اثر 20 دلاری ایران بر آینده نفت

آن طور که وال‌استریت ژورنال در گزارشی می‌نویسد، روابط ایران و آمریکا و سیاست‌ ترامپ در مقابل تحریم نفت ایران مهم‌ترین‌ فاکتور کنونی بازار نفت است و در حال حاضر تحلیلگران بازار نفت با دقت نگاه‌ها را به چگونگی تحریم‌های ایران دوخته‌اند. ایران در تابستان گذشته روزانه بیش از ۳/ ۲ میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کرد اما تحت تاثیر تحریم‌ها این میزان بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. معافیت‌هایی که آمریکا به ۸ خریدار نفت ایران اعطا کرده بود در ماه مه به پایان می‌رسد و این سوال مطرح است که بعد از مه روند صادرات نفت ایران به کدام سو خواهد رفت. وال‌استریت ژورنال به نقل از یک موسسه آمریکایی اعلام می‌کند که روابط ایران و آمریکا می‌تواند موجب شود در ماه‌های پیش رو یک میلیون بشکه دیگر از صادرات نفت ایران در بازار کاهش یابد یا اینکه در مقابل با بهبود روابط دو کشور تحریم‌ها لغو و یک میلیون به عرضه جهانی افزوده شود. جان استورات کارشناس اقتصاد انرژی در موسسه آمریکایی کورنراستون ماکرو می‌گوید: «بنابراین سیاست‌های آمریکا در قبال ایران «کارت‌وحشی» بازار نفت است و می‌تواند تاثیر بسیار شدیدی بر بازار داشته باشد. این تاثیر ممکن است به بزرگی ۱۵ تا ۲۰ دلار بر بشکه قیمت نفت را تغییر دهد.» این کارشناس اقتصاد انرژی در ادامه افزوده است: «به اعتقاد من سوال بزرگ بازار نفت در حال حاضر میزان رشد تولیدات شیل یا میزان تقاضا برای نفت نیست؛ بزرگ‌ترین‌ سوال درخصوص مسائل ژئوپلیتیک است؛ درخصوص سرنوشت تحریم‌هاست.» این واقعیت از سوی مقامات اوپک نیز مورد تایید قرار گرفته است، چندی پیش محمد بارکیندو، دبیر کل‌اوپک در انتقاد از سیاست‌های ترامپ گفته بود که تحریم‌های نفتی آمریکا در قبال ایران و ونزوئلا تلاش‌های این گروه را برای متعادل کردن مجدد و حفظ ثبات بازار پیچیده کرده است. اثر سیاست‌های آمریکا در مقابل ایران و تحریم‌ها موضوعی است که بانک سرمایه‌گذاری بارکلیز و سه منبع آگاه در گفت‌وگو با رویترز نیز بر آن تاکید می‌کنند.

  توافق نفتی حفظ می‌شود

بارکلیز که پیش از این قیمت نفت را حدود ۷۰ دلار بر بشکه پیش‌بینی کرده بود، همچنان بر این پیش‌بینی قیمتی خود تاکید دارد و آن را بدون تغییر نگه داشته است. با این حال تاکید می‌کند که برخلاف ترامپ و وزیر انرژی عربستان مسائل را آسان نمی‌گیرد و ریسک‌های پیش‌روی این پیش‌بینی قیمتی را در نظر دارد.

