آیا قیمت در بازار پرنوسان مس، از ۱۰هزار دلار عبور می‌کند؟
بازگشت فلز سرخ به اوج
یکی از دلایل رشد قیمت مس در سال‌گذشته شدت‌گرفتن جریان جهانی توجه به مساله گذار انرژی است که می‌تواند به‌شدت قیمت این فلز را تا 2030 متحول کند. در عین‌حال کاهش تولید 5 تا 10درصدی کشور چین که سهم حدود 50درصدی از پالایش این فلز ارزشمند را در دنیا دارد، زمینه‌‌‌‌‌‌ساز پرش قیمت‌ها در 2022 و 2023 است.در حالی‌که همه تصور می‌کردند امسال ظرفیت مازادی در عرضه کنسانتره و ماده‌خام این فلز وجود دارد، حالا با رقم خوردن چند اتفاق مهم، امکان بازگشت مس به قله و عبور از دروازه تاریخی 10هزار دلاری وجود دارد. بلومبرگ صراحتا گزارش داده‌است که پالایشگاهای چینی به مرز استیصال رسیده‌‌‌‌‌‌اند زیرا برای تبدیل مواد خام به محصول نهایی مس ناچار به تحمل هزینه‌های تصفیه و پالایش هستند اما به‌نظر می‌رسد ما در پایان این دوره و شروع پرش دوباره قیمت مس هستیم.
ترس از کمبود عرضه
به‌جز افزایش فزاینده هزینه‌های تولید، یکی از دلایل افزایش قیمت مس، ترس از کاهش عرضه آن، به واسطه اختلالات ایجادشده در تولید این فلز گرانبها در معادن سرتاسر جهان است. به‌عنوان مثال می‌توان تعطیلی معدن 10میلیارد دلاری کپر در پاناما با توانایی تولید 350تن کنسانتره که حدود 1.5درصد تولید جهانی مس را به خود اختصاص می‌داد را یادآور شد که به دلیل اعتراضات گسترده در این کشور آمریکای مرکزی رخ‌داده که همانند یک بمب انفجاری در این صنعت عمل کرده است.
بانک سرمایه‌گذاری AZN که قبلا رشد سرمایه‌گذاری 6درصدی در صنعت مس جهان را پیش‌بینی کرده‌بود، تنها پس از یک ماه از گزارش قبلی، برآورد خود را اصلاح و اعلام کرد که این نرخ رشد به 3.9درصد تقلیل یافته‌است.
تصمیم شرکت بزرگ آنگلوآمریکن برای کاهش تولید به دلیل عیار پایین و افزایش هزینه‌های تولید نیز باعث‌شده تا این شرکت در LME (بورس فلزات لندن) هدف تولید خود را در سال2024 از یک‌میلیون‌تن به 730هزار تا 790هزار تن کاهش دهد. موضوعی که بر وضعیت عرضه مس اثر عمیقی دارد. از طرفی انتظار می‌رود تولید مس در معدن اسکوندیدا شیلی (بزرگ‌ترین معدن مس در دنیا که بیش از یک‌میلیون تن مس در سال‌تولید می‌کند) با چالش جدی روبه‌رو شود. این چالش عمدتا به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و اعتصابات کارگری در اعتراض به ناکافی‌بودن دستمزدها و همچنین قوانین سخت و محدودکننده محیط‌زیستی کشور شیلی در رابطه به آلودگی آب توسط این غول تولیدکننده مس، رخ‌داده‌است. موضوعی که دست‌‌‌‌‌‌کم تا سال2025 حداقل 5درصد تولید مس این واحد بزرگ را کاهش خواهد داد. بانک سرمایه‌گذاری ANZ می‌گوید که هزینه تمام‌شده تولید یک‌تن مس در سه سال‌گذشته به دلیل رشد قیمت انرژی و همچنین افزایش دستمزد و حق‌بیمه کارگران معدن تا 30درصد افزایش‌یافته و به حدود 5600 دلار در‌تن رسیده‌است. این افزایش هزینه‌ها باعث اختلال در تولید و عرضه کنسانتره و ماده‌خام این صنعت تا 6درصد شد که معادل دلاری یک‌سال تولید نفت دو کشور امارات‌متحده‌عربی و نیجریه در بازار مواد خام است.
در همین حال، در سال2024 تولید مس در شرکت دولتی کودلکو شیلی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده در جهان که با تولید و استخراج حدود 1.66میلیون‌تن مس در سال،سهم بزرگی از بازار این ماده‌حیاتی را در اختیار دارد، به کمترین میزان خود در 25 سال‌اخیر رسیده و کاهش 17درصدی را به دلیل بالا‌بودن سطح بدهی‌‌‌‌‌‌ها و افزایش هزینه‌های تولید تجربه‌کرده است. این مشکل تا حدی زیاد است که این مجموعه حتی خطر ورشکستگی را بیخ گوش خود احساس می‌کند.
