بررسی عملکرد یک صنعت بورسی نشان می‌دهد

رشد حاشیه سود «لاستیک و پلاستیک»

شهلا حیدری کارشناس بازار سرمایه صنعت لاستیک و پلاستیک به مثابه صنعت مادر برای سایر صنایع قلمداد می‌شود. لاستیکی‌‌‌ها می‌توانند هواپیما، کشتی، پالایشگاه، اپتیک و ساختمان‌‌‌ها را پشتیبانی کرده و نیازهای کالایی آنها را تامین کنند. صنعت پلاستیک با توجه به ارتباط شدید آن با صنعت نفت از اهمیت زیادی برخوردار است. در حقیقت به نوعی می‌توان عنوان کرد که اگر نفت نباشد قادر به تولید پلاستیک نیستیم. تا اواسط دهه ۱۹۵۰ منبع اصلی ماده اولیه برای صنعت پلاستیک در اروپا زغال‌سنگ بود که در این راستا قطران زغال‌سنگ، کک، گاز زغال‌سنگ و آمونیاک قطران زغال‌سنگ منبعی برای مواد شیمیایی آروماتیک مانند بنزن، تولوئن فنول، نفتالین و محصولات وابسته بود که در نهایت به تولید پلاستیک‌های مهمی نظیر رزین‌‌‌های پلی استیرن و نایلون‌ها منتهی می‌‌‌شد. توسعه صنعت پتروشیمی احتمالا بزرگ‌ترین عامل رشد صنعت پلاستیک است، به همین دلیل صنعت پتروشیمی از طریق تولید پلاستیک به طور محسوس و از جنبه‌‌‌های مختلف در زندگی روزمره ما نمایان است. از لحاظ تاریخی صنعت پلاستیک از شدت رشد بسیار سریعی برخوردار بوده است.

تقسیم‌بندی پلاستیک‌ها بر اساس بنیان اصلی:

1-طبیعی

2-نیمه مصنوعی

3-پلاستیک‌های مصنوعی یا صنعتی

در مورد پلاستیک‌های طبیعی می‌توان به موادی چون رزین‌ها، بیومین و مثلاک اشاره کرد و در مورد پلاستیک‌های نیمه مصنوعی به ماده‌‌‌ای چون گازئین که ریشه اصلی آن شیر است، اشاره می‌شود که در ساخت «دسته برس، دکمه و چسب چوب» کاربرد دارد اما پلاستیک‌های صنعتی که کاربرد فراوانی پیدا کرده‌‌‌اند قطعات فراوانی مثل چرخ دنده‌‌‌ها و قطعات تلفن را شامل می‌‌‌شوند که ریشه اصلی آنها زغال‌سنگ است که از جمله این مواد فرم آلدئید، اوره فرم آلدئید و فلوئور کربن است.

   بررسی صنعت در بازار سرمایه

صنعت لاستیک و پلاستیک در بازه زمانی یک سال گذشته 43/ 40 درصد افت و در یک ماه گذشته 3/ 0 درصد بازدهی مثبت نصیب سهامداران کرده است. حجم معاملات در بازه زمانی یک ماهه به طور متوسط 32‌میلیون سهم و ارزش بازار صنعت به طور میانگین در این بازه 156‌هزار میلیارد ریال بوده است. نسبت قیمت به درآمد هر سهم در این صنعت 7/ 7 است که نسبت به کل بورس یک واحد کمتر است و این نکته قابل‌توجهی برای این صنعت محسوب می‌شود. سود خالص شناسایی شده در این صنعت بالغ بر 85/ 2 هزار میلیارد تومان بوده و کمتر از 19/ 0 درصد از سود کل بورس را تشکیل می‌دهد. لاستیکی‌‌‌‌ها در تابستان سال‌جاری بالغ بر 2134‌میلیارد تومان فروش داشته‌اند که نسبت به بهار امسال 31‌درصد افت داشته است. افت 28‌درصدی هزینه‌های عمومی تابستان نسبت به بهار نکته مثبتی برای این صنعت قلمداد می‌شود. موضوع موردتوجهی که در نسبت‌های مالی این صنعت مشاهده می‌شود رشد حاشیه سود است. به طوری که حاشیه سود عملیاتی در این صنعت طی سه سال گذشته از 1/ 7 درصد به 24‌درصد ارتقا یافته که می‌توان آن را نشانه‌ای از بهبود مدیریت هزینه‌ها دانست.

در بخش نسبت‌های نقدینگی نیز بهبود عملکرد قابل مشاهده است و نسبت آنی و جاری به ترتیب به 8/ 0 و 41/ 1 در سال 1399 رسیده‌اند. در بررسی معاملات شرکت‌های گروه، حجم معاملات پتایر غالبا بیش از سایرین بوده و میانگین حجم 90 روزه 8/ 37 میلیون سهم برای آن رقم خورده است. در رتبه‌های بعدی پلاسک، پکویر و پاسا با حجم‌های 2/ 4 ، 2/ 3 و 1/ 3 میلیون سهم قرار می‌گیرند.

   شرکت‌های گروه لاستیک و پلاستیک

شرکت‌های گروه لاستیک و پلاستیک را می‌توان در 12 عنوان خلاصه کرد. در ادامه به بررسی و مقایسه شرکت‌های گروه با رویکرد مالی می‌پردازیم.

یکی از مهم‌ترین معیارها برای مقایسه شرکت‌ها نسبت قیمت بر درآمد هر سهم است که شرکت تولیدی پلاستیک شاهین، کویرتایر، ایران‌پاساتایر و رابر به ترتیب P/ E 4، 7/ 5 و 3/ 6 را دارا هستند که کمترین نسبت به سایر شرکت‌های هم‌گروه است. گفتنی است میانگین P/ E صنعت لاستیک و پلاستیک 7/ 7 است و چهار شرکت از جمله شرکت‌های فوق‌الذکر و گروه صنعتی بارز P/ E  کمتری نسبت به صنعت دارند.

گروه صنعتی بارز با فروش 33‌هزار میلیارد ریالی و سود خالص 3/ 7 هزار میلیارد ریالی، در صدر هم‌گروهی‌‌‌ها قرار می‌گیرد. صنایع لاستیک یزد نیز با فروش 13‌هزار میلیارد ریالی در رتبه بعدی قرار دارد.

اگر بخواهیم بررسی دقیق‌تری از درآمد شرکت‌ها داشته باشیم، مطالعه روند رشد درآمدی می‌تواند کمک‌کننده باشد. نرخ رشد درآمد یک سال اخیر در شرکت‌های کویرتایر، پلاستیران و آرتاویل به‌ترتیب 124، 116 و 111درصد بوده و در صدر رتبه‌بندی به لحاظ رشد درآمدی قرار می‌‌‌گیرند.

مقایسه نسبت‌های مالی شرکت‌های گروه حاکی از بیشترین حاشیه سود عملیاتی (39‌درصد) برای شرکت لاستیک سهند و کمترین حاشیه سود (45/ 1 درصد) برای پلاسکوکار است.

در مجموع می‌توان ادعا کرد که کویرتایر، ایران‌پاسا‌تایر و وابر، لاستیک سهند و لاستیک یزد با ارائه گزارش تابستان بهترین نسبت قیمت به درآمد هر سهم را داشته‌اند ولی توجه به نرخ فروش محصولات می‌تواند شرایط عملکردی را برای این شرکت‌ها بهبود ببخشد.