بارکلیز بر این باور است که اوپک در حال حاضر بزرگ‌ترین‌ منبع نااطمینانی در بازار نفت و نوسانات شدید قیمتی است. اوپک و متحدانش در ۱۷ و ۱۸ آوریل در وین دیدار می‌کنند و نشست بعدی آنها ۲۵ و ۲۶ ژوئن خواهد بود. اوپک و برخی کشورهای غیرعضو این سازمان از اوایل سال جاری میلادی توافق کاهش تولید نفت را اجرایی کردند؛ بر اساس آن این کشورها باید روزانه ۲/ ۱ میلیون بشکه تا پایان ماه ژوئن از مجموع تولید روزانه نفت خود بکاهند. بنابراین اوپک‌پلاس در نشست آوریل و ژوئن فرصت برای لغو یا تمدید این توافق دارند. با این حال، بارکلیز بر این باور است که پاسخ به این پرسش که تصمیم اوپک چه خواهد بود، بسیار پیچیده و دشوار است. چراکه مشخص نیست دونالد ترامپ دقیقا چه سیاستی در قبال تحریم‌های ایران و ونزوئلا اتخاذ خواهد کرد. با اعمال تحریم آمریکا بر این دو عضو اوپک حدود ۲میلیون بشکه از عرضه جهانی نفت کاسته شده است. حجم کاهش عرضه بسته به تصمیم دونالد ترامپ می‌تواند به سطوح بیشتری افزایش یابد یا اینکه با کاهش تحریم‌ها و آسان‌گرفتن کاخ‌سفید این میزان نفت راهی بازار شوند. بنابراین بسته به اینکه ترامپ چه سیاستی را در قبال ایران و ونزوئلا اتخاذ کند، گزینه‌های مختلفی در برابر اوپک وجود خواهد داشت. یعنی اگر آمریکا قصد نداشته باشد که فشارها بر این دو کشور نفتی را افزایش دهد، اوپک به سیاست کاهش تولید خود ادامه خواهد داد. اما اگر فشار تحریم‌ها بیشتر شود، دو گزینه پیش‌روی اوپک قرار دارد، ادامه سیاست کاهش تولید یا رها کردن آن.

بارکلیز با فرض اینکه ترامپ سیاست افزایش فشارها بر کشورهای نفت‌خیز را دنبال خواهد کرد و در مقابل از اوپک خواهد خواست که توافق نفتی را رها کند، می‌نویسد: «به نظر می‌رسد عربستان تمایل کمتری نسبت به سال گذشته برای محافظت از آمریکا در برابر رشد قیمت‎‌ نفت دارد. فشار بودجه‌ای بر سعودی‌ها و در نظر گرفتن قیمت بالای ۸۰ دلار برای نفت در بودجه این کشور در سال جاری میلادی نشان می‌دهد عربستان هیچ انگیزه‌ای برای رها کردن توافق نفتی و کاهش قیمت‌ها ندارد. سال گذشته آمریکا از عربستان خواست تولیدات خود را بالا ببرد و قیمت را کاهش دهد، چیزی که مقامات عربستان را هنگام سقوط قیمت بسیار ناراحت کرد.»

آن‌طور که بارکلیز تاکید می‌کند، هرچند دولت ترامپ بر سیاست‌گذاران عربستان با استفاده از ابزاری چون تصویب لایحه نوپک نفوذ دارد، اما در مقابل آمریکا برای برخی دیگر از اهداف استراتژیک خود به عربستان نیاز دارد. بنابراین احتمال دارد عربستان سیاست کاهش تولید را رها نکند و این به معنای افزایش بیشتر قیمت‌ها خواهد بود. بارکلیز در ادامه دو عامل دیگر را که نشانه ادامه صعود نفت و رسیدن آن به ۷۰ دلار است، معرفی می‌کند. اول اینکه به اعتقاد کارشناسان این بانک دوران بحرانی اقتصاد جهانی سپری شده و  از این پس روند بهبود در شرایط اقتصاد جهانی و تقاضا برای نفت رخ خواهد داد. عامل دوم نیز به اعتقاد کارشناسان بارکلیز نفت شیل است که احتمالا نمی‌تواند رشد عرضه سال گذشته را مجددا تجربه کنند.

علاوه بر بارکلیز، رویترز به نقل از سه منبع آگاه در اوپک با بیان اینکه در ژوئن در مورد سیاست تولید اوپک و متحدانش تصمیم‌گیری خواهد شد و احتمالا این توافق تمدید می‌شود، می‌نویسد: «اما این تصمیم به شدت وابسته به شدت تحریم‌های آمریکا بر ایران و ونزوئلا است.» یکی از منابع اوپک گفته است، هیچ برنامه دیگری برای آوریل نداریم و در نشست پیش‌رو فقط در مورد همکاری اوپک و غیراوپک بحث خواهد شد. منبع دیگر اوپک از احتمال تمدید توافق در نشست ماه ژوئن سخن گفته و در عین حال، از احتمال تغییراتی در این توافق به دلیل کاهش تولید کشورهای معاف از توافق خبر داده است. یکی از منابع آگاه در اوپک به رویترز گفته است: «اوپک در حال حاضر به دقت شرایط ایران و ونزوئلا را بررسی می‌کند؛ این نگرانی امروز اوپک است.»