قیمت مس پنج رقمی می‌شود؟
ICSG (گروه مطالعات بین‌المللی مس) که تا اواخر اکتبر سال‌گذشته، بزرگ‌ترین مازاد تولید مس را به مقدار تقریبی نیم‌میلیون‌تن در بازارهای جهانی فلزات پیش‌بینی کرده‌بود با توجه به تحولات اخیر که به چند نمونه آن در بالا اشاره شد، برآورد خود را تغییر داده‌است. این موسسه با تغییر پیش‌بینی افزایش مازاد تولید مس اعلام کرده‌است، روند بازار تغییر کرده و احتمال بالایی وجود دارد که قیمت فلز سرخ در کوتاه‌مدت شاهد رشد چشمگیر تا سطح 5 رقمی‌شدن باشد. با توجه به آنچه گفته شد، جهان احتمالا شاهد کسری بیش از یک‌میلیون تنی تولید مس در جهان باشد. شکافی که ممکن است قیمت کنونی هر تن مس را از 9345 دلار به 10هزار دلار در هر تن رسانده و این فلز اساسی را از دروازه تاریخی خود عبور دهد. هرچه نباشد، مس برادر طلاست و طلا به‌‌تازگی بالاترین رقم تاریخی خود را برای هر اونس تجربه‌کرده، بنابراین عبور مس از مرز 10هزار دلار بعید نیست. چیزی که اگر رخ دهد خاطره آن همیشه برای فعالان بازار باقی می‌ماند. طبق آخرین داده‌های شاخص مدیران خرید (PMI) چین که نشان‌دهنده افزایش فعالیت کارخانه‌‌‌‌‌‌ها در شرق آسیاست، بخش‌اعظم فشار قیمتی روی صنایع چین خواهد بود که همچنان موتور محرک اصلی تقاضای جهانی مس و بزرگ‌ترین صادرکننده زمین است. از آن‌سو از آنجا که در دنیای غرب نرخ‌های بهره بالا و هزینه فعالیت‌های تولیدی در اروپا و ایالات‌متحده زیاد است، مس کار سختی برای قدرت‌‌‌‌‌‌نمایی طولانی‌مدت در کانال 10هزار دلار خواهد داشت. تقویت شاخص مدیران خرید چین در شرایطی صورت‌گرفته که جنگ بر سر فناوری‌های حساس و تکنولوژی‌های پیشرفته به بالاترین سطح خود رسیده و شرق و غرب عالم را روبه‌روی یکدیگر قرار داده‌است. مس به‌عنوان مرکز و کانون توسعه فناوری‌های مبتنی بر انرژی پاک و کربن‌صفر، امروز از چنان حساسیتی برخوردار است که از آن به‌عنوان اهرم فشار علیه رقیب نیز استفاده می‌شود. در این راستا کشورهای دارنده این فلز و تولیدکنندگان طلای سرخ قدرت چانه‌زنی بالایی برای جذب سرمایه‌گذاران، تحویل محصول، تامین نیاز، مدل پرداخت و... دارند که چنین وضعیتی به منزله جایگاه سیاسی-امنیتی مس در نقشه قدرت جهان است.
مس؛ رازهای یک پرش تاریخی
آنچه واضح است مس بی‌‌‌‌‌‌دلیل جهش نکرده‌است. نگاهی به منحنی هزینه‌های تولید صنعت و نیز وضعیتی که بر بازار جهانی مس حاکم است، خبر از افزایش شکاف میان عرضه و تقاضا می‌دهد. به‌نظر می‌رسد این شکاف خواهد توانست در مسیر پیش‌‌‌‌‌‌رو، بهای مس را تا مدت‌‌‌‌‌‌ها داغ و سوزان نگه دارد. مساله تولید مس و پالایش و فرآوری آن موضوعی جدی است که پیشتر نیز بارها در گزارش‌های کارشناسی نسبت به تبعات آن هشدار داده‌شده بود. با این‌حال امروز بازار جهانی دچار این مساله شده و مصرف‌کنندگان این فلز را با چالش جدی روبه‌رو کرده است.گزارش بلومبرگ از وضعیت تولید، پالایش و عرضه و تقاضای مس در بازارهای جهانی تا 2025 نشان می‌دهد عدم‌سرمایه‌گذاری در صنایع معدنی نظیر مس باعث‌شده تا زیرساخت‌های این بخش به اندازه کافی توان تامین نیاز جهان را پیدا نکند و از همین مسیر با چالش‌های محلی و زیست‌محیطی (نظیر شیلی) یا مسائلی مالی و فنی (نظیر چین و...) روبه‌رو شوند. سرمایه‌گذاری بیشتر جهان روی معادن و صنایع مس می‌تواند برای بلندمدت قیمت تعادلی مس را بیمه کرده و این بخش را که موتور محرکه گذار سبز جهان به عصر اقتصاد پاک و خالص صفر کربن است، یاری کند.
