وضعیت یک نماد تایرساز ایرانی بررسی شد
اما و اگرهای «پتایر»
صنعت تایر در ایران
صنعت تایر از سابقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ۶۰ساله در کشور برخوردار است. اکنون ۱۱ شرکت تایرسازی در زمینه ساخت تایرهای خودروهای سواری، باری، اتوبوسی، وانت‌بار، راهسازی، کشاورزی، همچنین تایر دوچرخه، موتور و انواع تیوب در کشور مشغول به فعالیت هستند. ۱۵هزار نفر به‌صورت مستقیم و بیش از ۲۵۰هزار نفر بهطور غیرمستقیم در زنجیره ارزش این صنعت اشتغال به‌کار دارند. جمع کل تولیدات تایرسازان (تایر خودرو، تایر دوچرخه و موتور و تیوب) در سال۱۴۰۰ با رشد یک‌درصدی از نظر تعدادی، ۴۷میلیون و ۶۲۴هزار و ۴۲۶ حلقه بوده است. این میزان تولید مشتمل بر ۲۸۸هزار و ۱۴۹ تن تولید انواع تایر خودرو، دوچرخه، موتورسیکلت و تیوب بود که از نظر وزنی افت چهار‌درصدی نسبت به سال99 را شاهد بودیم. در بخش تایر خودرو نیز ۲۵۹هزار و ۹۶ تن انواع تایر در سال1400 تولید شده است که مشتمل بر ۲۴میلیون و ۱۷۹هزار و ۷۰۸ حلقه تایر است. این میزان تولید از نظر وزنی کاهش پنج‌درصدی و از نظر تعداد حلقه افت چهار‌درصدی در مقایسه با سال۹۹ داشته است.
شرکت ایران‌تایر
شرکت ایران‌تایر یکی از شرکت‌های قدیمی تولیدکننده انواع تایر شامل سواری، وانت، باری، اتوبوس، کشاورزی و راهسازی در ایران است که محصولات آن در دهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گذشته حضوری چشمگیر در بین بهترین لاستیکهای ایرانی داشته است. این شرکت که در سال1344 تاسیس شده، پیش از انقلاب تحت‌نام جنرال‌تایر و رابر ایران فعالیت می‌کرده است. این شرکت تولیدکننده انواع تایر و لاستیک خودرو با ساختار بایاس و رادیال نخی است که در گروه‌های تایر سواری، وانت، باری، اتوبوس، کشاورزی و تایر راهسازی، با نام تجاری ایران‌تایر عرضه می‌شوند. محصولات این شرکت در حال‌حاضر با تکنولوژی شرکت ماتادور کشور اسلواکی فعالیت می‌کند. این شرکت که کارخانه آن واقع در جاده مخصوص تهران-کرج قرار دارد اقدام به عرضه تایر به‌صورت مستقیم به خریداران به قیمت دولتی می‌کند. شرکت ایران‌تایر یکی از شرکت‌های تابعه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است که بیش از نیمی از سهام آن متعلق به بنیاد و مابقی آن به سایر سهامداران ایران‌تایر تعلق دارد. این شرکت در سال1380 در تابلو بورس اوراق تهران ثبت شد و در گروه لاستیک و تایر قرار گرفته است.
انواع تایرها
۱- تایرهای بایاس: در این تایرها قرارگیری لایه‌ها روی یکدیگر به‌صورت ضربدری است و جنس نخ مورد‌استفاده نایلون است.
۲- تایرهای رادیال: قرارگیری نخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های لاستیک به‌صورت ۹۰ درجه است و جنس این نخ‌ها از ریون است. تایرهای رادیال به‌سبب ویژگی‌هایی که دارند مصرف سوخت کمتر، پایداری حرکتی بیشتر در سرعت بالا، رانندگی راحت، دوام و طول عمر زیاد، شتاب‌گیری و ترمز‌گیری سریع و مطمئن، فرمان‌پذیری مناسب و مقاوت بیشتر در برابر پنچری در سال‌های اخیر به تدریج جایگزین تایرهای بایاس شده‌اند. مواداولیه تایر از کائوچوی طبیعی، کائوچوی مصنوعی، دوده، نخ و سیم تشکیل می‌شود. کائوچوی طبیعی، از شیره درختی مخصوص است که در مناطق استوایی و کشورهایی نظیر مالزی و تایلند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رویند. این کائوچو در ایران از طریق واردات تامین می‌شود و تا چندی پیش نیز مشمول ارز ۴۲۰۰تومانی بود، اما از تیر سال1400 این ماده‌اولیه از فهرست مواد اساسی برای تخصیص ارز ۴۲۰۰تومانی خارج شد. کائوچوی مصنوعی، از مشتقات نفتی و محصولات کارخانه‌ها پتروشیمی است. از انواع کائوچوی مصنوعی می‌توان بوتادین، رابر و استایرن بوتادین رابر را نام برد. این ماده در ایران در شرکت پتروشیمی بندر امام و تخت‌جمشید تولید می‌شود. اضافه‌کردن دوده به کائوچو باعث افزایش مقاومت سایشی شده و خواص مکانیکی آن را بهبود بدنه اصلی تایرهای بایاس را لایه‌های نخی پوشش داده است. جنس این نخ‌ها، نایلون، ریون یا پلی‌استر است. از سیم نیز برای ایجاد استحکام کافی در بخشی از تایر از سیم‌های فولادی استفاده می‌شود.
