چهار پرده از نیاز فوری فوتبال ایران به کمک‌داور ویدئویی
آدم‌هایی که «له» می‌شوند
حتی یک نمونه ایرانی از این فناوری را در حضور علیرضا فغانی تست کردند و قرار شد بهره‌برداری آزمایشی از کمک‌داور ویدئویی به‌طور آفلاین آغاز شود، اما دیگر خبری نشد که نشد. فغانی از ایران مهاجرت کرد، لیگ هجدهم به پایان رسید، فصل نوزدهم هم در شرف پایان است، اما حتی تعطیلی چهار ماهه مسابقات فوتبال هم باعث نشد گامی به سمت تجهیز استادیوم‌ها برداشته شود. حالا اما سلسله اتفاقات رگباری در حوزه داوری باعث شده بار دیگر جای خالی VAR به‌شدت در فوتبال کشور حس شود. همین چند روز پیش غائله اشتباهات داوری در فولادشهر اصفهان، بیش از پیش این خلأ را آشکار کرد، اما حتی قبل از آن هم چنین ضرورتی به وضوح حس می‌شد. این چهار پرده فقط در همین چهار ماه سپری شده از سال جدید به نمایش گذاشته شده که آنها را با هم مرور می‌کنیم.
پرده اول؛ اعتراف به رنگ آبی
اردیبهشت امسال محمدرضا اکبریان در گفت‌وگو با یک برنامه تلویزیونی با اجرای رضا رشیدپور، اعتراف کرد در هفته ماقبل پایانی لیگ هجدهم گل سالم استقلال را برابر نفت آبادان مردود کرده است. نتیجه آن بازی برای استقلال اهمیت بالایی داشت و شاید حتی آبی‌ها با کسب هر سه امتیاز می‌توانستند شانس قهرمانی پیدا کنند. استقلال یک گل هم زد که اکبریان آن را مردود اعلام کرد. استدلال داور مسابقه این بود که توپ قبل از ارسال، از خط عرضی زمین عبور کرده و اوت شده؛ ادعایی که همان زمان هم با اتکا به تصاویر تلویزیونی اشتباه به‌نظر می‌رسید. فرهاد مجیدی (که آن زمان سرمربی موقت استقلال بود) کلی اعتراض کرد، اما رای داور عوض نشد. سرانجام اکبریان بعد از ماه‌ها اعتراف کرد تصمیمش اشتباه بوده است. او نه‌تنها به اصل اشتباه معترف شد، بلکه در اقدامی عجیب‌تر گفت اگر تمرکزش به‌خاطر اعتراض فرهاد مجیدی به‌هم نمی‌خورد، آماده بود تصمیمش را به سود تیم میهمان عوض کند! این حرف آقای اکبریان دقیقا مصداق «عذر بدتر از گناه» بود؛ در نتیجه هواداران استقلال و خود فرهاد مجیدی واکنش بسیار تندی به آن نشان دادند. الان هم بعد از بازگشایی لیگ برتر، هنوز اکبریان قضاوت هیچ‌کدام از مسابقات استقلال را بر عهده نگرفته و بعید است که به این زودی‌ها هم برای آبی‌پوشان سوت بزند. کل این حوادث سریالی اما می‌توانست وجود نداشته باشد، اگر کمک‌داور ویدئویی در آبادان به فریاد اکبریان و تیم داوری می‌رسید.
پرده دوم؛ اعتراف به رنگ قرمز
همان روزها و لابد برای اینکه سنت همیشگی «تعادل رنگی» در برنامه رضا رشیدپور حفظ شود، رضا کرمانشاهی هم اعلام کرد در جریان شکست ۲ بر یک پرسپولیس برابر فولاد در هفته هفدهم فصل گذشته، به اشتباه یک خطای پنالتی به سود تیم اهوازی اعلام کرده است. همین تصمیم، تنها باخت سرخپوشان در لیگ هجدهم را رقم زد، اما طبیعتا واکنش پرسپولیسی‌ها به این اعتراف به تندی استقلالی‌ها نبود؛ چراکه سرخپوشان نهایتا در آن فصل سومین جام قهرمانی‌شان را بالای سر بردند و ضرر نکردند. با این همه حداقل پیامد اعتراف کرمانشاهی این است که او هر بار قضاوت مسابقات پرسپولیس را بر عهده بگیرد، به‌طور ویژه‌تری از سوی مخاطبان رصد خواهد شد. کرمانشاهی همین هفته پیش داور بازی سرخپوشان با ماشین‌سازی بود و اعلام پنالتی دقایق پایانی او به سود پرسپولیس، از همین حیث جنجالی شد؛ گرچه عمده کارشناسان داوری این تصمیم را تایید کردند.
