در حاشیه امضای نخستین قرارداد حوزه نفت و گاز با ارتش ارائه شد
پاسخ زنگنه به ادعای نفتی آمریکا
ساختمان مرکزی وزارت نفت روز گذشته میزبان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بود تا قرارداد «احداث خط لوله انتقال گاز ایرانشهر-چابهار» میان دو وزارتخانه نفت و دفاع امضا شود. با امضای این قرارداد که هدف آن گازرسانی به جنوب استان سیستان و بلوچستان است، ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان بخشی از تشکیلات وزارت دفاع عملا وارد پروژه‌های نفتی شد. آنطور که وزیر نفت در سخنرانی خود در این مراسم اشاره کرد، «این بزرگترین کاری است که وزارت نفت با بخش ارتشی وزارت دفاع انجام داده و پیش از این با بخش سپاه کارهای زیادی انجام شده است.» بیژن زنگنه اهمیت راهبردی این قرارداد را بسیار بیشتر از حجم مالی آن ارزیابی کرد. اما حاشیه مراسم امضای این قرارداد در روز گذشته تبدیل به محل پرسش و پاسخ خبرنگاران و وزیر نفت نیز شد. بیژن زنگنه در پاسخ به سوال خبرنگاران در رابطه با توییت اخیر رئیس‌جمهور آمریکا درباره قیمت نفت، این موضع دونالد ترامپ را موضعی دوگانه ارزیابی کرد. آنطور که از صحبت‌‌های زنگنه می‌توان برداشت کرد، از آنجا که افزایش قیمت نفت خام موجب رشد قیمت سوخت در آمریکا می‌شود، توییت اخیر ترامپ صرفا جنبه‌ای پوپولیستی دارد و برای اقناع افکار عمومی این کشور منتشر شده است. این در حالی است که در عمل رشد قیمت جهانی نفت می‌تواند سرمایه‌گذاری در صنعت نفت آمریکا، به‌خصوص صنعت شیل را که با هزینه‌های زیادی برای برداشت نفت همراه است، افزایش دهد.
جمعه گذشته روزی بود که ترامپ با انتشار یک توییت به سیاست اوپک انتقاد کرد و این سازمان را مسوول رشد قیمت نفت دانست. او نوشت: «به نظر می‌رسد که دوباره دست اوپک در کار است و این در حالی است که مقدار بی‌سابقه‌ای نفت در همه‌جای جهان موجود است و کشتی‌های پر از نفت روی دریا شناور هستند. قیمت نفت به‌صورت تصنعی بسیار بالا رفته است. این خوب نیست و مورد قبول قرار نخواهد گرفت.» اما تحلیل زنگنه از پشت پرده این توییت این است که اتفاقا رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال رشد قیمت نفت است، زیرا در این میان با برخی از اعضای اوپک به تفاهم‌هایی نیز رسیده است.
گفته‌‌های زنگنه در این زمینه در حالی است که عربستان سعودی به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت عضو اوپک نیز به دنبال نفت ۸۰ تا ۱۰۰ دلاری است. از دیگر سو با توجه به روابط نزدیک عربستان و آمریکا و با توجه به اینکه رشد قیمت نفت به نفع اقتصاد هر دو کشور است، به نظر می‌رسد احتمال همکاری ائتلاف سعودی-آمریکایی در پشت پرده حمایت از رشد قیمت نفت بعید نباشد.
اما حضور وزارت دفاع در قراردادی که روز گذشته امضا شد، به مسوولیتی باز‌می‌گردد که در سال ۱۳۸۱ بر عهده این ارگان نهاده شد. آنطور که امیر حاتمی، وزیر دفاع در این مراسم اعلام کرد، در سال ۸۱ کارگروهی برای توسعه سواحل مکران با مسوولیت معاون اول رئیس‌جمهوری وقت تشکیل و دبیری این کارگروه به وزارت دفاع سپرده شد. از همین رو شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح برای احداث این خط لوله با وزارت نفت وارد همکاری شده است.
