چهار مزیت توریسم کشاورزی چگونه تحقق پیدا میکند؟
کلید ورود به مزرعه گردشگری
نخست همانطور که اشاره شد، مهاجرت معکوس به روستاها است که میتواند از شلوغیهای بیرویه، بیکاریهای گسترده یا شغلهای با درآمد کم در شهرها بکاهد و افراد را مجددا به روستاها بازگرداند و یک منبع مهم درآمدی و اقتصادی محسوب شود. دومین مزیت را میتوان رونق طبیعتگردی و گردشگری حتی در دورافتادهترین روستاها دانست. اگر روستایی تا پیش از این از جاذبههای چندانی برای جذب گردشگران برخوردار نبود، گردشگری کشاورزی فرصتی را برای ورود مسافران فراهم میکند و گردشگری کشاورزی عامل مهم و اساسی در رونق و توسعه گردشگری در بسیاری از مناطق شناختهنشده خواهد شد. سومین و شاید مهمترین مزیت گردشگری کشاورزی، تاثیر مستقیم آن بر تامین امنیت غذایی است، زیرا باتوجه به بحرانهای اقلیمی و کمبود آب، کشاورزان بسیاری از ادامه فعالیت خود دست کشیدند و به شهرها مهاجرت کردند.
باتوجه به اینکه امنیت غذایی در وضعیت کنونی به عنوان یک چالش مطرح شده، گردشگری کشاورزی میتواند نقش مهمی در بازگشت کشاورزان به مزارع و درآمدزایی بیشتر توسط ارتباط مستقیم آنها با مصرفکنندگان بدون واسطه ایفا کند و این امر حاشیه امنی را برای امنیت غذایی کشور فراهم میکند. مزیت دیگر این نوع از گردشگری، ورود استارتآپهای گردشگری است که گردشگری کشاورزی برای فعالان این عرصه فراهم کرده است. فروش آنلاین، علاوه بر حذف واسطهها منجر به افزایش درآمد و سود مستقیم به کشاورزان میشود. در نتیجه، سود و درآمد بیشتر، انگیزه ادامه کار را برای کشاورز ایجاد میکند و باردهی محصولات را افزایش میدهد.
اما در کنار این چهار مزیت، نحوه چگونگی جذب گردشگران به مزارع بسیار حائز اهمیت است، از این رو برگزاری جشنوارهها میتواند مهمترین نقش را در معرفی محصولات و مزارع گردشگری ایفا کند و شرایط را برای حضور افراد در مزارع، لمس محصولات از نزدیک و خرید بدون واسطه مهیا سازد. برگزاری جشنواره آفتابگردان طی هفتههای گذشته در یکی از مزارع اطراف تهران، توانست افراد بسیاری را به این مزرعه گردشگری جذب کند و بر شناختهتر شدن این سبک از گردشگری و همچنین اهمیت و جذابیت کشاورزی بیش از گذشته افزوده است. از اینرو «دنیای اقتصاد» در گفتوگویی با عبد احمدنیا، یک فعال گردشگری در عرصه گردشگری کشاورزی، به اهمیت جشنوارهها و نقش آن در چگونگی جذب گردشگران به مزارع میپردازد.
احمدنیا به بررسی تاثیر جشنوارهها بر رونق گردشگری کشاورزی پرداخت که چگونه برگزاری جشنوارهها به جذب گردشگران به مزارع منجر میشود. با بررسی تجربه بیش از 40 جشنواره در جهان میتوان گفت جشنواره آفتابگردان قابلیت این را داشت که 10 برابر درآمد بیشتری ایجاد کند؛ اگر این جشنواره قویتر و منظمتر و بهتر برگزار شود. در واقع یکی از اهداف برگزاری جشنوارهها ایجاد درآمد برای مزارع بهصورت اختصاصی برای هر گیاه است. در این جشنواره، ما فقط با در نظرگرفتن یک گیاه جشنواره برگزار کردیم، در حالی که n تا گیاه مثل کدو حلوایی، چای ترش، آفتابگردان، لوندر و... داریم که امکان برگزاری جشنواره جداگانه برایشان وجود دارد که برای مخاطبان نیز جذاب است. در بیشتر مواقع، جشنوارهها به معرفی آن محصول کمک میکنند.
در واقع نخستین هدف جشنوارهها معرفی آن محصول به مصرفکننده و فروش مستقیم آن است. تاثیر بعدی آن، جذابیتی است که برای مخاطبان ایجاد میکند، زیرا تنها با برگزاری جشنواره امکان حضور حداقل 300 نفر در یک روز در مزرعه به وجود خواهد آمد. بحث «شبکهسازی» مبحث مهم دیگر در برگزاری جشنواره است. در جشنوارهها عمدتا مزارع مختلف جمع میشوند، محصولات خود را به مزرعه میزبان آورده و محصولات خود را بهفروش میرسانند که این را در مزارع ایتالیا میتوانیم بهوفور مشاهده کنیم. این شبکهسازی میان مزارع در جشنوارهها فرصت درآمدزایی و رشد دیگران را نیز فراهم میکند. وی بحث محتوا را از دیگر مزایای جشنواره مطرح میکند که در ایران در شرایط کنونی بسیار ضعیف عمل میشود و گفت: ما هنوز به 10 درصد آنچه مدنظرمان است بهدلیل محدودیتها نتوانستیم برسیم.
مشکل محتوا هم در گردشگری و هم گردشگری کشاورزی یکی از سختیهای کار بهشمار میرود و باید به کمک افرادی که در این حوزه قویتر هستند، محتواهای مناسب و قوی تولید کرد که «رسانهها» نقش مهمی را در این زمینه میتوانند ایفا کنند و موجب رشد این سبک از گردشگری شوند. رسانهها با مطرح کردن موضوع گردشگری کشاورزی توجه نهادهای دولتی و خصوصی را به خود جلب میکنند و فرصت را برای حمایتها فراهم میسازند و مقامات را متوجه اهمیت این موضوع بهدلیل امنیت غذایی خواهند کرد.