راهکارهای خاص ایجاد یک محیط کاری جذاب
افزایش بهره‌وری از طریق «بازیگوشی»
بسیاری از شرکت‌ها نمی‌توانند مفهوم «بازی» را در فعالیت‌های رایج خود بگنجانند. برعکس، در کسب‌وکارهای مختلف، اکثر شرکت‌ها تمرکز خود را روی تعیین اهداف قابل اندازه‌گیری می‌گذارند و برای رسیدن به این اهداف نگرشی جدی، سختکوشانه و منظم در پیش می‌گیرند. این شرایط کاملا در تناقض با مفهوم بازی است. به علاوه، این سازمان‌ها اغلب دارای انواع مقررات داخلی پیچیده‌ای هستند (به‌عنوان مثال سیاست‌ها، رویه‌ها، دستورالعمل‌ها و...) که از ایجاد هرگونه فعالیت یا رویداد بازی‌گونه در محیط کار آنها ممانعت می‌کنند. همچنین این اعتقاد در بین آنها کاملا ریشه دوانده که ذهن کارکنان نباید از پیگیری اهداف شرکت منحرف شود. اغلب، کارکنان چنین شرکت‌هایی مجبور به کار مداوم و فرسایشی می‌شوند که نمونه آن را می‌توان در الزام پاسخگویی ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته آنها دید. با این حال، پژوهش‌های فراوانی نشان داده‌اند که این رویکرد بی‌امان و مداوم اغلب منجر به فرسودگی شغلی کارمندان و از بین رفتن تعادل زندگی-کار آنها می‌شود؛ مواردی که هر دوی آنها برای دستیابی یک سازمان به اهداف خود حیاتی هستند.
به عبارت ساده، شرکت‌ها به‌طور معمول کارکنان را تشویق می‌کنند که فقط روی فعالیت‌های «جدی» که منجر به دستیابی به اهداف اقتصادی شرکت می‌شوند، تمرکز کنند. در نتیجه، به نظر نمی‌رسد بازی در اکثر فعالیت‌های کسب‌وکار جایگاه خاصی داشته باشد. با وجود این، طی سال‌های اخیر، رابطه بین بازی و فعالیت‌های کاری جایگاه مستحکم‌تری در پژوهش‌ها پیدا کرده است. اهمیت این ارتباط را می‌توان در محیط‌های کاری به‌صورت جزء و در فضای کسب‌وکار به‌طور کلی مشاهده کرد.
در رابطه با این موضوع، هنری مورای (Henry Murray) در کتاب مشهور خود با عنوان «انگیزه‌ها و احساسات» نشان داده است که بازی یکی از مهم‌ترین نیازهای اجتماعی است. این نویسنده نمونه‌هایی از بازی را ذکر کرده که از بین آنها می‌توان به انجام فعالیت‌های بدون هدف خاص، شوخی کردن، تمرکز بر رویدادهای آزادکننده استرس و شرکت در بازی‌ها و رویدادهای اجتماعی اشاره کرد. برخی از مهم‌ترین مزایای بازی برای فعالیت‌های کاری در زیر آورده شده است:
• صاحب‌نظر حوزه انسان‌شناسی، آبراهام مازلو، نشان داده است که وقتی افراد نگرشی بازی‌گونه و شاداب نسبت به فعالیت‌های کسب‌وکار اتخاذ می‌کنند، تمایل به خوشرویی بیشتری داشته و پرخاشگری‌شان کم می‌شود. این مساله باعث بهبود کیفیت تعاملات آنها با سایر ذی‌نفعان می‌شود. یک ویژگی مشترک در همه این فعالیت‌ها و رویدادهای بازی‌گونه این است که باعث افزایش روحیه و احساسات مثبت کارمندان می‌شوند. در رابطه با این موضوع، پژوهشی نشان داده است که احساسات مثبت کارمندان عامل بسیار مهمی در موفقیت تمام فعالیت‌های کاری آنها است.
• برخی مطالعات پژوهشی به این یافته رسیده‌اند که فعالیت‌های بازی‌گونه باعث خلاقیت و روحیه آزمایش‌گری افراد می‌شود و در نتیجه می‌توان از آنها انتظار ارائه ایده‌های ناب داشت. این پژوهش همچنین نتیجه گرفته است هنگامی که افراد در فعالیت‌های بازی‌گونه شرکت می‌کنند، ارتباطات عصبی بیشتری در مغز آنها ایجاد می‌شود که باعث افزایش انعطاف‌پذیری و انطباق آنها در مواجهه با شرایط چالش‌برانگیز می‌شود. افزایش ریسک‌پذیری و برخورداری از ذهنی باز نسبت به ایده‌ها و نظرات مختلف، از مهم‌ترین مزایای چنین نگرشی است.
