نیکوکاری؛ ارزشی والا که نباید به چالش کشیده شود

اما در این میان، یکی از بزرگ‌ترین موانعی که خیرین با آن مواجه می‌‌‌شوند، پیچیدگی‌‌‌های بوروکراتیک و بی‌‌‌تفاوتی برخی نهادهای مسوول است. در حالی که انتظار می‌رود این نهادها از هرگونه اقدام خیرخواهانه استقبال کرده و در جهت تسهیل آن بکوشند، در برخی موارد، چنین اتفاقی رخ نمی‌‌‌دهد و در نهایت، انگیزه خیرین برای ادامه مسیر کاهش می‌‌‌یابد.

نمونه بارز این چالش، پروژه ساخت درمانگاه در منطقه پاسک شهرستان قصرقند در استان سیستان و بلوچستان است که به دلیل بی‌‌‌توجهی دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر، نیمه‌‌‌کاره باقی مانده است.

 قراردادی که اجرایی نشد

در سال ۱۳۹۹، یکی از نیکوکاران با حمایت بنیاد فرهنگی یاوری، که یادگار مرحوم مجتبی کاشانی است، قراردادی را با دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر منعقد کرد.

طبق این قرارداد، نیکوکار مذکور متعهد شد که با سرمایه‌‌‌ای بالغ بر ۸۸۰ میلیون تومان، یک درمانگاه مجهز را در منطقه پاسک برای خدمت به مردم محروم احداث کند. او تنها طی مدت کوتاهی در همان سال، حدود ۷۰‌درصد از تعهدات خود را به انجام رساند و مراحل اجرایی را تکمیل کرد. انتظار می‌‌‌رفت که دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر نیز وظایف خود را در این پروژه انجام داده و شرایط بهره‌‌‌برداری از درمانگاه را فراهم کند. اما در نهایت، نه‌‌‌تنها هیچ اقدامی از سوی دانشگاه صورت نگرفت، بلکه این پروژه به حال خود رها شد.

با گذشت بیش از چهار سال از انعقاد این قرارداد، تلاش‌‌‌های پیگیرانه این نیکوکار و همچنین مکاتبات فرمانداری با دانشگاه علوم پزشکی و مسوولان استان هیچ نتیجه‌‌‌ای در پی نداشته است. حتی نشستی که با نماینده وقت شهرستان چابهار برگزار شد نیز بی‌‌‌ثمر ماند. در این مدت، تغییرات مکرر در ریاست دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر نیز بر این بی‌‌‌توجهی افزوده است.

 اخیرا، با تاسیس دانشگاه علوم پزشکی چابهار، شهرستان قصرقند تحت پوشش این دانشگاه قرار گرفته است. با این حال، مشکل همچنان پابرجاست، چراکه ریاست جدید دانشگاه علوم پزشکی چابهار نیز از پاسخگویی به تماس‌‌‌های تلفنی این نیکوکار امتناع کرده و حاضر به همکاری در تکمیل پروژه نشده است.

این در حالی است که مردم منطقه پاسک در شرایط سختی زندگی می‌کنند و به‌‌‌شدت به خدمات درمانی نیاز دارند. هر روز که این درمانگاه تکمیل نمی‌شود، جان افراد بیشتری در معرض خطر قرار می‌گیرد. تامین یک مرکز درمانی مناسب نه‌‌‌تنها از لحاظ بهداشتی و پزشکی ضروری است، بلکه موجب افزایش امید و اعتماد عمومی نیز خواهد شد.

 خیری که به سختی می‌توان آن را انجام داد

این وضعیت، نمونه‌‌‌ای از آن چیزی است که می‌توان آن را «نیکوکاری با موانع اداری» نامید. در حالی که انتظار می‌رود نهادهای دولتی از خیرین حمایت کنند، روندهای اداری پیچیده، بی‌‌‌توجهی و حتی کارشکنی برخی مسوولان، خیرین را با چالش‌‌‌های بیهوده مواجه می‌‌‌سازد. این نوع رفتارها نه‌‌‌تنها باعث ناامیدی افراد نیکوکار می‌شود، بلکه اعتماد عمومی را نیز تضعیف می‌کند. چگونه می‌توان از شهروندان انتظار داشت که در فعالیت‌‌‌های نیکوکارانه مشارکت کنند، در حالی که شاهد چنین برخوردهایی با افراد خیرخواه هستند؟

 لزوم پاسخگویی و اقدام فوری

اکنون که چهار سال از آغاز این پروژه می‌‌‌گذرد، لازم است که مسوولان دانشگاه علوم پزشکی چابهار و سایر نهادهای مرتبط، نسبت به تعهدات خود پاسخگو باشند. بی‌‌‌تفاوتی در قبال یک طرح عام‌‌‌المنفعه، نه‌‌‌تنها غیرقابل ‌‌‌قبول بلکه امری غیرانسانی است. این پروژه باید هرچه سریع‌‌‌تر از بلاتکلیفی خارج شود تا مردم منطقه پاسک بتوانند از خدمات درمانی مناسب بهره‌‌‌مند شوند.

همچنین لازم است تدابیری اتخاذ شود تا از تکرار چنین مواردی جلوگیری شود. ایجاد یک سازوکار شفاف و کارآمد برای حمایت از خیرین و تسهیل روندهای اداری، می‌تواند به افزایش انگیزه نیکوکاران برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌‌‌های عام‌‌‌المنفعه کمک کند. مسوولان باید در قبال وظایف خود پاسخگو باشند و از فرصت‌‌‌های ایجاد شده برای توسعه خدمات اجتماعی نهایت بهره را ببرند.

مردم منطقه پاسک و سایر نقاط محروم کشور، شایسته برخورداری از خدمات درمانی مناسب هستند. مسوولان نباید با کم‌‌‌کاری و بی‌‌‌توجهی، مانع از تحقق این حق اولیه شوند. امید است که با ورود مسوولان بالادستی و نظارت دقیق‌‌‌تر بر عملکرد نهادهای اجرایی، چنین پروژه‌‌‌هایی در آینده به سرانجام مطلوب برسند و اعتماد عمومی به نهادهای دولتی و خیرین بیش از پیش تقویت شود.

* معاون اقتصادی سابق اتاق ایران