پرده سوم؛ کارش به «آفساید اوت» کشید
ماجراهای مهدی سیدعلی تازه‌تر از آن است که نیازی به بازگویی داشته باشد. داور بازی فولاد- استقلال امسال در یک تصمیم جنجالی علی کریمی استقلال را اخراج کرد و در ادامه به فرهاد مجیدی هم به خاطر اعتراض، کارت قرمز نشان داد. بعدتر کارشناسان داوری تصمیم او را درست ارزیابی کردند، اما اگر در اهواز دوربین‌های مناسب و سیستم VAR می‌داشتیم، همان‌جا حقانیت تصمیم سیدعلی احراز می‌شد و او چند روز فشار روانی خردکننده را تحمل نمی‌کرد. این فشارها که نقطه اوجش اتهام‌زنی اینستاگرامی فرهاد مجیدی بود، کار سیدعلی را به جایی رساند که هفته بعد سر بازی گل‌گهر و شهرخودرو، روی اوت تیم مشهدی، اعلام آفساید کرد؛ در حالی که هر تازه‌هوادار فوتبال می‌داند پرتاب اوت آفساید ندارد.
پرده چهارم؛ داستان اصفهان
قصه محمدحسین ترابیان هم مال همین چند روز پیش است؛ داور بازی ذوب‌آهن و ماشین‌سازی که دو گل سالم تیم اصفهانی را مردود اعلام کرد و حالا زیر شدیدترین فشار ممکن است. خود فدراسیون فوتبال که این‌طور مواقع حداقل به شکل ظاهری نقش حمایتی ایفا می‌کند، فورا علیه قضاوت ترابیان اطلاعیه صادر کرد تا فشارهای روی این داور به اوج برسد. اگر کمک‌داور ویدئویی بود، ترابیان هم امروز این‌طور خرد نمی‌شد. VAR کمک می‌کند اشتباهات سهوی اصلاح شود و نیز با حذف امکان ارتکاب به اشتباهات عمدی، بخشی از زمینه فساد در فوتبال را از بین می‌برد. با سهل‌انگاری در راه‌اندازی سیستم کمک‌داور ویدئویی، سرمایه‌های انسانی‌مان را یک به‌یک می‌سوزانیم. مگر این داورها چقدر پول می‌گیرند که باید این همه فشار را تحمل کنند؟ مطمئن باشید با تداوم این شرایط، این شتر به‌زودی جلوی خانه بقیه داوران هم زانو خواهد زد.
فرار از جهنم
علیرضا فغانی که بدون تردید بزرگ‌ترین داور تاریخ فوتبال ایران است، از حامیان سرسخت سیستم کمک‌داور ویدئویی به‌حساب می‌آید. این قاضی بین‌المللی می‌گوید اصلاح اشتباه داور مسابقه در زمین، او را از تحمل یک فشار روانی ویرانگر در بیرون از میدان معاف می‌کند. فغانی برای مثال، همیشه به اشتباهش در بازی رفت پرسپولیس و ذوب‌آهن در لیگ پانزدهم اشاره می‌کند؛ جایی که برخورد توپ به سینه محسن بنگر را علیه پرسپولیس پنالتی گرفت و پس از آن چند روز جهنمی را پشت‌سر گذاشت. آن اشتباه سهوی حتی نزدیک بود چراغ عمر برانکو در پرسپولیس را در همان فصل اول خاموش کند.