به گفته زنگنه حجم سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح در این پروژه حدود ۱۳۰۰ میلیارد تومان است. تمام منابع این طرح به غیر از تامین ورق فولادی لوله ۵۶اینچ که از سوی شرکت ملی گاز ایران انجام خواهد شد، توسط شرکت نامبرده تامین می‌شود. وزیر نفت در بخشی از سخنان خود به برنامه‌های آینده شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح اشاره کرد و گفت: این سازمان طرحی برای احداث دو کارخانه بزرگ تولید متانول در منطقه نیز دارد که خوراک آن از طریق خط لوله ایرانشهر-چابهار تامین می‌شود و تمام هزینه‌ها نیز از محل گازبها جبران خواهد شد. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» انعقاد قرارداد احداث و اجرای خط انتقال گاز ایرانشهر به چابهار با انشعاب از خط هفتم سراسری، صبح روز گذشته با حضور بیژن زنگنه، وزیر نفت و امیر حاتمی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح انجام شد. این قرارداد، از‌سوی حسن منتظرتربتی، مدیرعامل شرکت توسعه مهندسی گاز و نیکزاد قاسمپور، مدیرعامل خط انتقال گاز مکران در محل سالن همایش‌های وزارت نفت به امضا رسید. هدف این پروژه در‌حالی گازرسانی به صنایع و جمعیت خانگی چابهار عنوان شده که اجرایی شدن صادرات گاز ایران به عمان نیز در گرو بهره‌برداری از این خط انتقال است.
توسعه مکران از زبان زنگنه
«مکران» منطقه‌ای استراتژیک در جنوب شرقی کشور است که ویژگی مهم آن مجاورت با آب‌های آزاد بین‌المللی است. بیژن زنگنه در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه پروژه «پایانه نفتی جاسک» در غرب منطقه مکران و ساحل دریای عمان در دست اجرا است و باید تا سال ۹۹ به بهره‌برداری برسد، گفت: چند طرح پتروشیمی و پالایشی نیز در این منطقه مورد بحث قرار دارد.به گفته وزیر نفت قسمت شرقی سواحل مکران که چابهار و کنارک را شامل می‌شود، علاوه بر نقش بندری که دارند، به لحاظ اجرای طرح‌های پتروشیمی (که شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح برنامه‌هایی برای آن در نظر دارد) نیز مورد اهمیت است. زنگنه در توضیح بیشتر در رابطه با این منطقه گفت: «ما از بیش از هزار کیلومتر ساحل منطقه مکران هیچ استفاده‌ای نمی‌کنیم و این هیچ توجیه منطقی ندارد که ما این منطقه بسیار استراتژیک را که به آب‌های آزاد بین‌المللی راه دارد و نقطه اتصالی به خلیج‌فارس است را توسعه ندهیم، در گذشته یکی از موانع بزرگ توسعه این مناطق کمبود آب بوده است که امروز با پیشرفت تکنولوژی می‌توان آب را به راحتی با قیمت‌های قابل قبول تامین کرد.» به گفته وزیر نفت «باید جمعیت را به این منطقه انتقال داد زیرا آب و هوای آن تفاوت چندانی با مناطقی چون عسلویه و بندر لنگه ندارد و خالی از جمعیت بودن آن می‌تواند برای ما تهدید تلقی شود. دلیلی ندارد منطقه‌ای از کشور که برای ما فرصت‌های بسیاری دارد، خالی از سکنه باشد. بنابراین ما باید این منطقه را برای آینده توسعه دهیم.» سکاندار وزارت نفت در ادامه «احداث پایانه جاسک و طرحی که توسط وزارت دفاع در کنارک و چابهار حال اجرا خواهد شد» را از اقدامات مهمی ارزیابی کرد که برای توسعه مکران در حال انجام است و تاکید کرد: با توسعه این منطقه، ارتباطات ما نیز تقویت می‌شود و دسترسی ما به دنیا تنها از سمت خلیج‌فارس نخواهد بود. همچنین به گفته مرضیه شاهدایی، قائم مقام وزیر نفت که در این مراسم حضور داشت «با توجه به تمرکز بخش عمده فعالیت‌های صنعت نفت در غرب و جنوب کشور، توسعه سواحل مکران می‌تواند به تکمیل فرآیندهای توسعه‌ای این صنعت در جنوب کمک کند و فرصت بکری برای جذب سرمایه در این منطقه فراهم کند.»
