ارزش ۹۰میلیارد دلاری بازار جهانی تراکتور تا ۲۰۲۷
تراکتور ایران از تکنولوژی روز جا ماند
بر اساس این گزارش، یکی از عوامل کلیدی در رشد بازار جهانی تراکتورهای کشاورزی در واقع پیشرفت‌‌‌های تکنولوژیکی است که در این حوزه رخ داده است. به همین دلیل است که شرکت‌های بزرگ فعال در بازار تراکتورهای کشاورزی در حال توسعه فناوری‌‌‌های نوآورانه برای تقویت موقعیت خود در بازار هستند.
به طوری که یک شرکت آمریکایی توسعه‌‌‌دهنده تراکتورهای الکتریکی، خودکار و هوشمند (شرکت Monarch Tractors) در سال ۲۰۲۰ یک تراکتور برقی و هوشمند به نام ۶۳۴ Monarch را طراحی کرد که در واقع جمع‌‌‌آوری داده‌‌‌های پیشرفته و عملکرد مستقلی را در عرصه‌‌‌های کشاورزی ارائه می‌دهد. به گفته سازندگان، این تراکتور یک تراکتور مجهز به هیدرولیک و یک تراکتور فشرده کاملا کاربردی است که می‌تواند از هر وسیله‌‌‌ای که برای یک تراکتور فشرده ساخته شده است استفاده کند. این فناوری شامل انواع سنسورها و دوربین‌‌‌‌‌‌های ایمنی است که هم با راننده و هم بدون راننده در حالت «درایور اختیاری» کار می‌کنند. گفتنی است این امر ایمنی دستگاه را در شرایط مختلف افزایش می‌دهد.
بر اساس این گزارش در حالی که سازندگان جهانی در حال توسعه فناوری‌‌‌های نوآورانه برای تقویت موقعیت خود در بازار هستند، شرکت تراکتورسازی ایرانی کماکان با تکنولوژی که متعلق به ۵۰ سال پیش است در حال فعالیت است.
در خصوص عقب بودن تراکتور ایران از نظر تکنولوژی روز دبیر انجمن ملی سیب زمینی ایران گفت: اگر بخواهیم تراکتورهای ساخت ایران را با تکنولوژی کشورهای توسعه‌یافته مقایسه کنیم تفاوت زیاد است چون تراکتورهای روز دنیا مدت‌‌‌هاست با ماهواره کار می‌کند. به عنوان مثال از طریق داده‌‌‌های ماهواره‌ای شرایط آبی و خاکی سنجیده می‌شود و در یک جا اعلام می‌شود شخم را ۱۰ سانتی‌متر بزند و در جای دیگر بر فرض می‌‌‌گوید ۱۵ سانتی‌متر شخم زده شود.
علی نیلی در این خصوص افزود: تراکتورهایی که الان در کشور استفاده می‌شود متناسب با شرایط اقلیمی ما نیست چون نوع خاک کشور متفاوت با کشور رومانی است که این تکنولوژی را سال‌های قبل از آنها گرفته‌‌‌ایم.
وی معتقد است: در حقیقت چون عمق و همچنین حاصلخیزی خاک اروپا با خاک ایران متفاوت است در نتیجه تراکتورهای تولیدی با همان تکنولوژی‌‌‌های قدیم متناسب با شرایط اقلیمی ما نیست. بنابراین باید گروه تحقیق و توسعه در تراکتورسازی ایران تشکیل شود و بر اساس آن تولید انجام شود.
نیلی افزود: جالب است بدانید در تراکتورهای روز دنیا که از طریق ماهواره‌‌‌ها کار می‌کند بر فرض حتی اعلام می‌شود در یک منطقه فلان میزان کود بریزد و در محل دیگر مقدار کود را تغییر می‌دهد. بنابراین تراکتورهای تولیدی ما از لحاظ تکنولوژی با تراکتورهای روز دنیا بسیار تفاوت دارد.
