تحرکات ضدبرجامی آمریکا خریدار دارد؟
بی‌اعتنایی توتال به بازی ترامپ
توتال، بزرگ‌ترین شرکت نفتی فرانسه و شریک قدیمی صنعت نفت و گاز ایران به تازگی اعلام کرده است که با وجود تمام نگرانی‌‌هایی که بابت بر‌هم خوردن توافق بین‌المللی برجام وجود دارد، دست از توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی برنخواهد داشت. توتال در حالی موضع خود برای حضور در پروژههای نفتی و گازی ایران را به شکلی جدی و از سوی بالاترین مقام این شرکت اعلام کرده که شواهد حاکی از آن است دونالد ترامپ تلاش بی‌وقفه‌ای برای بر‌هم زدن توافقی (برجام) دارد که بارها از آن با عنوان «بدترین توافق تاریخ آمریکا» یاد کرده است. با این حال به گزارش فایننشال‌تایمز، پاتریک پویان، مدیرعامل شرکت توتال اعلام کرده است «زمانی‌که در ماه جولای یک قرارداد چند میلیارد دلاری برای توسعه پارس‌جنوبی امضا کردیم، از مسیر پر فراز و نشیب آگاه بودم.» این جمله نشان می‌دهد که شرکت تحت مدیریت پویان با اشراف بر اقدامات احتمالی آمریکا علیه ایران، قراردادی حدودا ۵ میلیارد دلاری با ایران در قالب یک کنسرسیوم منعقد کرده و خود را برای مشکلات احتمالی بعد از آن نیز آماده کرده است. این اقدام این پیام را نیز به همراه دارد که لغو احتمالی برجام و تلاش آمریکا برای وضع دوباره تحریم‌ها علیه ایران، مخالفانی در اروپا دارد که مانعی برای منزوی شدن دوباره ایران در صحنه بین‌الملل خواهد بود. این پیام که از حوزه نفت و گاز برخاسته است، مفهومی بسیار بزرگ‌تر به همراه دارد و آن پیام چیزی نیست جز «بی‌تاثیری اقدامات تحمیلی آمریکا علیه ایران.» پاتریک پویان، در کنار اشاره به این موضوع که «می‌دانسته با امضای قرارداد با ایران پا در مسیری پر دست‌انداز می‌گذارد»، گفت: زمانی که ما این قرارداد را امضا کردیم، می‌دانستیم که جاده آسانی پیش‌رو نداریم، اما من ترجیح می‌دهم مشکلی برای حل کردن و فرصتی در اختیار داشته باشم به‌جای اینکه هیچ فرصتی را امضا نکنم.»پویان که در واشنگتن صحبت می‌کرد، افزود: «ما متعهد به توافقی هستیم که به موجب آن باید بخشی از میدان گازی پارس‌جنوبی را که میان ایران و قطر مشترک است، توسعه دهیم.»
از آمریکا دستور نمی‌گیریم
به گزارش فایننشال‌تایمز، این سخنان در حالی از سوی پاتریک پویان ایراد شد که ترامپ در حال سبک و سنگین کردن تایید مجدد لغو تحریم‌های هسته‌ای ایران در ۱۵ اکتبر (ماه جاری میلادی) است. در واقع در این تاریخ این موضوع بررسی می‌شود که آیا ایران به توافق هسته‌ای پایبند بوده است یا نه. بر این اساس اگر رئیس‌جمهوری آمریکا پایبندی ایران را مجددا تایید نکند، کنگره این کشور ۶۰ روز فرصت خواهد داشت تا برای وضع مجدد تحریم‌ها علیه تهران تصمیم‌گیری کند.
در حالی‌که بازگشت مجدد تحریم‌ها از سوی آمریکا نگرانی‌ها را برانگیخته است، محمدجواد ظریف، وزیر امور‌خارجه ایران هفته گذشته به فایننشال‌تایمز گفته بود «فکر می‌کند ترامپ توافق هسته‌ای را مجددا تایید نخواهد کرد.» با این حال به نظر می‌رسد مدیرعامل توتال نسبت به اقدامات احتمالی آمریکا نگرانی چندانی ندارد. پویان در مورد اینکه چه اتفاقی ممکن است درآینده رخ دهد، گفته است: «من نمی‌دانم ترامپ چه تصمیمی خواهد گرفت و نمی‌دانم کنگره به‌صورت گام به گام چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد.»