بهطور کلی محصولات شرکت به دو دسته تقسیم می‌شود؛ رادیال سیمی و بایاس. رادیال سیمی 68درصد از تولید کل را شامل می‌شود و بایاس 32درصد از تولید را شمال می‌شود که لاستیکهای بایاس بیشتر برای تولید انواع تایرهای کامیونی سبک و سنگین لودر و تراکتور استفاده می‌شود. بایاس هم بیشتر برای تولید انواع تایرهای سواری و وانتی خودروهای داخلی و وارداتی استفاده می‌شود.
تولید و فروش
شرکت در سال‌گذشته موفق به فروش 1400میلیارد‌تومانی شده است که نسب به سال1399 رشد حدود 28درصدی را تجربه کرده. برآورد می‌شود شرکت بتواند در سال‌جاری هم حدود 2هزار‌میلیارد تومان از محصولات خود را به فروش برساند و نسبت به سال‌قبل رشد داشته باشد. میزان فروش تایر در سال1400حدود 25هزار و 700تن بوده که نسبت به سال1399 افت 5درصدی داشته است. برآورد می‌شود شرکت در سال‌جاری بتواند 26هزار و 400 تن فروش داشته باشد. در صورت تحقق این امر شرکت می‌تواند نسبت به سال1400 میزان تولید بیشتری را تجربه کند.
بهای تمام‌شده
مواد مستقیم مصرفی مهم‌ترین پارامتر در بهای تمام‌شده محصولات شرکت محسوب می‌شود. شرکت در سال1400 حدود 1200میلیارد تومان بهای تمام‌شده در‌آمد عملیاتی داشته و برآورد می‌شود در سال‌جاری به ازای 2هزار‌میلیارد تومان فروش «پتایر»، حدود 1700میلیارد تومان بهای تمام‌شده باشد. عمده رشد بهای تمام‌شده این شرکت افزایش نرخ مواد مستقیم مصرفی است. همچنین با توجه به افزایش تورم و بازار متلاطم این انتظار وجود دارد که در سال‌جاری هم شرکت افزایش نرخ مواد‌مصرفی را داشته باشد.
ریسک‌های شرکت
مهم‌ترین چالش‌هایی که در این شرکت و صنعت تایر باید توجه داشته باشیم، قیمت‌گذاری دستوری است که دولت با توجه به افزایش مواد مصرفی طبق تورم و قیمت‌های جهانی در زمان‌هایی اجازه افزایش نرخ به میزان افزایش بهای تمام‌شده را نمی‌دهد. این موضوع شرکت را پرریسک می‌کند. درصد بهای تمام‌شده به فروش در صنعت تایر حدود 90درصد و در شرکت ایران‌تایر 87درصد است که عدد بالا و پرریسکی محسوب می‌شود. روند حاشیه سود ناخالص، حاشیه سود عملیاتی و حاشیه سود خالص شرکت در دو سال‌اخیر کاملا روند نزولی را نشان می‌دهد که عمده دلیل این اتفاق را هم می‌توان افزایش هزینه‌های مالی، مالیات و عدم‌افزایش نرخ محصولات با وجود افزایش نرخ بهای تمام‌شده برشمرد. متاسفانه تحریم‌های اقتصادی به دلیل تاثیری که در ناتوانی در تامین تجهیزات و ماشین‌آلات موردنیاز می‌گذارد، درنهایت به عدم‌توانایی صنعت و شرکت برای رسیدن به تمامی ظرفیت‌های بالقوه خود منتهی می‌شود. همچنین کاهش توان رقابت، نوسانات قیمت نفت و افت و خیز قیمت در بازارهای جهانی با توجه به تامین مواداولیه موضوعی مهم است؛ چون بالا‌رفتن قیمت جهانی نفت باعث افزایش بهای مواد مستقیم مصرفی شرکت می‌شود و این موضوع در شرایط فعلی که نفت سمت و سویی صعودی دارد، برای شرکت خبر خوبی نیست.
سودآوری
شرکت در سال‌جاری می‌تواند حدود 226میلیارد تومان سود خالص داشته باشد که سود خالص هر سهم 17تومان برآورد می‌شود، همچنین نسبت آینده‌نگر قیمت به سود هرسهم 6 واحد است که می‌توان آن را نسبت خوبی به‌حساب آورد. ارزش بازار شرکت 1400میلیارد تومان است و نسبت ارزش بازار به فروش حدوده 92/ 0واحد است. در نهایت با توجه به ریسک‌های قیمت‌گذاری و افزایش نرخ بهای تمام‌شده به‌نظر می‌رسد سهم از لحاظ بنیادی در محدوده مناسبی قرار دارد و با توجه به طرح توسعه و هدفی که شرکت برای بلندمدت برای دستیابی به تولید 20درصد از بازار تایر کشور و احداث کارخانه جدید در سمنان با ظرفیت 60هزار تن تایر در سال دارد، می‌تواند تحولی بزرگ در روند سودآوری این شرکت در آینده ایجاد کند.
