«دنیای‌اقتصاد» چهار فاکتور در گروه نوشیدنی را بررسی کرد
جاماندگی سود از درآمد در صنعت نوشیدنی
در صنعت نوشیدنی ایران بیش از 250شرکت فعالیت می‌کنند که از میان آنها تنها سه شرکت، با نام‌های شرکت پاکدیس، شرکت نوش مازندران و شرکت بهنوش ایران توسط سازمان بورس و اوراق بهادار ایران پذیرفته شده‌اند. در 15فصل اخیر چهار شاخص تولید، نرخ فروش، درآمد و حاشیه سود این شرکت‌ها چه تغییری داشته‌اند؟
رشد تولید در بازه سالانه
تولیدات شرکت نوش مازندران با نماد معاملاتی «غنوش» در سال گذشته با بیش از 87درصد رشد نسبت به سال 1401، به مرز یک‌میلیون و 394هزار و 550کیلوگرم کنسانتره میوه رسید که با توجه به میانگین 580هزار کیلوگرمی در پنج‌سال منتهی به اسفند 1401، رشد 140درصدی را نشان می‌دهد.
با توجه به ماهیت فصلی تولیدات صنعت نوشیدنی و روند 13فصل این صنعت می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که در فصل زمستان با بیشترین رشد در تولید مواجه هستیم و در زمستان سال 1402 نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن، 74درصد رشد در تولید رخ داده است که از بهبود وضع تولید این نماد حکایت دارد.
پس از «غنوش»، شرکت سهامی عام پاکدیس با نماد معاملاتی «غدیس» قرار دارد. این شرکت با تولید انواع آبمیوه جزو فعالان و بازیگران اصلی صنعت نوشیدنی ایران است.
بررسی‌‌ها در مورد نماد معاملاتی «غدیس» نشان می‌دهد که تولیدات این شرکت در اسفندماه 1402 به 125میلیون و 112هزار لیتر در بازه سالانه رسیده است که در مقایسه با میانگین سه‌ساله این شرکت حاکی از رشد 5درصدی و بیانگر روند رو به رشد تولید این مجموعه طی سال‌های اخیر است. در سال 1402 شیب رشد تولیدات این نماد کاهش یافت و به تنها 4درصد در بازه سالانه رسید، اما در مقایسه با سومین نماد این صنعت یعنی «غبهنوش»، وضعیت به مراتب بهتری را تجربه کرد. شرکت بهنوش ایران با نماد معاملاتی «غبهنوش» در سال گذشته نسبت به سال 1401 با کاهش 0.33درصدی در تولید انواع ماءالشعیر به عنوان محصول اصلی خود، مواجه شد. آمارها حاکی از آن است که این شرکت نسبت به سال 1400 نیز بیش از 5درصد کاهش در تولید را ثبت کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند این کاهش در تولید در افزایش نرخ ارز ریشه دارد. آنها بر این باورند که افزایش نرخ ارز از دو کانال توانسته است تولیدات این شرکت را تحت‌الشعاع قراردهد؛ رشد قیمت مواد اولیه تولید و افزایش قیمت قطعات دستگاه‌های تولید.
رشد چشمگیر نرخ فروش
نرخ فروش صنایع نوشیدنی به طور میانگین 55درصد در سال 1402 نسبت به 12ماه منتهی به اسفند 1401 رشد کرده که در این میان، «غبهنوش» با 75درصد، «غدیس» با 55درصد و «غنوش» با 34درصد رشد روبه‌رو بوده است. افزایش بیش از تورم نرخ فروش را می‌توان مهم‌ترین عامل جهش درآمدی صنعت نوشیدنی دانست. هرچند این افزایش نرخ فروش نتوانسته است سودآوری بنگاه‌ها را افزایش دهد.
