پاسخ به «تراز منفی» گردشگری
در این جوابیه با تایید تراز منفی گردشگری ایران، دلایل این امر شرح داده شده است. در این جوابیه آمده است: همانند اکثر مقاصد گردشگری دنیا، همواره بازارهای اصلی و اول کشورهای گردشگرپذیر را همسایهها تشکیل میدهند. بنابراین این روند مربوط به قبل و بعد کرونا یا دولت فعلی و سابق نیست و گردشگران ورودی به ایران نیز همانند الگوی متداول دنیا بخش غالب آنها از کشورهای همسایه هستند یعنی گردشگران عراقی، افغانستانی، پاکستانی، ترکیهای، عمانی و کویتی و... و شاهد این امر را میتوان در آمار سالهای ۱۳۹۷ الی ۱۴۰۲ نیز یافت. به گونهای که به طور میانگین ۹۰درصد از گردشگران ورودی به کشور طی این سالها کشورهای همسایه بوده است.
همچنین طی این سالها به طور میانگین کشور افغانستان ۲۶درصد و کشور عراق ۴۰درصد از کل گردشگران ورودی از کشورهای همسایه به ایران را به خود اختصاص داده است. در مورد هزینهکرد پایینتر گردشگران همسایه به نسبت گردشگران اروپایی، همواره شرایط یکسان نیست و نیازمند بررسیهای دقیقتری است. چه بسا گردشگر عراقی و افغانستانی که برای گردشگری سلامت وارد کشور میشوند، ۳ تا ۴ برابر گردشگر اروپایی هزینه کنند یا گردشگر اروپایی که به صورت انفرادی سفر میکند بسیار مقتصدتر از گردشگر کویتی باشد. منتها نکته درست ماجرا این جاست که گردشگران اروپایی اگر در قالب تور به ایران سفر کنند هزینههایشان از گردشگران ورودی از کشورهای همسایه بیشتر است. چرا که عمدتا دوری راه و دسترسی هوایی در این افزایش قیمت اثرگذار است. همان طور که در گزارش هم اشاره شده است بازار افغانستان یکی از بازارهای اصلی ایران ذیل محصول گردشگری سلامت و زیارت است.
همچنین بازدید از دوستان و آشنایان نیز در این مقوله جای میگیرد. این بازار از سال ۹۵ تا ۱۴۰۲ همواره جز سه بازار اول گردشگر فرست به ایران بوده است. نکته دیگر در مورد این بازار و بازارهای ورودی اینکه رویه تهیه آمار همانند سنوات یک دهه اخیر بوده و تغییری نداشته است. در ارتباط با منفی بودن تراز گردشگری ایران در سال ۱۴۰۲ باید اشاره کرد که شرایط گردشگری متاثر از سایر متغیرهای کلان است. چنان که پس از رونق گرفتن سفرهای اربعین و تسهیل دریافت روادید آن در سالهای ۱۴۰۱ به بعد بیش از ۵۷درصد گردشگر خروجی ایران برای سفر به عتبات و به مقصد عراق است. به دلیل بسته شدن مرزهای ورودی کشور آذربایجان از سال ۱۳۹۸، متاسفانه تعداد گردشگران ورودی از این کشور تقریبا به ۱۰درصد رسیده است. در مورد تاثیر لغو روادید یک طرفه بر گردشگر ورودی کشور، بررسی چهار ماهه بعد از اجرایی شدن این مصوبه دولت (۱۵ بهمن ۱۴۰۲)، آمارها نشاندهنده میانگین رشد ۳۷درصدی ورود گردشگران از بین ۲۸ کشور لغو روادید شده است. ورودی از کشورهایی مانند کویت، هندوستان، تونس، اندونزی، سنگاپور و صربستان به ترتیب ۲۹، ۳۹، ۱۱۰، ۸۹، ۵۹ و ۷۹درصد رشد داشته است.