• برخی دیگر از پژوهشگران مشاهده کردند که اضافه کردن فعالیت‌های بازی‌گونه به محیط کار باعث بهبود روحیه و انرژی کارکنان می‌شود. علاوه بر این، افرادی که با روشی بازی‌گونه و شاداب با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند، تمایل دارند ارتباطات شخصی، انسانی، تازه و اصیل بیشتری با آنها برقرار کنند. این فعالیت‌های بازی‌گونه به افراد کمک می‌کند یکدیگر را فراتر از نقش‌های شغلی، نقاب‌های اجتماعی و مشخصات شغلی ببینند که نتیجه آن ایجاد ارتباطات خودجوش و اصیل‌تری بین آنها است.
در نتیجه، شرکت‌ها باید مزایای ذکر شده برای معرفی فعالیت‌های بازی‌گونه و شاداب را در نظر گرفته و به پیشنهادهای زیر توجه کنند. این پیشنهادها می‌توانند در مورد هر شرکتی اعمال شوند و هدف آن این است که به تدریج فعالیت‌ها و رویدادهای بازی‌گونه بیشتری را در محل کار معرفی کنید.
تنظیم فعالیت‌های بازی‌گونه با نگرشی مثبت: مهم است این نکته را درک کنیم که فعالیت‌های بازی‌گونه برخلاف تصور بسیاری از مدیران میانی و مدیران عامل، اتلاف وقت و سطحی‌نگری نیستند. در عوض این فعالیت‌ها برای هر سازمانی دارای ارزش بالایی هستند. معرفی مکرر فعالیت‌های بازی‌گونه افراد را به بداهه‌پردازی، کاوش در مسیرهای نوآورانه تجاری، تقویت تعاملات اجتماعی و ترجیح پروژه‌های تیمی تشویق می‌کند. این فعالیت‌های بازی‌گونه یک ویژگی مشترک دارند: طی آنها، بیشتر رویه‌های رسمی سازمانی و جنبه‌های رسمی کار به‌صورت موقت کنار گذاشته می‌شوند و این باعث می‌شود کارکنان رفتاری کاوش‌گرانه و خودجوش داشته باشند. پژوهش‌ها همچنین به این یافته رسیده‌اند که این فعل و انفعالات بازی‌گونه منجر به ترشح هورمونی به نام اکسیتوسین می‌شود که نقش مثبتی در سلامت روحی و جسمی کارکنان خواهد داشت. همچنین مشخص شده است که اکسیتوسین روابط متقابل اجتماعی مانند همکاری، اعتماد به دیگران و... را تقویت می‌کند.
پرسیدن سوالات عمیق درباره بازی: بیشتر محیط‌های کاری مملو از برنامه‌های پرتنش، بی‌پایان و از بین برنده انگیزه هستند. بنابراین، ضروری است که شرکت‌ها بتوانند به‌طور مرتب به اهمیت جذاب و شاداب کردن محیط کار پرداخته و عمیقا به این موضوع بپردازند که «چرا بازی برای شرکت آنها اهمیت دارد». سوالاتی که می‌توان از خود پرسید، فراوان هستند: چطور می‌توانیم محیطی جذاب و شاداب‌تر برای کار فراهم سازیم؟ چگونه می‌توانیم فعالیت‌های بازی‌گونه را به برنامه شرکت اضافه کنیم؟ چطور کارها را می‌توان به شکلی سرگرم‌کننده‌تر انجام داد؟ و چگونه می‌توان موفقیت‌های تجاری خود را با رویدادهای اجتماعی سرگرم‌کننده جشن گرفت؟
ارزیابی اثرات آرامش‌بخش و احیا‌کننده بازی: پژوهش‌های مختلفی تاکید کرده‌اند که مردم به سرگرمی و تجربیات متنوع و بدیع نیاز دارند (حتی در محیط کار). این مساله از آنجا اهمیت بیشتری پیدا کرده که انسان امروز، بیشتر وقت خود را در محیط کار می‌گذراند و اغلب حتی در خانه و تفریح نیز نمی‌تواند از دغدغه‌ها و استرس‌های کاری رهایی یابد. چنین فردی به احتمال زیاد مفهوم زندگی و انگیزه‌های خود را از دست خواهد داد. از این نظر، بازی و کار را باید دو مولفه مکمل و تقویت‌کننده یکدیگر دانست. همان‌طور که پیش از این دیده شده، رویدادهای بازی‌گونه می‌توانند کارکنان را به‌طور موقت از وظایف کاری تکراری، هدفمند و خسته‌کننده‌ای آزاد سازند که امروزه در بسیاری از محیط‌های کاری دیده می‌شوند. آنها می‌توانند در چنین فعالیت‌هایی لباس راحت بپوشند، ذهن خود را آزاد سازند، به احساسات خود گوش دهند و مدتی در لحظه زندگی کنند. در این رویدادهای بازی‌گونه و جذاب، افراد گرایش به آن دارند که انرژی بیشتری در خود احساس کرده و استرس‌های حاصل از ساعات کاری را تخلیه کنند. این فعالیت‌ها همچنین با از بین بردن یکنواختی وظایف، به آنها اجازه می‌دهند تا با تجدید انرژی به کار خود بازگشته و منجر به افزایش سطوح بهره‌وری شرکت شوند.