مهم‌ترین چالش پیش‌روی فعالان این صنعت عدم‌تناسب میان نرخ فروش و نرخ مواد اولیه است؛ زیرا نرخ مواد اولیه فعالان این صنعت با استفاده از سازوکار‌های کشف قیمت توسط بازار انجام می‌گیرد، اما قیمت‌گذاری نرخ فروش تنها با تصویب سازمان حمایت از مصرف‌کننده صورت می‌گیرد و با توجه به سرعت رشد بهای تمام‌شده کالا، بازیگران این بازار قادر به پوشش این افزایش در هزینه‌های خود نیستند. بررسی صورت‌های مالی نماد «غنوش»، نشان می‌دهد که بالاترین رشد نرخ فروش محصولات این شرکت در سال1402 مربوط به اسفندماه است که 45درصد از میانگین این سال، بالاتر بوده است. هنگامی که به بررسی این نرخ در سال 1401 می‌‌پردازیم، آمارها حاکی از رشد 90درصدی نرخ فروش نسبت به مدت مشابه در سال 1401 است. نماد معاملاتی «غدیس» نیز از این قاعده مستثنی نیست و در آخرین ماه سال، 11درصد بیشتر از میانگین سالانه با رشد نرخ روبه‌رو بوده است.
رشد سه‌رقمی درآمد سالانه
درآمد‌های شرکت‌های بورسی را می‌توان به دو دسته کلی درآمد‌های فروش و سایر درآمد‌های عملیاتی و غیرعملیاتی تقسیم کرد. در بخش درآمد‌های مستقیم از فروش، این صنعت سال موفقی را پشت سر گذاشته است. کارشناسان بر این باورند که اصلی‌ترین عامل رشد درآمد‌ها در صنعت نوشیدنی، افزایش نرخ فروش به میزان بیشتر از نرخ تورم است.
هرچند با توجه به کاهش قدرت خرید مردم میزان فروش به روند رو به رشد خود ادامه نداده است، اما مشاهدات حاکی از رشد 252درصدی درآمد‌های نماد «غنوش» در سال گذشته نسبت به سال 1401 است.
در مقیاس نقطه به نقطه و در بازه فصل زمستان نماد معاملاتی مذکور، بیش از 400درصد، در درآمد‌های خود رشد داشته است. پس از «غنوش»، نماد «غدیس» در رتبه بعدی افزایش درآمد‌ها قرار گرفته است. این نماد در بازه سالانه 58درصد و به‌صورت نقطه به نقطه طی زمستان 45درصد رشد را در درآمد‌های خود به ثبت رسانده و توانسته است در اسفند سال 1402 به بیش از 42هزار و 782میلیارد ریال برسد.
در بخش درآمد‌های فروش، «غبهنوش» نیز سال موفقی را پشت سر گذاشته و در بازه‌های سالانه و نقطه به نقطه فصلی زمستان به ترتیب 53 و 35درصد رشد کرده است. با وجود کاهش 10درصدی مقدار فروش در سال گذشته، این شرکت در بخش سایر درآمد‌ها نیز با توجه به گستردگی حیطه فعالیت وضع بسیار خوبی داشته و در پاییز سال 1402 نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن بیش از 800درصد رشد را تجربه کرده و به 117میلیارد و 52میلیون ریال درآمد در بخش درآمد‌های غیرعملیاتی خود رسیده است که رشدی غیر‌قابل تکرار در این نوع درآمد به نظر می‌رسد.
رشد یک درصدی حاشیه سود
مشاهدات حاکی از آن است که حاشیه سود عملیاتی فصلی شرکت‌های فعال در صنعت نوشیدنی نسبت به میانگین 15فصل اخیر خود، کمترین میزان تغییر را داشته که بیانگر این نکته است که شرکت‌های این صنعت با افزایش نرخ فروش با افزایش هزینه‌های خود نیز روبه‌رو شده‌اند.
به طور میانگین حاشیه سود عملیاتی صنعت نوشیدنی، در بازه فصلی، یک‌درصد افزایش را نسبت به 15فصل منتهی به زمستان 1402 نشان می‌دهد. از سال 1392 و با تصویب مالیات بر محصولات و نوشیدنی‌های حاوی قند، مانع دیگری بر سر راه تولیدکنندگان قرار گرفت و حاشیه سود خالص را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داد، به نحوی که هزینه مالیات شرکت غنوش در سال 1402 نسبت به میانگین 10فصل خود، بیش از 800درصد افزایش پیدا کرده است.