تمرکز تولیدکنندگان جهان بر عرضه تراکتورهای کشاورزی اقتصادیتر
گفتنی است در حالی کشاورزان و زارعان کشور نسبت به به‌روز نبودن تراکتور ایران گلایه دارند که بر اساس گزارش‌‌‌های منتشرشده در سطح جهان، در سال ۲۰۲۲ قاره آسیا و اقیانوسیه بزرگ‌ترین منطقه در بازار تراکتورهای کشاورزی بودهاند و انتظار می‌رود سریع‌‌‌ترین منطقه در حال رشد باشند. نکته جالب توجه اینکه بازار جهانی بیشترین رونق خود را در سال ۲۰۱۷ رقم زده است و پس از آن تولیدکنندگان اصلی تراکتور به سمت ورود به بازارهای دست‌نخورده و عرضه تراکتورهای کشاورزی اقتصادیتر متمرکز شده‌‌‌اند. این در شرایطی است که تولیدکنندههای چینی و هندی بیش از ۵۰درصد فروش تراکتور را در بازار جهانی کشاورزی به خود اختصاص داده‌‌‌اند و در حال برنامه‌‌‌ریزی برای گسترش تجارت خود در سطح جهانی هستند.
بر اساس این گزارش در حالی که در لیست تولیدکنندههای برتر تراکتور شرکت‌های Deere، New Holland، Kubota، Mahindra، Kioti قرار دارد، ایران تا چهار دهه قبل واردات برخی از تراکتورهای برندهای خارجی همچون برندهای نامی ژاپن و ایتالیا را رقم می‌‌‌زده است. به این ترتیب تا چهار دهه قبل کشاورزان کشور نیز همپای دیگر کشاورزان از تراکتورهایی در سطح جهانی بهره‌‌‌مند بودهاند.
به طوری که رئیس هیاتمدیره اتحادیه باغداران ایران با تاکید بر اینکه از نظر تکنولوژی تراکتورسازی کشور بسیار عقب است گفت: عقب‌ماندگی تراکتور ایران از دانش و تکنولوژی روز در حالی رخ می‌دهد که حدود ۴۰ سال پیش تراکتورهای خارجی که وارد کشور می‌‌‌شد بهره‌‌‌برداران را تا جایی که ممکن بود همراهی می‌‌‌کرد و با ایرادات جزئی از کار نمی‌‌‌افتاد.
مجتبی شادلو همچنین اظهار کرد: نکته جالب توجه اینکه تراکتورهای خارجی که آن زمان از برندهای معتبر جهانی وارد کشور می‌‌‌شد دارای خدمات جانبی بسیار خوب و امکانات ویژه‌‌‌ای بود و قطعا بعد از گذشت چهار دهه تکنولوژی‌‌‌های صاحبان صنعت تراکتورسازی بسیار پیشرفت کرده است و ما از آن بی‌‌‌بهره هستیم.
افزایش عجیب و غریب قیمت تراکتورهای ساخت داخل
این فعال بخش باغبانی در خصوص قیمت تراکتور گفت: اصولا قیمت مشخصی ندارد؛ متاسفانه در حوزه تراکتور وارداتی رعایت اصول و قواعد کار و همچنین بحث کیفیت محصول نیست. ضمن اینکه در قیمت‌گذاری وارداتی‌‌‌ها نیز به سلیقه خود وارد‌کننده‌‌‌ها و شرکت‌های جانبی که با آنها همکاری می‌کنند صورت می‌گیرد.
مجتبی شادلو افزود: از سوی دیگر در بحث تولید داخل هم متاسفانه تولیدات ما محدود به یک شرکت است که آن هم صرفا تراکتورهای با قواره بزرگ‌تر تولید می‌کند و تراکتورهای مناسب کارهای خدماتی داخل باغ محدود است، اما در مجموع در این بخش نیز چنان عجیب و غریب قیمت‌ها را گران کرده‌‌‌اند که برای یک کار کشاورزی، چه کار خرید اولیه و چه تامین قطعات آن، تبدیل به یک معضل بزرگ شده است.