سازماندهی رویدادهای اجتماعی منظم: رویدادهایی که به‌طور منظم و دائمی برگزار شوند، آرامش بیشتری برای کارکنان به ارمغان آورده و ارتباطات شخصی آنها را تقویت می‌کنند. برخی از این رویدادها را می‌توان به شکل جشنی به‌منظور تجلیل از دستاوردهای اخیر شرکت (به‌عنوان مثال، ایجاد یک شعبه جدید تجاری) تنظیم کرد. در چنین حالتی، کارکنان موفقیت‌های شرکت را موفقیت خود نیز خواهند دانست و احساس دلسوزی بیشتری در محیط کار از خود نشان خواهند داد؛ علاوه بر آن، به این صورت با افزایش حس مسوولیت‌پذیری افراد ممکن است به انجام کارهایی فراتر از وظایف خود اقدام کنند که خود دستاوردهای بیشتری برای شرکت به همراه خواهند داشت.
با این حال، همیشه نیاز به بهانه و هدف مشخصی برای برگزاری یک رویداد تفریحی و سرگرم‌کننده نیست. می‌توان رویدادی دائمی در نظر گرفت تا کارکنان صرفا اوقات خوشی داشته باشند. برخی از نمونه‌های چنین رویدادهایی عبارتند از: شام‌های غیرکاری، جشن‌های سالگرد تاسیس شرکت، کلاس‌های هفتگی خودآگاهی یا یوگا برای کارکنان، مسابقات ورزشی و بازی‌های فکری، پیک‌نیک و برگزاری جلسات در محیط‌های طبیعی، اجتماعات فرهنگی (مانند بازدید از نمایشگاه‌ها، موزه‌ها، تئاترها و...) و سایر گردهمایی‌های اجتماعی (میهمانی، کارگاه هنری و...).
نمونه‌هایی از فعالیت‌های بازی‌گونه را تقلید کنید: می‌توان به دنبال الگوهایی در این زمینه گشت و شرکت‌های موفق در جذاب کردن کار و معرفی فعالیت‌های بازی‌گونه را پیدا کرد. در این صورت، دید بازتری نسبت به نتایج این اقدامات و ملاحظات ضروری به‌دست می‌آید. پس از شناسایی الگوهای موفق و تصمیم برای تقلید از آنها، گاه لازم می‌شود که برنامه‌ها و فعالیت‌ها را براساس ویژگی‌های منحصربه‌فرد شرکت تغییر داد. به‌عنوان مثال، شرکت اینوسنت درینکز (Innocent Drinks) که تولیدکننده آبمیوه‌های طبیعی است، روی افزایش جذابیت و شادابی محیط کار تمرکز کرده است. در این شرکت، میزهای پینگ‌پنگی در نظر گرفته شده که کارکنان بتوانند اندکی از فشار کاری خود بکاهند. زاپوس، خرده‌فروش آنلاین معروف آمریکایی، به دنبال افزایش سلامت روحی و جسمی کارکنان خود، فعالیت‌های سرگرم‌کننده‌ای، مانند کلاس‌های گلف و حضور در مسابقات بسکتبال تدارک دیده است.
شرکت‌ها همچنین می‌توانند به دنبال سازمان‌هایی بگردند که چنین فعالیت‌ها و برنامه‌هایی را برای کارکنان آنها تدارک می‌بینند. سازمانی در بریتانیا به نام دی ایونتز کمپانی (The Events Company) وجود دارد که این نوع برنامه‌های ورزشی، تفریحی و فرهنگی را برای کارکنان شرکت‌ها فراهم می‌کند. آنها همچنین تخصص لازم را برای مشاوره دادن به شرکت‌ها در مورد مناسب‌ترین اقدامات روحیه‌بخش دارند. در نهایت، چنین رویدادها و فعالیت‌هایی با هدف بهبود روحیه تیمی و افزایش مهارت‌های ارتباطی کارکنان انجام می‌شوند.