ارتباط انرژی و امنیت
وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز روز گذشته در سخنرانی خود، توسعه منطقه مکران را برای کشور با اهمیت عنوان کرد و گفت: اجرای خط لوله گاز ایرانشهر- چابهار پایدار شدن امنیت منطقه را به همراه خواهد داشت. امیر سرتیب‌حاتمی، در این مراسم با بیان اینکه «اجرای این پروژه یک کار اقتصادی است»، بر آثار امنیتی و اجتماعی آن تاکید کرد و منطقه مکران را منطقه‌ای با اهمیت برای کشور دانست. وی با اشاره به اینکه مکران دارای سواحل طولانی است که کمتر به آن توجه شده، گفت: با توسعه گازرسانی در منطقه افزون بر محرومیت‌زدایی، تولید محصولات پتروشیمی کشور افزایش می‌یابد.
مقابله نفتی با ترامپ
۱۲ ماه مه (۲۲ اردیبهشت) تاریخی است که دونالد ترامپ مشخص خواهد کرد آمریکا در توافق بین‌المللی برجام باقی خواهد ماند یا خیر. از همین رو پس از اتمام مراسم امضای قرارداد پروژه خط لوله ایرانشهر-چابهار، یکی از مهم‌ترین سوالات خبرنگاران به آینده برجام و برنامه‌های ایران برای تولید و صادرات نفت اختصاص داشت. بیژن زنگنه با تاکید بر اینکه «ایران حتی یک بشکه نیز کاهش تولید نداشته است»، در مورد اینکه گفته می‌شود ایران برای جذب مشتری در مقابل سیاست‌های ترامپ به هند تخفیف می‌دهد، اظهار کرد: ما هر کاری که لازم باشد برای اینکه با ترامپ مقابله کنیم، انجام می‌دهیم. او در ادامه تاکید کرد «ما تخفیف ویژه‌ای به هند ندادیم، البته برای فروش ممکن است در هر زمانی که لازم باشد سیاست‌های قیمتی را اعمال کنیم که بتوانیم در بازار حضور داشته باشیم.» زنگنه درباره تصمیم ترامپ برای ماندن در برجام هم پاسخ داد: باید صبر کنیم ببینیم ترامپ چه می‌کند. ما به‌عنوان جمهوری اسلامی ایران همه تجارب و ظرفیت‌ها را برای اینکه ترامپ نتواند به ایران ضرر برساند به کار می‌بریم و هیچ گزینه‌ای را کنار نمی‌گذاریم. اما کاهش صادرات نفت خام ایران به بازار جهانی، یکی از مهم‌ترین ریسک‌هایی است که در صورت خروج آمریکا از برجام وجود دارد. هرچند زنگنه در بخشی از سخنان خود با خبرنگاران تاکید کرد «تولید نفت ایران کاهش نداشته است» اما آمارهای صادراتی در ماه‌های اخیر روند نزولی را نشان می‌دهد. زنگنه در این زمینه گفت: کاهش صادرات تنها مربوط به یک ماه بود و پس از آن افزایش یافت و هم‌اکنون مشکلی در این زمینه وجود ندارد. وزیر نفت کشورمان همچنین آخرین رقم فروش نفت و میعانات گازی ایران را بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰هزار بشکه در روز اعلام کرد. به گزارش شانا، بیژن زنگنه همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاران د رباره توییت اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا و انتقاد او از اوپک برای بالا بردن قیمت نفت، گفت: آقای ترامپ این حرف‌ها را برای بخشی از افکار عمومی آمریکا که ممکن است از بالا رفتن قیمت نفت ناراضی باشند، مطرح می‌کند وگرنه خودش موافق افزایش قیمت نفت است. آنطور که زنگنه در حاشیه مراسم روز گذشته گفت: بر اساس اطلاعاتی که ما از پشت‌پرده داریم، آقای ترامپ موافق افزایش قیمت نفت است تا تولید نفت شیل و درآمد مالیاتی این کشور را افزایش داده و ایجاد اشتغال کند. وزیر نفت کشورمان در این زمینه عقیده دارد «ترامپ برای بالا نگه داشتن قیمت نفت با اوپک تفاهم نکرده، بلکه با بعضی از اعضای اوپک تفاهم کرده است.» با این حال به عقیده زنگنه انتقاد ترامپ از اوپک برای رشد قیمت‌ها بی‌اساس است زیرا اصولا افزایش قیمت نفت ربطی به اوپک ندارد و عوامل بنیادین بازار نیز در آن دخیل است.
