تحلیلگران از گردهمایی بزرگان نفتی چه انتظاری دارند؟
سه سناریوی نشست اوپک
با وجود انتظاراتی که در میان فعالان بازار وجود دارد و در روزهای گذشته مسیر نفت را صعودی کرده است، وزرای عضو و غیرعضو اوپک‌پلاس باید بهترین تصمیم را برای مدیریت تولیدات خود در سال آینده اتخاذ کنند تا به این واسطه اثر خود را بر بازار حفظ کنند. آنها برای این تصمیم‌گیری با الزامات و چالش‌هایی مواجه هستند که ممکن است تصمیم‌گیری را برای آنها تبدیل به وظیفه‌ای دشوار و پیچیده کند. از یکسو پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که بازار نفت در سال آینده با ضعف تقاضا و افزایش عرضه مواجه خواهد بود و از سوی دیگر کاهش تولید بیشتر برای کم‌اثر کردن دو عامل یادشده بر قیمت‌ها می‌تواند چالش کاهش سهم بازار را بر سر راه اوپک قرار دهد. در عین حال، روسیه به‌عنوان یک عضو کلیدی در ائتلاف کاهش تولید، تاکنون تمایلی نه نسبت به تمدید توافق در نشست پیش‌رو نشان داده است و نه نسبت به تعمیق آن. این درحالی است که عربستان سیگنال‌هایی در رابطه با تعمیق تولید به بازار ارسال کرده است. با توجه به شرایط فعلی و انتظارهایی که براساس سیگنال‌های مختلف در رابطه با نتیجه نشست پیش روی اوپک‌پلاس شکل گرفته است، می‌توان سه سناریو برای خروجی این گردهمایی مهم متصور بود. نخستین سناریو که می‌توان گفت حالا بازار به آن تکیه کرده است، به تصمیم اوپک‌پلاس برای کاهش تولید بیشتر بازمی‌گردد. حامی این سناریو عربستان سعودی است. دومین سناریو، تمدید توافق فعلی است که حامیانی همچون عراق و روسیه دارد. اما سومین سناریو که بدبینانه‌ترین گزینه را در خود دارد و باز هم روسیه و عراق از حامیان اصلی آن هستند، انتقال تصمیم‌گیری به آخرین ماه اجرای توافق فعلی است.
کاهش تولید بیشتر
یکی از سناریوهای پیش‌رو، تصمیم به کاهش تولید بیشتر در نشست پیش روی اوپک‌پلاس است. این سناریو در روزهای اخیر و با انتشار خبری به نقل از منابع آگاه قوت گرفته است. رویترز به تازگی به نقل از دو منبع آگاه که در جریان مذاکرات اوپک قرار دارند، گزارش داد که ممکن است توافق فعلی کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای اوپک‌پلاس، علاوه بر تمدید، ۴۰۰ هزار بشکه عمیق‌تر شود و به ۶/ ۱ میلیون بشکه در روز برسد. توافق فعلی از ژانویه آغاز شده و تا پایان مارس سال آینده میلادی ادامه دارد. این سناریو به احتمال قوی از سوی عربستان سعودی حمایت خواهد شد. سعودی‌ها علاوه بر نیاز به قیمت بالاتر نفت برای پوشش کسری بودجه خود، درگیر عرضه اولیه ۵/ ۱ درصد از سهام آرامکو در بورس داخلی این کشور نیز هستند. بنابراین تصویب کاهش تولید بیشتر که قطعا به رشد قیمت‌ها منجر می‌شود، نه‌تنها به افزایش درآمد عربستان منجر می‌شود، بلکه از عرضه اولیه سهام آرامکو نیز حمایت خواهد کرد. اما با وجود تمایلی که عربستان برای حمایت از کاهش تولید بیشتر و رشد قیمت‌ها دارد، به‌نظر می‌رسد این‌بار حاضر نیست به تنهایی جبران کم‌کاری سایر اعضا در پایبندی به کاهش تولید را به دوش بکشد. به گزارش فایننشال‌تایمز، افراد نزدیک به شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر نفت عربستان گفته‌اند انتظار می‌رود وزیر نفت جدید عربستان بر کشورهایی که به سقف تعهدات خود برای کاهش تولید پایبند نبوده‌اند، فشار بیشتری وارد کند. بنابراین سناریوی کاهش تولید بیشتر با وجود زمزمه‌های پیرامون آن و نیازی که عربستان سعودی به آن دارد، تا حد زیادی به عملکرد سایر اعضا بستگی دارد. همین موضوع باعث شده سعودی‌ها در آستانه اجرای عرضه اولیه سهام آرامکو که با نشست رسمی اوپک همزمان است، در موقعیتی خطیر قرار گیرند و قادر به برآوردن انتظارات بازار نباشند. این به معنای سقوط قیمت‌ها در پی ناتوانی از تعمیق کاهش تولید آن هم در شرایطی است که تازه‌ترین گزارش‌های تحلیلی اوپک نشان می‌دهد در صورت وجود نداشتن یک کاهش تولید عمیق‌تر، یک افزایش عرضه بزرگ در نیمه نخست ۲۰۲۰ در بازار است.