وی در خصوص چرایی گرانی‌‌‌های عجیب تراکتورهای داخل نیز گفت: اگر حمایتی از سوی دولت در حوزه تولید تراکتور نباشد خود به‌خود بر حسب انصاف و سلیقه تولیدکننده کار پیش می‌رود و تولیدکننده تصمیم می‌گیرد چه قیمتی روی آن بگذارد، ولی چنانچه دولت ارز حمایتی خاصی گذاشته باشد باید روند متفاوت باشد. به این معنا که اگر در حوزه تولید دولت ارزی تخصیص داده باید بدانید که تولید تراکتور صرفا به داخل برنمی‌‌‌گردد و برخی قطعات وارداتی است و برخی تولید داخل است. بنابراین اگر حمایت دولتی باشد قطعا بخش‌‌‌های نظارتی روی تولید، فروش و قیمت‌گذاری باید نظارت داشته باشند.
شادلو با بیان اینکه در مجموع تراکتور در تمام زیر‌بخش‌‌‌های کشاورزی نقش مهمی دارد و یکی از ارکان و محورهای مکانیزه شدن تولید ما بحث تراکتور است و نظارت بر آن در کل فرآیند کار ضروری است افزود: باید شرایطی باشد که حداقل به اندازه نیاز به این کار اولا به طور قطع تولید و تامین شده باشد که محدودیت عرضه باعث گرانی مجدد نشود. دوم اینکه قیمت‌گذاری طوری باشد که در حد وضعیت کشاورزی باشد.
رئیس هیاتمدیره اتحادیه باغداران ایران تصریح کرد: در بحث تراکتور و تامین امنیت غذایی قطعا باید دولت با اتکا به تشکل‌ها و همکاری با خود تشکل‌ها و نظام صنفی کشاورزی طوری کار را دنبال کند که ما شاهد آن روز باشیم که در این مباحث در حد توان کشاورزی و در حد قیمت تمام‌شده واقعی کالا قیمت‌گذاری شود. چون به این ترتیب است که این عامل هم خود دردسری برای تولید نمی‌شود.
تراکتورسازی با تکنولوژی ۵۰ سال پیش ادامه می‌دهد؟
همچنین در این راستا رئیس سازمان مردم‌نهاد هکا گفت: تقریبا ۵۰ سال پیش تکنولوژی تراکتورسازی از کشور رومانی وارد ایران شد و همان را هم ادامه دادند؛ یعنی تکنولوژی جدیدی نیست که از آن استفاده کنند. البته گفته می‌شود یکسری تراکتور فرگوسن هم آورده‌‌‌اند، اما اینکه مونتاژ می‌شود یا کل موتور و بدنه یا زیرساخت را ایجاد کرده‌‌‌اند که در داخل تولید شود را بنده اطلاع ندارم.
علیرضا الوندی فزود: در هر حال باید بپذیریم که استفاده از تکنولوژی‌‌‌های جدید و روز دنیا نیاز به زیرساخت دارد و اگر زیرساختی به وجود بیاید قطعا ساخت ماشین‌‌‌آلات با تکنولوژی روز دنیا هم میسر می‌شود. با وجود این الان زیرساخت موجود مربوط به تراکتوری است که متعلق به ۵۰ سال پیش است که تراکتورسازی ایران از آن استفاده می‌کند. در واقع آن چیزی که می‌‌‌دانیم این است که همان تکنولوژی که ۵۰ سال پیش آمده است در اینجا بومی شده است.
وی ادامه داد: با وجود این قیمت تراکتور به شدت گران شده که برای کشاورز با این قیمت‌های موجود نمی‌‌‌صرفد. چون خود کشاورزی الان در زمینه زراعت و باغبانی سودده نیست؛ یعنی سود این بخش بسیار کمتر از بهره‌‌‌های بانکی است که کشاورزان می‌‌‌پردازند. از سوی دیگر حتی وقتی برای خرید وام و تسهیلات می‌دهند بهره‌‌‌های بانکی برای کشاورز قابل پرداخت نیست چون سوددهی به نحوی نیست که قادر به پرداخت این تسهیلات و بهره‌‌‌های بانکی باشد.
