بوی خوش کتاب در تهران

 درباره بزرگی این بازار همین بس که بدانید در دوره گذشته و زمان ده‌روزه برپایی آن، به میزان نصف درآمد سالانه سینما‌ها، کتاب فروخته شد. چنین بازار عظیمی اگرچه سال‌هاست به مکانی برای جبران بخشی از مشکلات اقتصادی ناشران، به ویژه ناشران نوپا، درآمده و موجب خرسندی آنها شده است، به همان میزان با انتقاد صنف کتاب‌فروشان نیز مواجه بوده، زیرا فروش بی‌واسطه ناشر و حذف کتاب‌فروشی  از چرخه نشر مشکلاتی برای صاحبان این حرفه به وجود آورده است. در این دوره برای نخستین‌بار در این زمینه تهمیداتی اندیشه شده و بناست ۲۰۰ کتاب‌فروشی از طریق سامانه خرید و در بخش مجازی نمایشگاه کتاب حضور داشته باشند. بخش بین‌الملل این دوره نیز با شرکت کشور تاجیکستان به عنوان مهمان ویژه، میزبان نزدیک به ۱۰۰ ناشر خارجی است. این ناشران کتاب‌هایی را از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۳ در غرفه‌های خود عرضه می‌کنند.

غایبان بزرگ

اهمیت رویدادهای فرهنگی را معمولا با اعتبار شرکت‌کنندگان آنها می‌سنجند؛ از این نظر غیبت ناشران برجسته در نمایشگاه کتاب را می‌توان از نکات منفی آن دانست. از جمله ناشرانی که در این دوره حضور ندارند یا فقط به حضور مجازی اکتفا کرده‌اند می‌توان به نشرهای قطره، مروارید، ققنوس، ثالث، چشمه و نگاه اشاره کرد؛ ناشرانی که هر کدام دلایل مختلفی برای حضور کمرنگ خود دارند. به عنوان مثال فروغی، مسوول داخلی انتشارات مروارید، در گفت‌وگو با تسنیم مهم‌ترین دلیل عدم‌شرکت این ناشر در بخش فیزیکی نمایشگاه کتاب را مقرون‌به‌صرفه نبودن آن به لحاظ اقتصادی عنوان کرده و می‌گوید: اجاره‌بهای غرفه امسال از ۱۲میلیون سال گذشته به ۴۰میلیون افزایش پیدا کرده است،‌ در عین حال باید هزینه‌های حمل‌و‌نقل،‌ خورد و خوراک و پرسنل را نیز به این رقم افزود. با توجه به اینکه سال گذشته در بخش فیزیکی فروش خوبی نداشتیم‌، حضور برایمان مقرون‌به‌صرفه نبود.

همچنین امیر حسین‌زادگان، مدیرعامل نشر ققنوس، از جمله ناشرانی است که امسال در هیچ‌یک از بخش‌های نمایشگاه شرکت نمی‌کند. او در این باره گفته است: تولیدات انتشارات ققنوس با توجه به هزینه‌های کاغذ و چاپ کاهش داشته است، بنابراین ترجیح دادیم در این دوره حضور نداشته باشیم. نشر چشمه نیز از ناشرانی است که در این دوره تنها در بخش مجازی شرکت دارد. بهرنگ کیائیان، مسوول انتشارات و تولید انتشارات چشمه، درباره این تصمیم می‌گوید:‌ شرایط اقتصادی ما در وضعیت فعلی مطلوب نیست و حضور فیزیکی در نمایشگاه فشار مالی زیادی به نشر وارد می‌کرد.‌ البته اجاره‌بهای غرفه رقم عجیب‌و‌غریب و غیر‌معقولی نیست‌، اما چون دکورهای سال قبل ما مستعمل شده هزینه‌های غرفه‌آرایی هزینه سنگینی را تحمیل می‌کرد.

