سه پیش‌‌‌برنده نیروی کار زن در صنعت توریسم چیست؟
ورودی ویژه زنان در بازار گردشگری
زنان با اختصاص نیمی از جمعیت نیروی کار در بازار گردشگری نقش کلیدی در توسعه پایدار در صنعت درآمدزای گردشگری برعهده دارند بیش از نیمی از کرسی‌‌‌های مسوولیتی گردشگری دنیا در اختیار زنان است به طوری که تا سال ۲۰۱۰ حدود ۲۱درصد وزیران گردشگری در جهان زنان بوده‌‌‌اند. همچنین ۲۰درصد هیات‌مدیره شرکت‌های گردشگری دنیا را زنان تشکیل می‌دهند و تعداد کارفرمایان زن در حوزه انواع خدمات گردشگری دنیا دو برابر بیشتر از مردان است. بر اساس اعلام اهداف ۱۷ گانه سازمان جهانی گردشگری برای سال ۲۰۲۰، یکی از اهداف در این حوزه این است که با توجه به پتانسیل‌‌‌ها و توانایی زنان در امر توسعه گردشگری، فرصت‌‌‌های بیشتری برای به‌کارگیری زنان در صنعت گردشگری فراهم شود.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»یکی از مراحل مهم توسعه گردشگری، تعیین دقیق بازار هدف و شناسایی رقباست. بازار هدف را می‌توان با توجه به ویژگی‌‌‌های مختلفی نظیر جنسیت، سن، وضعیت جسمانی، جایگاه اجتماعی و... دسته‌بندی کرد. بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، صنعت گردشگری سومین فعالیت اقتصادی دارای بیشترین درآمدزایی در دنیا محسوب می‌شود و حدود ۱۰درصد تولید ناخالص و ۱۰درصد اشتغال دنیا را به خود اختصاص داده است. بنابراین با توجه بیشتر به آن می‌توان چرخه اقتصادی کشورها را به خوبی به گردش درآورد. گردشگری از لحاظ اقتصادی سبب ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری و افزایش درآمد می‌شود.
گردشگری یکی از پردرآمدترین فعالیت‌های اقتصادی دنیاست. تفاوت این صنعت با صنایع دیگر در تاثیری است که بر تمام اقشار جامعه برجای می‌‌‌گذارد و از سویی توسعه اقتصادی و اجتماعی با گسترش گردشگری آن قدر حائز اهمیت است که از آن با عنوان «صادرات نامرئی» نام برده می‌شود. گردشگری به عنوان مهم‌ترین عامل دستیابی به توسعه پایدار مطرح شده است و زنان در گردشگری دارای رتبه عالی قرار داده شدند، زیرا فرصت کارآفرینی و اشتغال به عنوان اولین مزیت در صنعت گردشگری برای زنان درنظر گرفته شده است. از آنجا که گردشگری اثرات مهمی بر زندگی جوامع محلی و میزبان به‌خصوص زنان برجا می‌‌‌گذارد و از این رو موضوع جنسیت و گردشگری با ابعاد متفاوت اجتماعی، اقتصادی و زیستی قابل طرح است.
توسعه گردشگری به افزایش فرصت‌‌‌های شغلی، ارتقای پایگاه اجتماعی، ایجاد اشتغال و خودکفایی، ایجادفرصت‌‌‌های دستیابی به موقعیت و جایگاه، مدیریت و رهبری و افزایش فرصت‌‌‌های زنان برای فعالیت و موقعیت‌‌‌های جانبی می‌‌‌انجامد. صنعت گردشگری در ایجاد اشتغال زنان نقش جدی ایفا میکند و از دو طریق در بهبود وضعیت اقتصادی زنان نیز تاثیرگذار است. اشتغال مستقیم که بر اساس آمار موجود بیش از ۹۰درصد کارکنان تدارکات گردشگری مانند مهمانداران، پیشخدمت‌‌‌ها و... زنان هستند و ایران رتبه ششم مشارکت زنان در مشاغل مدیریتی یا تخصصی در بخش هتل و رستوران در جهان را دارد و از طرفی اشتغال غیرمستقیم مانند کارگاه‌‌‌های قالی بافی و گلیم بافی، سوزن دوزی و دیگر صنایع دستی. زیرا گردشگری صنایع زیادی را تحت پوشش قرار می‌دهد. با توسعه و رونق صنعت گردشگری فرصت‌‌‌های بیشتری برای اشتغال زنان ایجاد می‌شود.
