برآورد «دنیای اقتصاد» از کاهش ۵۰ درصدی حجم سفرها حکایت دارد
خلوت‌ترین نوروز جاده‌های کشور
مشتاقان «کرونا» در تعطیلات نوروز
ایرانیان به فاصله‌گذاری اجتماعی در سیزده به‌در وفادار ماندند
*۱۱ درصد از خانوارهای ساکن پایتخت مسافرت رفتند
*کاهش ۵۲ تا ۵۵ درصدی سفرهای نوروزی نسبت به عید ۹۸
عکس: مهر
گزارش «دنیای‌اقتصاد» از مجموعه اطلاعات آماری منتشر شده توسط دستگاه‌های دولتی رصدکننده نبض سفرهای برون‌شهری حاکی است: عید امسال مسافرت داخلی (شهر به شهر یا استان به استان) خانوارهای ایرانی در سراسر کشور بین ۵۲ تا ۵۵ درصد نسبت به عید پارسال کاهش یافت. این میزان ریزش سفرهای نوروزی با توجه به رشد جمعیت، تعداد ازدواج‌ها و حتی تعداد طلا‌ق‌ها طی یک‌سال اخیر -که می‌تواند تاثیر مستقیم بر تغییرات افزایشی مسافرت‌ها داشته باشد- بیانگر افت شدید «گردش و تفریح نوروزی در ایام عید امسال» است. برآیند اطلاعات پراکنده سه وزارتخانه‌ای که به ترتیب متولی «گردشگری»، «کنترل جریان تردد در جاده‌ها» و همچنین «رصد جابه‌جایی‌ها از روی موقعیت مکانی دارندگان تلفن همراه» هستند، نشان می‌دهد: طی دو هفته اول سال جدید فقط حدود ۵/ ۱۰ درصد از خانوارهای ایرانی نسبت به «توصیه‌های جهانی مرتبط با شیوع ویروس کرونا» بی‌تفاوتی کردند و سفر رفتند. این برآورد آماری تایید می‌کند: نزدیک به ۹۰ درصد ایرانی‌ها در شرایطی که دولت هیچ «ممنوعیت موثر و کارآمد» مقابل سفرهای نوروزی انجام داد، به شکل ارادی تصمیم به خانه‌نشینی گرفتند و سفر را به «بعد از کرونا» محول کردند.
با این حال، مسافران نوروز ۹۹ را می‌توان مشتاقان «ابتلا به ویروس کرونا» قلمداد کرد. ماه گذشته سازمان جهانی بهداشت و حتی سازمان جهانی گردشگری با اعلام هشدار عمومی به همه شهروندان کشورها درباره آنچه می‌تواند «موج مرگ با کرونا» را تشدید کند یا تخفیف دهد، خواستار «توقف سریع سفرهای تفریحی» و «پرهیز از سفرهای درون‌شهری» تا اطلاع ثانوی شدند. در خیلی از کشورهای جهان طی سه ماه گذشته، نبض گردشگری داخلی و خارجی تا ۹۰ درصد کاهش پیدا کرد به‌طوری‌که حتی در تعطیلات ژانویه ۲۰۲۰ که هنوز فراگیری جهانی ابتلا به کرونا در آن مقطع حاد نشده بود، در برخی کشورهای توریستی حجم ورود توریست تا ۵۰ درصد افت کرده بود. اوایل سال‌جاری میلادی مطالعات آنی سازمان جهانی بهداشت -چند هفته بعد از شیوع ویروس کرونا در چین- نشان داد: سفر شهروندان چه در داخل یک کشور و چه به کشور خارجی از دو بابت شتاب ابتلا به این ویروس مرگبار را افزایش می‌دهد. مسافرت‌ها از یکسو باعث می‌شود انتقال ویروس از فرد ناقل به سایر افراد به‌راحتی و در سریع‌ترین زمان ممکن صورت بگیرد و از سوی دیگر زنجیره ابتلا به کرونا به جای آنکه ثابت بماند و سپس آماده کاهش شود، طول آن –جمعیت مبتلا- با شیب صعودی افزایش پیدا کند و در عین حال شرایط ملی (پزشکی) برای «درمان افراد» نیز سخت و سخت‌تر می‌شود.