یارانه‌ها

در این دوره سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای دانشجویان و طلاب  ۶۰۰هزار تومان است که از این مقدار ۳۶۰هزار تومان سهم مشارکت دانشجویان و طلاب بوده و ۲۴۰هزار تومان سهم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. همچنین سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای اعضای هیات علمی ۷۰۰هزار تومان است که از این مقدار معادل ۳۵۰هزار تومان سهم عضو هیات علمی و ۳۵۰هزار تومان نیز بر عهده معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهد بود.

راه‌های دسترسی

برپایی نمایشگاه کتاب در مصلی امام خمینی مانند هر سال طرفداران و منتقدانی دارد. نزدیکی این مکان به مرکز شهر نسبت به شهر آفتاب اگر چه برای مخاطبان کتاب و ناشران کتاب، بیشتر مطلوب به نظر می‌رسد، اما برای ساکنان خیابان‌های اطراف و کسانی که از حوالی نمایشگاه تردد می‌کنند همانند دوره‌های قبل دشواری‌هایی به همراه خواهد داشت؛ موضوعی که اعتراض برخی از اعضای شورای شهر تهران را در روزهای پیش به دنبال داشت.

 بااین‌حال از مدت‌ها پیش اعلام شده بود مجموعه شهر آفتاب میزبان نمایشگاه صنعت نفت است و بنابراین امکان برگزاری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۲‌ در این تاریخ وجود ندارد. به همین دلیل به منظور کاهش مشکلات، پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ تمهیدات ترافیکی برای برگزاری این رویداد در نظر گرفته است. بر این اساس در تمامی خیابان‌های اطراف مصلی امام خمینی(ره) از ساعت ۸ صبح تا ۲۲ محدودیت توقف اعمال شده و هیچ خودرویی اجازه توقف در طول بزرگراه شهید سلیمانی حد فاصل بزرگراه شهید مدرس تا قنبرزاده را ندارد.

علاوه بر آن، در طول خیابان قنبرزاده حدفاصل بزرگراه شهید سلیمانی با خیابان بهشتی، طول خیابان شهید بهشتی حد فاصل قنبرزاده تا پاکستان، خیابان مفتح و خیابان پاکستان نیز ممنوعیت توقف خودروها وجود دارد. طبیعی است که در صورت مشاهده خودرو، پلیس نسبت به جابه‌جایی خودروها اقدام خواهد کرد. پارکینگ‌هایی نیز برای مراجعه‌کنندگان و غرفه‌داران در نظر گرفته شده است. پارکینگ چهل‌سرا در خیابان شهید مفتح و خیابان مطهری برای این منظور در نظر گرفته شده است و بازدیدکنندگان می‌توانند در صورتی که ظرفیتی برای آن باقی باشد خودروی خود را در این محدوده پارک کنند. همچنین وسایل حمل‌و‌نقل عمومی برای شرکت‌کنندگان در نمایشگاه وجود دارد که مهم‌ترین آنها مترو و اتوبوس است.

مترو: در نزدیکی مصلی تهران دو ایستگاه متروی شهید بهشتی و مصلی وجود دارد. ایستگاه مصلی روی خط یک(قرمز) و ایستگاه بهشتی در محل تقاطع دو خط یک و سه (آبی کم‌رنگ) قرار دارد. در صورت سوار شدن از سایر خطوط، باید با تعویض خط، به یکی از این دو خط یک یا سه وارد شده و سپس به سمت یکی از این دو ایستگاه حرکت کنید. البته تعداد قطارهای خط یک، بیشتر و مدت‌زمان انتظار تا رسیدن قطار بعدی در آن کمتر از خط سه است.

اتوبوس: اتوبوس‌های مستقیم به مصلی از: ایستگاه میدان آزادی، ایستگاه صادقیه، ایستگاه تجریش، ایستگاه قیطریه، ایستگاه میدان امام حسین(ع)، ایستگاه خراسان، ایستگاه میدان انقلاب، ایستگاه میدان صنعت، ایستگاه میدان رسالت، ایستگاه هفت تیر، ایستگاه ونک، ایستگاه خاوران. سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه از ساعت ۱۰ تا ۲۰ در بخش حضوری در مصلای امام خمینی و ۲۴ساعته در بخش مجازی در سامانه ketab.ir برپاست.