کدام صنایع از ریزش بازار جان سالم به در بردند؟
تشدید سوز سرما در بورس
در هفته‌‌‌هایی که گذشت، شاخص کل بازدهی منفی ۰.۹۳درصدی را به ثبت رساند. شاخص هموزن نیز بازدهی منفی ۱.۴۹درصدی داشت. علاوه بر این، بازدهی نماگر اصلی بازار سهام، از ابتدای زمستان یعنی سقف ۲میلیون و ۲۰۰هزار واحدی حدود منفی ۵.۹۶درصد و بازدهی شاخص هموزن منفی ۴.۴۳درصد بوده است.
بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که صنایع بورسی، در هفتهای که گذشت، بازدهی جالبی نداشتند. به‌جز صنعت چاپ و نشر که بازدهی ۱۴.۰۸درصدی را به ثبت رساند، بازدهی سایر صنایع عدد قابل‌توجهی نبود. بازدهی صنایع از ابتدای زمستان نیز به دلیل سرمای حاکم بر بازار، عمدتا اعداد منفی بوده است. تنها صنایع چاپ و نشر، انبوه‌‌‌سازی و نساجی بازدهی بالای ۱۰درصد را در این مدت برای سهامداران خود به ارمغان آورده‌‌‌اند.
تداوم سرمای بازار سهام
با وجود آنکه رشد دلار، امیدها را به بهبود فضای معاملاتی بازار سهام افزایش داده بود، نرخ بهره ۳۰درصدی، روزهای سختی را برای بازار سهام رقم زد، به طوری که شاخص کل بورس وارد کانال ۲میلیون واحدی شد و هنوز موفق به بازگشت مجدد نشده است. صنایع بورسی نیز همچنان به دلیل عدم‌تصمیم‌گیری دولت در خصوص قیمت ارز، مسائل مربوط به بودجه و موضوعات مربوط به سیاست خارجی، سردرگم هستند، به طوری که قدرت تصمیم‌گیری اهالی بازار سرمایه به‌شدت کاهش یافته است. به نظر می‌رسد با افزایش بازده مورد انتظار بازار، قیمت سهام محکوم به افت است؛ مگر آنکه شرایط فعلی دستخوش تغییر شود. در میان صنایع بازار سهام، طی هفتهای که پشت سر گذاشته شد، صنعت چاپ و نشر، بازدهی بیش از ۱۴درصدی را به ثبت رساند و در صدر بازدهی هفتگی قرار گرفت. علاوه بر این، شاخص صنعت پیمانکاری صنعتی، ۳درصد افزایش ارتفاع را تجربه کرد. پس از آن، صنعت چوب و حمل‌ونقل زمینی با بازدهی بیش از ۲درصدی همچنان برخلاف شاخص کل، معامله شده و رشد قیمتی را تجربه کرد.
مروری بر بازدهی صنایع از ابتدای زمستان، درست جایی که شاخص کل در سقف ۲میلیون و ۲۰۰هزار واحدی مورد معامله قرار گفت، نشان می‌دهد برخی از صنایع بازدهی‌‌‌های خوبی را به همراه داشتند و برخی، از پرتفوی سهامداران محافظت کردند. از ابتدای زمستان صنعت چاپ و نشر ۱۹.۰۳درصد، صنعت انبوه‌‌‌سازی ۱۸.۵۷درصد و صنعت نساجی ۱۰.۵۸درصد افزایش ارتفاع را تجربه کردند. صنعت سخت‌افزار و تجهیزات، حفاری بنادر و کشتیرانی نیز بیش از ۵درصد بازدهی را در این مدت به ارمغان آورده‌‌‌اند. این درحالی است که نماگر اصلی بازار، از آغاز زمستان، منفی ۵.۹۶درصد و شاخص هموزن، منفی ۴.۴۳درصد افت را به ثبت رسانده‌‌‌اند. نکته قابل‌توجه آن است که در زمستان سال‌جاری افزایش قیمت جهانی برخی از کامودیتی‌‌‌ها، رشد قیمت دلار و عوض شدن کانال معاملاتی دلار نیما، موجب شده است تا بازی معاملاتی برخی از صنایع تغییر کند، به طوری که به‌رغم گذشته، صنایع پتروشیمی و فلزات اساسی، افت کمتری را تجربه کردند و صنایعی نظیر اوره، نقش مهمی در حفاظت از سبد اهالی بازار ایفا کردند.
از نمادهایی که بالاترین بازدهی را در این هفته به ثبت رساندند، می‌‌‌توان به «زماهان» با بازدهی ۲۵درصدی، «بیوتیک» با بازدهی ۲۴.۵درصدی، «دسینا» با بازدهی بیش از ۲۰درصدی و «تلیسه» با بازدهی ۱۷درصدی اشاره کرد.
بازی بازار تا آغاز ۱۴۰۳
بازار سهام عمدتا در فصول سرما، با حواشی بسیاری همراه می‌شود و در اغلب موارد، بازدهی شاخص کل، مثبت است. طی دهه ۹۰، به‌جز ۴سال که عمدتا در سال‌های برجام و زمستان پس از ریزش ۹۹بوده، در اغلب سال‌های دهه ۹۰شمسی زمستان خوبی در انتظار بازار بوده است. زمستان سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیز بازار بازدهی خوبی داشت. اما به نظر می‌رسد بازار با سیاست‌‌‌های انقباضی پولی سر شوخی ندارد.
احتمالا در صورتی که بازار پول دچار انقباض بیشتر شده و این رویکرد تداوم یابد، بورس تهران به خواب عمیق زمستانی فرو می‌رود. علاوه بر این، همچنان تکلیف متغیرهای مالی دولت، نظیر نحوه برخورد با مالیات‌‌‌ها، نرخ خوراک و سوخت صنایع مشخص نیست. همچنین سیاست ارزی دولت با خاموش شدن نسبی آتش تنش در منطقه ممکن است دوباره به سمت تثبیت سوق پیدا کند و از این رو بازار با احتیاط بیشتری نسبت به خرید و معامله سهام اقدام می‌کند.
نسبت قیمت به سود بازار نیز اکنون در پایین‌‌‌تر از ۷واحد قرار دارد، به طوری که میانگین این نسبت در بهمن‌ماه ۶.۹۴درصد بوده است. آخرین دفعاتی که میانگین ماهانه این نسبت زیر ۷واحد به ثبت رسید، مهرماه سال‌جاری و آبان‌ماه سال گذشته بود. هرچند داستان بورس امسال متفاوت است و احتمال دارد اعداد پایین‌‌‌تر P/Eنشان از ارزندگی بازار نباشد.
