تولید چابک؛ راهبرد موفق برای رشد سازمانی
چابکی ناشی از تولید چابک بوده و تولید چابک، مفهومی که طی سال‌های اخیر عمومیت یافته و به عنوان راهبردی موفق توسط تولید‌کنند‌گانی که خودشان را برای یک عملکرد قابل قبول و افزایش آن آماده می‌کنند، پذیرفته شده است.
هدف این تولید کنندگان مطرح شدن به عنوان رهبر بازار در سطح ملی و بین‌المللی در یک بازار رقابتی با نیاز‌های متغیر مشتریان است. در چنین محیطی، بنگاه باید توان تولید همزمان محصولات متفاوت با طول عمر کوتاه، طراحی مجدد محصولات، تغییر رویه‌های تولید محصولات و پاسخگویی کارآ به تغییرات را داشته باشد. در صورت داشتن چنین توانمندی‌هایی بنگاه تولیدی، چابک خواهد بود.
تعریف تولید چابک: واژه چابک در فرهنگ لغات به معنای «حرکت سریع، چالاک، فعال»، «توانایی حرکت به صورت سریع و آسان» و «توانایی تفکر به صورت سریع و با یک روش هوشمندانه» است. داو (۱۹۹۹) چابکی را چنین تعریف می‌کند: «توانایی سازمان برای بقا و پیشرفت در یک محیط کسب و کار غیر‌قابل پیش‌بینی و همیشه در حال تغییر.»
سیستم تولید چابک به عنوان یک «سیستم تولیدی با توانمندی‌های فوق‌العاده (توانمندی‌های داخلی، فناوری‌های سخت و نرم، منابع انسانی، مدیریت تحصیل‌کرده، اطلاعات) برای بر‌آورده کردن نیاز‌های به‌طور سریع در حال تغییر بازار (سرعت، انعطافپذیری، مشتریان، رقبا، تامینکنندگان، زیرساختار، پاسخگویی)» تعریف می‌شود؛ به عبارت دیگر، «سیستم تولید چابک سیستمی است که به سرعت تغییر می‌کند (سرعت و پاسخگویی) و این از طریق مدل‌های محصول یا تغییر بین خطوط محصول (انعطافپذیری) و در حالت ایده‌آل پاسخ آنی به تقاضای مشتری (خواسته‌ها و نیاز‌های مشتری) امکان‌پذیر شده است.»
چگونگی تاثیر چابکی بر رشد سازمانی
برای استقرار سیستم تولیدی چابک ۱۰ تواناسازنده معرفی و پیشنهاد می‌شود که عبارتند از:
بنگاه مجازی؛ تجارت الکترونیک؛ ساخت سریع نمونه اولیه؛ توانمند‌سازی؛ بهبود مستمر؛ افراد منعطف و چند‌مهارته؛ کار‌های تیمی؛ مهندسی همزمان؛ مدیریت تغییر و ریسک، سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه کسب و کار- تولید - محصول.
اساسا اینترنت برای چابکی ساز‌مان‌ها و کسب و کار توانمندی زیادی را به ارمغان می‌آورد. بنگاه مجازی و تجارت الکترونیک نمونه‌ای از این توانمندی است.
بنگاه مجازی: در یک محیط تولیدی چابک مفهوم بنگاه مجازی شامل شر‌کت‌هایی است که از لحاظ جغرافیایی غیر‌متراکم و پراکنده هستند و به صورت هم‌افزایی شایستگی‌های اساسی آنها برای ارضای نیاز‌های مشتری و پاسخ سریع به تقاضای بازار ترکیب می‌شوند.
شکل‌دهی بنگاه مجازی شامل ترکیبی از دو یا تعداد بیشتری از شایستگی‌های اساسی شرکت‌هاست که از فرصت‌های موجود در بازار حد‌اکثر بهره‌برداری را می‌کنند.
در واقع بنگاه مجازی، شبکه‌های موقتی از شر‌کت‌های مستقل است که به وسیله فناوری اطلاعات، شایستگی‌ها، زیرساختار‌ها و فرآیند‌های کسب و کار را به اشتراک گذاشته و این کار با هدف ارضای نیازمندی‌های خاص بازار صورت می‌گیرد.
بنا‌بر‌این بنگاه‌ها برای پاسخ به همه نیاز‌های مشتریان
(که در چابکی اصل است) و ساخت محصولی خاص در یک دوره زمانی ویژه بر اساس شایستگی‌های هر بنگاه، با هم پیوند ایجاد کرده و پس از تکمیل پروژه مورد نظر، منحل می‌شوند.
تجارت و کسب و کار الکترونیک: پیشرفت‌‌‌های فناورانه در علوم رایانه و ارتباطات با تسهیل برقراری ارتباط، افزایش سرعت، کاهش هزینه، حذف محدودیت مکانی و حذف محدودیت زمانی محیط تجارت را متلاطم ساخته است.
در این میان، فناوری‌های نوین ارتباطی مانند اینترنت، اکسترانت، پست الکترونیک و تلفن‌های همراه در گسترش و توسعه تجارت الکترونیک نقش بسزایی دارند. با محبوب‌تر شدن دستگاه‌های تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی به محرک مهمی برای تجارت الکترونیک مبدل شده‌اند.
از آنجا که تعامل نزدیک بین مشتریان و تامینکنندگان برای تولید چابک ضروری است می‌توان به قطعیت ادعا کرد که تجارت الکترونیک بسیاری از محدودیت‌های تجارت سنتی را از پیش رو بر‌داشته است و نه تنها فرم و شکل ظاهری تجارت سنتی را بلکه محتوای امر تجارت را نیز دستخوش تغییرات کرده است.
به‌طور خلاصه، مزایای ناشی از فناوری اطلاعات در سه طبقه کلی مزایای اطلاعاتی، مزایای مبادله‌‌‌ای و مزایای راهبردی تقسیم‌‌‌بندی می‌شود.
مزایای کیفیت اطلاعات، دسترسی و انعطافپذیری اطلاعات، کارآیی ارتباطات، کارآیی توسعه سیستم‌ها و کارآیی تجاری موجب بهبود روابط سازمان با مشتریان و پاسخگویی بیشتر به آنها خواهد شد و به مزیت راهبردی منتهی می‌شود، مزایای سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات را بیان می‌کند و ابراز می‌دارد که مزایای ناشی از فناوری اطلاعات سبب بهبود رابطه سازمان با مشتری و ایجاد مزیت رقابتی می‌شود.
در این زمینه باکس و تریسی (۱۹۸۶) نقش فناوری اطلاعات را در کسب مزیت رقابتی در قالب مدل علی مزیت رقابتی مطرح می‌کنند. بر اساس این مدل فناوری اطلاعات ویژگی‌‌‌های منحصر به فرد محصول را افزایش می‌دهد.
این کار از طریق سفارشی کردن محصول طبق خواست و علاقه مشتری انجام می‌شود.
فناوری اطلاعات هزینه جست‌‌‌وجو را کاهش می‌دهد به‌طوری که مشتریان می‌توانند طی چند ثانیه به اطلاعات مفصلی در مورد محصولات موردنیاز خود از طریق اینترنت دست یابند و بهترین گزینه را انتخاب کنند.
در مجموع، فناوری اطلاعات کارآیی سازمان را بالا می‌‌‌برد، هزینه‌‌‌ها را کاهش و بهره‌‌‌وری را افزایش می‌دهد.
