌‌‌های کشور نیز فاقد سالن نمایش هستند، از این رو یا در آنها اصلا نمایشی اجرا نمی‌شود یا اگر می‌شود با گروه‌های غیرحرفه‌‌‌ای در سالن‌‌‌های غیر‌مرتبط انجام می‌شود. از این رو پرداختن به مقوله عدالت فرهنگی از این منظر به کلی بیراه است.البته بار بسیاری از کمبودها را به‌ویژه در شهرستان‌‌‌ها نهادهای دیگر بر دوش می‌‌‌کشند؛ به عنوان مثال ۱۰۳۹ مرکز وابسته به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و ۱۱۳۱ کانون فرهنگی و تربیتی وزارت آموزش و پرورش در کشور فعال‌اند و نقش مهمی در پرورش خلاقیت و استعدادهای هنری کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند.

اخبار مرتبط