کارو سامباو: بازگشت ضایعات الکترونیک به اقتصاد
کارو سامباو نام یک استارت‌آپ هندی نیز هست که ماموریتش پاک‌سازی کوهی از زباله‌‌های الکترونیک است. این شرکت، سازندگان، توزیع‌‌کنندگان و بازیافتکنندگان را گرد هم آورده تا با هماهنگ‌‌سازی فعالیت‌‌هایشان، با مشکل ضایعات الکترونیک مبارزه کند و مسیر را برای یک اقتصاد چرخه‌‌ای و پایدار هموار کند و مایکروسافت که قصد دارد تا سال ۲۰۳۰، ضایعاتش را به صفر برساند، تکنولوژی لازم برای این کار را فراهم کرده است.
چند سال پیش، سازمان ملل هشدار داد که اگر اقدامات بیشتری در راستای ایجاد سرسام‌‌آور زباله که سال ۲۰۱۸ به ۴۸.۵ میلیون تن رسید صورت نگیرد، با یک سونامی زباله مواجه خواهیم شد. مجمع جهانی اقتصاد در چشم‌‌انداز خود در رابطه با کالاهای الکترونیک اعلام کرده زمان آن رسیده که راه‌حل‌‌ها و فرصت‌‌هایی را که در این کوه سمی دفن شده‌‌اند شناسایی کنیم.
مشکل زباله‌‌های الکترونیک هند بسیار پیچیده است. اقتصاد رو به رشد و مبتنی بر تکنولوژی هند، آن را به یکی از بزرگ‌ترین بازارهای لوازم الکترونیک تبدیل کرده. یکی از پیامدهایش، کلی کالای استفاده شده و بلااستفاده است که دور ریخته می‌‌شوند. اما در شهری مثل دهلی، کم نیستند کارگروه‌‌ها و کارگاه‌‌های کوچکی که همه چیز را بازیافت می‌کنند، از سیم و کابل گرفته تا مادربورد.
دولت هم اقداماتی انجام داده. سال ۲۰۱۲، قانون جدیدی در رابطه با مدیریت زباله‌‌های الکترونیک وضع شد که بر اساس آن، شرکت‌های لوازم الکترونیک ملزم به بازیافت کالاهای خود هستند.
این اقدامات برای آنکه موثر واقع شوند باید با یکدیگر هماهنگ باشند. با وجود این، در سال‌های پیش از کرونا تنها درصد بسیار کمی از زباله‌‌های الکترونیک بازیافت می‌‌شدند. جاهایی هم که بازیافت انجام می‌‌دادند تمهیدات لازم برای ایمنی کارکنان را رعایت نمی‌‌کردند. مثلا از حمام اسید برای استخراج فلزات ارزشمند از زباله‌‌ها استفاده می‌‌شد که برای کارگران بسیار خطرناک بود.
یک جای کار می‌‌لنگید. چرا با وجود این همه اقدام، هنوز انبوهی از ضایعات روی هم تلنبار می‌‌شدند؟ این مساله برای مدت‌‌ها ذهن «پرانشو سینگال»، بنیان‌گذار کارو سامباو را درگیر کرده بود؛ شرکتی که سالانه بیش از ۲۵هزار تن زباله الکترونیک جمع‌‌آوری می‌کند. او زندگی حرفه‌‌ای خود را وقف یافتن راه‌‌های خلاقانه برای مبارزه با ضایعات الکترونیک کرده. پس از دو دهه فعالیت در شرکت‌های بزرگ تکنولوژی، او یک روز تصمیم گرفت کسب‌و‌کار خودش را راه بیندازد و برای رفع مشکل ضایعات، اقدام جدی انجام دهد.
او پس از بررسی‌‌های فراوان، ریشه مشکل را یافت: بی‌نظمی و ناهماهنگی نهادها یکی از اصلی‌‌ترین عوامل بود. او در آن زمان در مصاحبه‌‌ای با مایکروسافت استوریز گفته بود: «کل اکوسیستم، از کانال‌‌های جمع‌‌آوری و شرکت‌های جداسازی و بازیافت گرفته تا سازمان‌هایی که از مواد اولیه دست دوم برای ساخت محصولات جدید استفاده می‌کنند باید با یکدیگر همکاری و هماهنگی داشته باشند. فقط در آن صورت است که می‌توانیم مشکل را در مقیاس بزرگ حل کنیم چون در این حوزه، یک دست صدا ندارد.»
