کسبوکارپایدار
تفاوت فاحش انتشار کربن بین مناطق و گروههای درآمدی
در سال ۲۰۲۱، مردم آمریکای شمالی به طور میانگین ۱۱برابر بیشتر از مردم آفریقا، دیاکسید کربن ناشی از مصرف انرژی منتشر کردند. این اختلاف در میان گروههای درآمدی بیشتر هم هست. یک درصد افرادی که بیشترین انتشار کربن را در دنیا دارند، در سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۰ تن دیاکسیدکربن منتشر کردهاند که بیش ازهزار برابر بیشتر از یک درصد افرادی است که کمترین انتشار کربن را در دنیا دارند. در ضمن، میانگین جهانی ردپای کربن ناشی از مصرف انرژی، ۷/ ۴ تن دیاکسیدکربن برای هر نفر است که معادل کربن منتشرشده در دو سفر هوایی رفت و برگشت بین سنگاپور و نیویورک یا ۱۸ ماه رانندگی با یک ماشین شاسیبلند معمولی است. این اختلافهای زیاد، نشاندهنده فاصله زیاد ثروت و درآمد و همچنین سبک زندگی و الگوهای مصرف است.
۱۰درصد بالاترین منتشرکنندگان کربن در دنیا در سال ۲۰۲۱، عامل انتشار تقریبا نیمی از کل دیاکسیدکربن ناشی از مصرف انرژی بودهاند و این رقم برای ۱۰درصد پایینترین افراد این طیف، فقط ۲/ ۰درصد است. همچنین ۱۰درصد بالاترین عاملان انتشار کربن، به طور میانگین ۲۲ تن دیاکسیدکربن سرانه در سال ۲۰۲۱ منتشر کردند که ۲۰۰ برابر بیشتر از میانگین ۱۰درصد کمترین منتشرکنندگان کربن است. تعداد ۱۰درصد بیشترین منتشرکنندهها ۷۸۲ میلیون نفر است و این برخلاف ایده سنتی است که فوق ثروتمندان بیشترین مصرف انرژی را دارند. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، حدود ۶/ ۰ درصد از جمعیت دنیا - یعنی ۸/ ۴۶میلیون نفر - میلیونر یا میلیاردر محسوب میشوند. ۱۰درصد بیشترین منتشرکنندهها، در همه قارهها پراکندهاند. حدود ۸۵درصد آنها در اقتصادهای پیشرفته زندگی میکنند - از جمله استرالیا، کانادا، اتحادیه اروپا، ژاپن، کره، نیوزیلند، آمریکا و انگلستان و همچنین چین.
بقیه مربوط به خاورمیانه، روسیه و آفریقای جنوبی و کشورهایی هستند که نابرابری ثروت و درآمد در آنها نسبتا بالاست. ۱۰درصد کمترین منتشرکنندگان کربن دنیا، در اقتصادهای در حال توسعه آفریقا و آسیا زندگی میکنند؛ جایی که نسبتا کمترین مصرف کالاها و خدمات را دارند و در بسیاری از موارد، به برق و آشپزی تمیز دسترسی ندارند. نگاه دقیقتر به گروههای درآمدی، نابرابریهای بیشتری را نمایان میکند. موسسه محیطزیستی استکهلم، ارزیابی کرده که ۱/ ۰درصد ثروتمندترینهای دنیا، ۱۰ برابر بیشتر از مجموع دیاکسیدکربن ثروتمندترینهای دنیا، دیاکسیدکربن منتشر میکنند. میلیاردرها و مولتیمیلیونرهایی در بین این ۱/ ۰درصد هستند که انتشار کربن قایقهای بزرگ، جتهای شخصی و عمارتهایشان، توجه فعالان محیطزیست و اقلیمی را جلب کرده است.
انتشار کربن فردی را میتوان به مصارف خانگی (کل برق و سوختی که در خانه مصرف میشود)، حملونقل شخصی و کربن منتشرشده در فرآیند تولید کالاها و خدمات مصرفی نسبت داد. مصرف برق و تامین گرمای خانه که بخشی از آن یک خدمات ضروری برای همه افراد است، در بین گروههای درآمدی یکنواختتر است. در ضمن، انرژی مصرفی مربوط به حملونقل شخصی، در اقتصادهای بزرگ، به طور خاص پراکندگی زیادی دارد. بهعنوان مثال، انتشار کربن مربوط به سفرهای هوایی کاملا نابرابر است. حدود ۹۰ درصد جمعیت دنیا فقط یک بار در سال سفر هوایی دارند یا اصلا ندارند. این در حالی است که حدود ۶درصد افراد بیش از دو بار در سال پرواز میکنند و فقط یک درصد، بیش از پنج بار در سال پرواز دارند.
در نتیجه، در برخی نقاط دنیا، انتشار کربن دهکهای بالا بهخاطر سفرهای هوایی، بیشتر از کل رد پای کربن دهکهای پایینتر است. در حالی که اختلاف ردپای کربن بین کشورها عمیق است، از چند سال پیش، شکاف انتشار کربن بین مناطق هم اهمیت ویژهای پیدا کرد. در آمریکا، ثروتمندترین دهک بیش از ۵۵ تن دیاکسیدکربن سرانه در هر سال منتشر میکند. در مقایسه با مناطق دیگر، حملونقل جادهای به طور خاص، سهم بالایی از ردپای کربن بالاترین دهک را به خود اختصاص میدهد (یکچهارم). در اتحادیه اروپا، ثروتمندترین دهک به صورت سرانه حدود ۲۴تن دیاکسیدکربن منتشر میکند. همه گروههای درآمدی در اتحادیه اروپا، ردپای کربن کمتری نسبت به گروههای معادل خود در آمریکا دارند که تا حدی به خاطر شبکههای برق بهینهسازیشده در اروپاست. اما نابرابریهای داخلی، هم در آمریکا و هم در اروپا گسترده است.
در هر دو منطقه، دهکهای درآمدی بالا، بین سه تا پنج برابر بیشتر از قشر متوسط و حدود ۱۶ برابر بیشتر از فقیرترین افراد، کربن منتشر میکنند. با این حال، انتشار کربن ۱۰درصد فقیرترین افراد در کشورهایی مثل آمریکا، کانادا، ژاپن و کره، همچنان بیشتر از افراد با درآمد متوسط در سطح دنیاست. اگر ۱۰درصدی که بیشترین کربن دنیا را منتشر میکنند، در رویه فعلی خود تغییری ندهند، بودجهای که آژانس بینالمللی انرژی برای انتشار صفر کربن تا سال ۲۰۵۰ در نظر گرفته، در سال ۲۰۴۶ با کمبود مواجه میشود. بهعبارت دیگر، این گروه باید اقدامات سریع و اساسی برای کربنزدایی را شروع کنند تا جلوی گرمایش زمین را بگیرند.
همچنین تغییر رفتارهای فردی در مصرف انرژی میتواند در این زمینه مفید باشد: پایبندی به یک درجه دمایی مشخص برای گرم کردن محیط، جایگزین کردن پروازهای کوتاه با قطارهای سریعالسیر، کاهش پروازهای طولانی برای جلسات کاری و انجام این جلسات به صورت مجازی، از رده خارج کردن خودروهایی که موتور درونسوز دارند، استفاده از خودروهای اشتراکی برای سفرهای درونشهری و استفاده حداقلی از کولر خودرو.