تمدید توافق فعلی
«تمدید توافق فعلی» در هفتمین نشست مشترک کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در تاریخ ۶ دسامبر، از مدتی قبل و با توجه به مجموع سیگنال‌های اوپک‌پلاس، به‌عنوان محتمل‌ترین گزینه از سوی تحلیلگران عنوان می‌شد. این گزینه به‌ویژه با توجه به بی‌میلی روسیه برای کاهش تولید بیشتر عنوان می‌شد. وزیر نفت روسیه اخیرا اعلام کرده است دلیلی نمی‌بیند در نشست پیش‌رو و درحالی‌که بیش از سه ماه به پایان توافق فعلی زمان باقی مانده است، در رابطه با تمدید آن تصمیم‌گیری شود. الکساندر نواک عقیده دارد بهترین زمان برای تصمیم‌گیری اواخر مارس ۲۰۲۰ و همزمان با پایان توافق فعلی و رصد دقیق‌تر شرایط بازار است. او روز گذشته نیز در مسکو به خبرنگاران اعلام کرد روسیه تا پیش از نشست اوپک‌پلاس هیچ تصمیمی را نهایی نکرده است و در رابطه با کاهش تولید بیشتر نیز باید با سایر اعضا مذاکره کند. او در عین حال گفت انتظار دارد مذاکرات سازنده باشند. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد سناریوی تمدید توافق فعلی تا سه ماه پس از مارس ۲۰۲۰، با مانعی به نام روسیه مواجه است. اجرای این سناریو پس از مطرح شدن کاهش تولید بیشتر، به نوعی کارکرد خود را در تعیین مسیر قیمت‌ها از دست داد. گلدمن روز دوشنبه در گزارشی اعلام کرد احتمالا اوپک و متحدانش توافق فعلی را تا ژوئن ۲۰۲۰ تمدید خواهند کرد؛ اما این تصمیم منجر به حمایتی اثرگذار از قیمت‌ها نخواهد شد؛ زیرا انتظار اتخاذ این تصمیم در بازار پیش‌خور شده است. بر این اساس گلدمن ساکس انتظار دارد در صورت اجرای این سناریوی میانه، قیمت نفت در طول سال ۲۰۲۰ در محدوده ۶۰ دلار بر بشکه قرار داشته باشد. روز گذشته شاخص نفت خام برنت تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶:۳۰ به وقت تهران) روی ۷۰/ ۶۰ دلار بر بشکه قرار داشت و نفت‌خام آمریکا نیز ۸۱/ ۵۵ دلار بر بشکه قیمت‌گذاری شد.
نقطه پایان بر توافق کاهش تولید
سناریوی بدبینانه‌ای که در این میان وجود دارد، به توافق نرسیدن کشورهای عضو اوپک‌پلاس و رها شدن توافقی است که برای بیش از سه سال، نقش متعادل‌کننده بازار را بازی کرده است. این سناریو با توجه به موضع عراق برای تولید بیشتر مطرح است. دومین تولیدکننده بزرگ اوپک اگرچه همواره به‌صورت لفظی از توافق کاهش تولید حمایت کرده، اما هیچ‌گاه در عمل به آن پایبند نبوده است. این در شرایطی است که روسیه نیز به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت دنیا، نه‌تنها به ندرت به توافق کاهش تولید پایبندی داشته، بلکه این هدف را دنبال می‌کند که در نشست پیش‌رو، تولیدات میعانات گازی این کشور را از تولید نفت آن جدا کرده و از توافق خارج سازد. تولید میعانات گازی روسیه حدود ۷ تا ۸ درصد از مجموع تولید نفت روسیه یا ۸۰۰ هزار بشکه در روز از آن را شامل می‌شود. به گزارش خبرگزاری رویترز، روسیه طبق توافق برای کاهش تولید ۲۲۸ هزار بشکه‌ای یا رساندن تولیداتش به ۱۸/ ۱۱ میلیون بشکه در روز تعهد داده است؛ اما در نوامبر تولیداتش ۲۴۴/ ۱۱ میلیون بشکه در روز بوده است. نواک روز گذشته اعلام کرد بدون احتساب میعانات گازی، روسیه می‌تواند در دسامبر، تولیداتش را در حدود ۲۲۵ هزار تا ۲۳۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد. به این ترتیب از یکسو با توجه به پافشاری روسیه بر عدم تصمیم‌گیری در رابطه با سرنوشت توافق کاهش تولید در نشست وین و همچنین استثنا قائل شدن تولیدات میعانات گازی این کشور از توافق و از سوی دیگر با توجه به عدم تمایل عربستان برای فداکاری بیشتر در زمینه حفظ سطح پایبندی به کاهش تولید، ممکن است توافقی که برای بیش از سه سال وظیفه متعادل کردن بازار نفت را بر عهده داشته، به نقطه پایان خود نزدیک شود.