زنگنه، بار دیگر بر مواضع قبلی‌اش در رابطه با نقطه تعادل قیمت جهانی نفت نیز تاکید کرد و گفت: اگر روند افزایشی قیمت نفت به شکل کنونی ادامه پیدا کند ضرورتی برای تمدید توافق اوپک وجود ندارد زیرا قیمت بالای نفت حتی در میان‌مدت باعث تلاطم بازار و فشار به قیمت‌ها می‌شود، موضوعی که به ضرر اوپک است. وزیر نفت کشورمان پیش از این بارها به قیمت ۶۰ دلار به‌عنوان قیمتی منطقی برای بازار نفت تاکید کرده بود. از نگاه او این قیمت در عین حال که برای کشورهای تولیدکننده نفت‌های متعارف سود دارد، آنقدر بالا نیست که تولیدکنندگان نفت‌های غیرمتعارف بتوانند به واسطه آن به افزایش چشم‌گیر تولید دست بزنند. او روز گذشته نیز تاکید کرد؛ «هرچه تولید نفت‌های غیرمتعارف افزایش یابد، اوپک مجبور به کاهش تولید می‌شود و به این ترتیب قیمت نفت افت می‌کند. در واقع نبود توازن در عرضه و تقاضا به ضرر اوپک است.»
پیشرفت مذاکرات صادرات گاز به عمان
بیژن زنگنه در حاشیه این مراسم، در پاسخ به سوال «دنیای اقتصاد» مبنی بر چگونگی روند صادرات گاز ایران به عمان، گفت: گاز از رودان به کوه مبارک در غرب جاسک می‌رود و از آنجا به صحار در عمان صادر می‌شود. به گفته وزیر نفت «مذاکرات در زمینه صادرات گاز به عمان به خوبی پیش رفته و در مرحله‌ای هستیم که به اعلام مناقصه برای اجرای خط دریایی یا عقد قرارداد سرمایه‌گذاری با یک شرکت خارجی برای احداث این خط لوله بسیار نزدیک هستیم.»
حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز نیز درباره اجرای خطوط لوله گاز صادراتی میان ایران و عمان توضیح داد: این طرح میان دو کشور در مرحله انجام مناقصه و انتخاب پیمانکار است که احتمال دارد اجرای بخش خشکی تا جاسک به شرکت ملی گاز ایران واگذار شود. وزیر نفت همچنین درباره پروژه صادرات گاز ایران به پاکستان گفت: پاکستان تا الان بهانه‌هایی برای عدم اجرا داشته و به لحاظ قراردادی دلایل قانع‌کننده‌ای عنوان نکرده‌اند. در هر حال ما از طریق کانال‌های دیپلماتیک در حال مذاکره هستیم تا ببینیم در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد. او همچنین در رابطه با خط لوله تاپی گفت: بسیار بعید است هند از خط لوله‌ای که از پاکستان عبور می‌کند اقدام به تامین گاز کند. وزیر نفت همچنین در مورد مذاکرات بین ایران و هند درباره توسعه میدان گازی فرزاد B، نیز گفت: قرار شد هندی‌ها گاز ترش میدان را در ساحل به ما تحویل بدهند و ایران جابه‌جایی و سوآپ آن را انجام دهد.
توسعه لایه نفتی پارس جنوبی در هاله‌ای از ابهام
وزیر نفت در پاسخ به سوالی درخصوص وضعیت توسعه لایه نفتی پارس جنوبی گفت: مذاکرات برای توسعه لایه نفتی پارس جنوبی با شرکت دانمارکی مرسک به این دلیل که مرسک از سوی شرکت فرانسوی توتال خریداری شد، متوقف شده و برای سپردن توسعه این میدان به توتال هم برنامه‌ای نداریم. این عضو کابینه دولت درخصوص اینکه آیا با شرکت‌های دیگر برای توسعه لایه نفتی پارس جنوبی مذاکره‌ای آغاز شده یا خیر، توضیح داد: هنوز پیشنهاد جدی در این زمینه دریافت نکرده‌ایم.