به این ترتیب، کارو سامباو در سال ۲۰۱۷ خلق شد تا میان نهادها هماهنگی برقرار کند. هدف اصلی، ایجاد بستر لازم برای جمع‌‌آوری، بازیافت و مصرف دوباره ضایعات به شکلی منصفانه و پایدار بود که از صنایع مختلف در اقصی نقاط هند می‌‌آمدند. پرانشو تا قبل از این ماجرا هرگز به کارآفرینی فکر نکرده بود. قبلا در شرکت نوکیا در بخش طراحی اقتصاد چرخشی کار می‌‌کرد. کار آنها این بود که جامعه را تشویق کنند لوازم بلااستفاده الکترونیک خود را تحویل مراکز بازیافت دهند تا دوباره به چرخه اقتصاد برگردند.
سال‌ها بعد که دولت هند، قوانینی در رابطه با بازیافت تصویب کرد، پرانشو فهمید که کل زندگی‌‌اش، یک جور آماده‌‌سازی برای ورود به حوزه بازیافت بوده است. پس از تاسیس کارو سامبا، او تمام تمرکزش را روی آموزش چگونگی جمع‌‌آوری کالاها به نهادها و تشویق مردم به بازیافت گذاشت. کاری که تا همین امروز ادامه دارد. به کمک این استارت‌آپ، برندها تشویق می‌‌شدند سیستم‌های جمع‌‌آوری راه‌‌اندازی کنند تا کالاهایی که عمرشان تمام شده بود به درستی جمع‌‌آوری شوند.
پرانشو متوجه شد که تیمش باید با تاجران بزرگ ضایعات در شهرهایی مثل دهلی اعتمادسازی کند. کارکنان کارو سامباو به این محله‌‌ها نقل مکان کردند و به آرامی با آنها ارتباط گرفتند. باید حسن نیتشان را به آنها نشان می‌‌دادند. تیم‌‌ها شروع کردند به مستندسازی و ردیابی محموله‌‌ها. سپس عکس‌‌ها و سایر جزئیات را در یک اپلیکیشن آپلود و هر آیتم در حال انتقال را بارکدگذاری کردند.
سپس این اطلاعات در پلتفرم آزور مایکروسافت قرار داده می‌‌شدند و بعد با استفاده از تکنولوژی تشخیص تصویر که توسط خدمات مایکروسافت ارائه می‌‌شد، بررسی می‌‌کردند که اقلام صورت‌حساب با محموله کامیون‌‌ها در هر مرحله از معامله مطابقت داشته باشد.
نتیجه به سرعت نمایان شد. شرکت در مدت زمان کوتاهی توانست فعالیت خود را گسترش دهد و با صدها شرکت و نهاد دولتی و گردآورندگان و فروشگاه‌‌های تعمیر لوازم همکاری کند. سال ۲۰۱۸، این شرکت حدود ۱۲هزار تن ضایعات الکترونیک را جمع‌‌آوری و برای بازیافت به نهادهای مرتبط ارسال کرد.
به واسطه فعالیت این استارت‌آپ، زندگی گردآورندگان و بازیافتکنندگان نیز زیر و رو شد. یکی از گردآورندگان زباله به نام «صحیب مالک» به مایکروسافت گفت: «کسب‌و‌کارمان خیلی رونق گرفته. دیگر حتی لازم نیست قطعات کیبوردها را جداسازی کنیم. کافی است آنها را به همان شکل که هستند تحویل دهیم.» به جمع‌‌آورندگان کوچک‌تر نیز کمک می‌شود تا در جریان قوانین ثبت مالیات و امور اداری مربوطه قرار بگیرند و انجامشان دهند. پرانشو میگوید کار شرکتش، فراتر از مدیریت ضایعات است. او با آموزش، هماهنگی و کمک به راه‌‌اندازی سیستم‌ها و زیرساخت‌‌ها، شرکت‌ها را قادر می‌‌سازد که به اقتصاد چرخشی بپیوندند. او میگوید: «این چشم‌‌انداز من بوده که یک جنبش بهبود‌دهنده به پا کنم.»
منابع: The Print, Ashoka.org