این اولین‌بار نیست که توتال از موضعی بالا در برخورد با تحولات آمریکا وارد می‌شود. پیش از این درست در روزی که دونالد ترامپ در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به‌عنوان کاندیدای منتخب شناخته شد، سخنگوی شرکت نفتی توتال در حاشیه اجلاس انرژی در پاریس به خبرنگاران گفت: توافقنامه همکاری شرکت توتال با صنعت نفت و گاز ایران اوایل هفته جاری منعقد شد و نتایج انتخابات آمریکا تاثیری بر این قرارداد ندارد. پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در حالی از نگاه توتال تاثیری بر روند سرمایه‌گذاری این شرکت در صنعت نفت و گاز ایران نداشت که حالا نیز شاهد اقداماتی مشابه دوران انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هستیم. مدیرعامل شرکت توتال در سخنان اخیر خود در واشنگتن تاکید کرده است که «توتال برای همکاری تجاری‌اش با ایران هیچ‌گونه فشاری را از دولت آمریکا نپذیرفته و شخص او با هیچ کدام از سناتورهای آمریکایی درخصوص موضوع توافق هسته‌ای صحبت نکرده است.» پویان همچنین به این موضوع اشاره کرده است که «من هیچ دستوری از دولت فرانسه نمی‌گیرم، من هیچ دستوری از دولت آمریکا دریافت نمی‌کنم، من به این واقعیت احترام می‌گذارم که هر کشوری می‌تواند سیاست خارجی خودش را داشته باشد و طبیعتا ما این سیاست‌ها را مد‌نظر قرار می‌دهیم.»
ابزارهای نفتی در مسیر سیاست
اصلاح قراردادهای نفتی در ایران همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم و آغاز تلاش‌ها برای لغو تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران آغاز شد. این دو اتفاق در حالی گام به گام و در راستای یکدیگر پیش می‌رفتند که به‌نظر می‌رسد دولت یازدهم با اشراف کامل بر رابطه قراردادهای نفتی و ورود شرکت‌های خارجی به کشور و حفظ امنیت داخلی و بین‌المللی، این دو را با یکدیگر پیش بردند. به این ترتیب در حالی‌که سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی در طرح‌های توسعه نفت و گاز ایران و گره‌خوردن منافع آنها با منافع کشور، تضمینی برای عدم بازگشت تحریم‌ها و تنش‌های آن به فضای اقتصادی و سیاسی کشور است، قراردادهای جدید نفتی بر پایه قراردادهای بیع متقابل تدوین شد. قراردادهای جدید با جذاب‌تر کردن شرایط ورود به پروژههای نفت و گاز ایران، مدت‌زمان حضور شرکت‌های خارجی در ایران را نیز طولانی‌تر از قراردادهای بیع‌متقابل کرد تا آنجا که مدت‌زمان قراردادها از ۵ سال به ۲۰ سال افزایش پیدا کرد. بر این اساس امضای قراردادهایی مانند آنچه میان شرکت ملی نفت ایران و توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی منعقد شد، نتیجه‌ای به همراه ندارد جز حضور طولانی‌مدت شرکت‌های خارجی در ایران، تولید صیانتی از میادین و نفت و گاز و پدید آمدن شرایطی که به علت وجود روابط اقتصادی سازنده، یورش‌های یکجانبه سیاسی به ایران را غیرممکن می‌کند.
قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی که سرمایه‌ای حدودا ۵ میلیارد دلاری وارد این منطقه می‌کند، بزرگ‌ترین و اولین قراردادی بود که در دوران پسابرجام و طبق الگوی جدید قراردادهای نفتی، میان ایران و یک شرکت اروپایی منعقد شد. بعد از امضای این قرارداد، توتال بعد از بیش از یک دهه بار دیگر وارد ایران شد تا زیر سایه قراردادهای جدید نفتی، فصل جدیدی از همکاری را با ایران آغاز کند. به این ترتیب ورود توتال به ایران نه‌تنها از جنبه فنی و صنعتی اهمیت دارد، بلکه اهمیت سیاسی آن تا به آنجا است که اقدامات این شرکت در ایران این پیام را به همراه دارد که آمریکا نمی‌تواند مانع همکاری شرکت‌های بین‌المللی با ایران شود. طبق قراردادی که تیرماه سال‌جاری میان شرکت ملی نفت ایران و توتال به امضا رسید، توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی به کنسرسیومی سپرده شد که توتال رهبری آن را بر عهده دارد. شرکت ملی نفت چین (CNPCI) و شرکت پتروپارس (به‌عنوان شریک ایرانی مشارکت) نیز دیگر اعضای این کنسرسیوم هستند. به موجب این قرارداد، طی ۲۰ سال حضور توتال در ایران و براساس قیمت‌های فعلی در بازار جهانی، بیش از ۸۴ میلیارد دلار درآمد نصیب کشورمان می‌شود.
ارسال نظر