مذاکره با شرکت مرسک برای توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی در حالی به مراحل آخر خود رسیده بود که سهام بخش نفتی شرکت مرسک توسط توتال خریداری شد. در پی این اتفاق و از آنجا که توتال در لایه نفتی بخش قطر نیز حضور دارد، ایران به دلیل وجود برخی ملاحظات از سپردن این پروژه به توتال امتناع کرد. در حال حاضر حدود ۲۰ هزار بشکه در روز از لایه نفتی پارس جنوبی برداشت صورت می‌گیرد و وزارت نفت به دنبال توسعه میزان برداشت از این منبع است. مذاکرات توسعه لایه نفتی در حالی با خرید سهام مرسک از سوی توتال متوقف شده است که زنگنه به خبرنگاران اعلام کرد: چند قرارداد برای توسعه دیگر میادین نفتی کشور در دست مذاکره است که در مرحله آخر قرار دارد. در این بین شرکت‌های روسی هم هستند، اما تا روزی که قرارداد امضا نشود، نامی از شرکت‌ها و میادین نخواهم برد.
جزئیات قرارداد انتقال گاز ایرانشهر- چابهار
اما اجرای پروژه احداث خط لوله انتقال گاز ایرانشهر – چابهار که مطابق دیگر طرح‌های شرکت ملی گاز برعهده شرکت مهندسی و توسعه گاز است، چه مختصاتی دارد؟ مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز در این زمینه به خبرنگاران گفت: پروژه احداث خط انتقال گاز ایرانشهر به چابهار به طول ۲۹۰ کیلومتر و با هزینه ۲۴۵میلیون یورو تا پایان سال ۹۸ به بهره‌برداری می‌رسد. حسن منتظر تربتی در توضیح بیشتر گفت: در طول این پروژه لوله‌هایی با قطرهای ۵۶ اینچ، ۴۲اینچ، ۲۰اینچ و ۱۶ اینچ به کار برده می‌شود. وی با بیان اینکه احداث خط انتقال گاز ایرانشهر به چابهار سبب توسعه گازرسانی در استان سیستان و بلوچستان می‌شود، افزود: محدوده این پروژه به چهار قسمت ایرانشهر، مکران و سپس از مکران تا نیروگاه چابهار و همچنین از مکران تا نیروگاه کنارک تقسیم‌بندی شده است. به گفته تربتی، ۲۰۱ کیلومتر از ابتدای این خط با قطر ۵۶ اینچ تعریف شده که هزینه آن از سوی شرکت ملی گاز تامین می‌شود.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز درباره هزینه‌های اجرای این طرح توضیح داد: ۵ هزار و ۱۴۰ میلیارد ریال برای اجرای خط انتقال گاز ایرانشهر به چابهار در نظر گرفته شده، همچنین یک هزار و ۸۱۰ میلیارد ریال برای تامین کالا، ۱۱۰میلیارد ریال برای تحصیل اراضی و ۹۰ میلیارد ریال برای انجام دیگر امور مربوط در نظر گرفته شده که مجموع این هزینه‌ها معادل ۲۴۵ میلیون یورو برآورد می‌شود. تربتی تاریخ امضای موافقت‌نامه را آبان ماه سال ۹۵ اعلام کرد و گفت: در بهمن ماه ۹۶ این قرارداد تنفیذ شده و بر اساس آن با گذشت ۲ سال در بهمن ماه ۹۸ به پایان خواهد رسید. به گفته وی، هدف از احداث خط انتقال گاز ایرانشهر به چابهار، گازرسانی به نیروگاه‌های چابهار و کنارک، تامین سوخت گاز طبیعی پتروشیمی و صنایع منطقه مکران است. مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز اظهار کرد: هم اکنون مصارف فعلی نیروگاه‌های چابهار و کنارک، سالانه حدود ۷۰۰ میلیون لیتر سوخت مایع است که با هدف حفاظت از محیط زیست و کاهش مصرف سوخت مایع پس از پایان خط انتقال گاز ایرانشهر به چابهار و تعویض مشعل این نیروگاه‌ها از سوی وزارت نیرو، سوخت آنها به گاز طبیعی تغییر خواهد کرد.
ارسال نظر