با توجه به افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار و نرخ بالای بیکاری، ایجاد فرصت‌‌‌های شغلی از طریق گردشگری می‌تواند به عنوان ابزار مهمی در جهت توانمندسازی زنان نقش ایفا کند. گردشگری به عنوان ابزاری برای قدرتمندسازی زنان می‌تواند فرصت‌‌‌های اشتغال‌زایی بسیاری برای زنان در بخش‌‌‌های اشتغال رسمی و غیررسمی ایجاد کند. همچنین منافع بسیاری برای زنان دارد به طوری که فرصت‌‌‌های کارآفرینی بسیاری در صنایع دستی، تولید محصولات غذایی و راهنمای تورها ایجاد میکند. با توجه به سه ورودی پیش‌‌‌برنده اقتصادی مانند صنایع‌دستی، اجتماعی مانند اطلاعرسانی و تبلیغات و زیستی مانند حساسیت زنان در حفظ محیط‌زیست برای توانمندسازی زنان چهار عامل اصلی یعنی عامل اقتصادی، کنترل بر منابع طبیعی، آموزشی، سیاسی مطرح می‌شود. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد: رشد گردشگری در سال‌های اخیر، فرصت‌‌‌های بسیاری برای زنان در مناطق مختلف کشور به وجود آورده است که این حضور متاثر از عوامل پیش‌‌‌برنده گسترده در سه مولفه اقتصادی، اجتماعی و زیستی است. تغییر شغل زنان، ایجاد فرصت‌‌‌های شغلی به علت حضور گردشگر، حمایت مالی غیرمستقیم میراث فرهنگی در ایجاد اشتغال بین زنان، توانمندسازی زنان با افزایش درآمد مستقیم، توانمندسازی زنان با احداث یا توسعه بازارهای محلی، ارائه خدمات اقامتی به گردشگران، فروش تولیدات زراعی و باغی به گردشگران، فروش تولیدات محلی و صنایع دستی از جمله ورودی‌‌‌های پیش‌‌‌برنده اقتصادی حضور زنان در بازار گردشگری به شمار می‌‌‌آیند. و همچنین در ورودی‌‌‌های پیش‌‌‌برنده اجتماعی می‌توان از عوامل مشارکتی همچون دسترسی به فناوری‌‌‌های جدید و به‌‌‌روز، افزایش مهارت زنان محلی در استفاده از فناوری‌‌‌های موجود در شهر، اطلاعرسانی و تبلیغات در زمینه فعالیت زنان، حفظ فرهنگ محلی و هویت، افزایش سطح آگاهی و دانش، افزایش تمایل به ماندن در محل فعلی، میزان رضایت از محل زندگی، تغییر شیوه زندگی، امکانات و زیربناهای گسترش فعالیت زنان، توانمندسازی زنان با احداث کارخانه‌‌‌ها، کارگاه صنایع دستی و صنایع تبدیلی نام برد. در بعد زیستی ورودی‌‌‌های پیش‌‌‌برنده باید گفت که: ایجاد شغل مرتبط با گردشگری در روستاها و مناطق دورافتاده از مهاجرت‌‌‌های بی‌‌‌رویه جلوگیری و به فرآیند توسعه درون‌زای جوامع روستایی کمک میکند که این امر سهم زنان از مشاغل را افزایش می‌دهد و زنان در بیشتر جوامع و فرهنگ‌‌‌ها نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست دارند. زنان حساسیت بیشتری نسبت به حفظ محیط از خود نشان می‌دهند. به لحاظ ارتباط و درگیری بیشتر زنان با محیط، تخریب منابع بیشترین آسیب را به کسب و کار زنان وارد می‌‌‌سازد. از آنجا که اکوتوریسم یا گردشگری طبیعی ارتباط تنگاتنگی با محیط دارد زنان می‌توانند در این حوزه نقش فعالی را برعهده بگیرند.