به‌رغم هشدارهایی از این دست طی روزهای پایانی اسفند ۹۸ در جامعه جهانی و به تبع، انتشار گسترده اطلاعیه‌های پیشگیری از ابتلا به کرونا در ایران در هفته منتهی به شروع تعطیلات عید ۹۹ که محور اصلی آنها بر تشویق به «تصمیم عمومی لغو سفرهای نوروزی برای در امان ماندن از کرونا» بود، آمارها از «جابه‌جایی بین شهری و استانی ایرانی‌ها» حاکی است: عید امسال حدود ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در سطح کشور سفر رفتند که به معنای مسافرت نوروزی حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار ساکن در ۳۱ استان، در دو هفته اول فروردین است. عید پارسال، حدود ۱۸ میلیون نفر در کشور مسافرت رفتند که از سفرهای نوروزی بیش از ۲۲ درصد خانوارها حکایت داشت. اما در حال حاضر با توجه به آخرین آمار رسمی از جمعیت ایران -۸۳ میلیون نفر معادل ۲۵ میلیون و ۶۰۰ هزار خانوار در سال ۹۸- مشخص می‌شود: تعطیلات نوروز امسال، حدود ۵/ ۱۰ درصد خانوارهای ایرانی تصمیم گرفتند «ریسک بالای ابتلا به کرونا» را به بهای یک یا چند سفر پرخطر بپذیرند.
به این ترتیب از آنجا که «سفر در ایام نوروز امسال» از سوی همه پزشکان، متخصصان سلامت و همچنین تیم‌های پزشکی مقابله با کرونا به‌عنوان یک «اقدام بسیار پرخطر و تهدیدکننده سلامت مسافر و به‌خصوص ساکنان شهرهای مقصد سفر» معرفی شده بود، جمعیت نزدیک به ۱۱ درصدی مسافران نوروز ۹۹ را باید در واقعیت «استقبال‌کننده‌ها از ابتلا به کرونا» معرفی کرد. در برخی استان‌ها از جمله دو استان شمالی طی هفته اول عید، برخی مسافران به کرونا مبتلا شدند و تعدادی از آنها جان خود را در این مسافرت پرخطر از دست دادند. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» اگر چه در کل کشور آمار سفرهای نوروزی در عید ۹۹ کاهش ۵۲ تا ۵۵ درصدی نسبت به عید ۹۸ را نشان می‌دهد اما در برخی استان‌ها، ریزش آمار سفر از سوی ساکنان آنها به مراتب بیشتر از افت کشوری بوده است. در تهران، تعداد خانوارهایی که عید امسال به قصد سفر نوروزی از شهر خارج شدند ۷۵ درصد نسبت به عید سال گذشته کاهش پیدا کرد.
طی دو هفته اول سال ۹۹ که ایام عید نوروز محسوب می‌شود، فقط ۳۳۰ هزار خانوار تهرانی به شهرهای مختلف کشور سفر رفتند. این تعداد خانوار که معادل یک میلیون نفر است بخشی از جمعیت نزدیک به ۹ میلیون نفری ساکن پایتخت را تشکیل می‌دهند. به این ترتیب در تهران از هر ۱۰۰ خانوار ساکن، حدود ۱۱ خانوار در تعطیلات نوروز امسال با مسافرت خود به استقبال ویروس کرونا رفتند یا در نقش ناقلان خاموش، میزبانان خود در شهرهای مقصد سفر را به این ویروس آلوده کردند. شاید همین جمعیت ۱۱ درصدی مسافران تهرانی از کل جمعیت پایتخت‌نشین، در شرایطی که «جهان درگیر کرونا، زمین‌گیر و غالب مردم دنیا خانه‌نشین» شده‌اند، رقم بالایی باشد اما مقایسه حجم سفر تهرانی‌ها در عید ۹۹ با عید ۹۸ مشخص می‌کند بسیاری از پایتخت‌نشین‌ها که همواره در ایام عید به مسافرت می‌رفتند، امسال برای رعایت اول حال و سلامت خود و سپس سایر شهروندان، از سفر امتناع کردند. سال گذشته در تعطیلات نوروز ۴ میلیون نفر تهرانی، مسافرت داخلی بین استانی انجام دادند که به این ترتیب میزان مسافرت‌ها در نوروز امسال ۷۵ درصد کاهش پیدا کرده است.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، از کل مسافران نوروزی در عید امسال، ۱۲ درصد سفرها از مبدا تهران انجام شده است. سهم تهرانی‌ها از مسافرت‌های نوروز ۹۸ رقمی معادل با ۲۲ درصد بود، بنابراین کاهش این سهم در عید امسال نشان‌دهنده توجه بیشتر پایتخت‌نشین‌ها به توصیه‌های پزشکی مرتبط با کرونا در مقایسه با دیگر شهرها است. خانه‌نشینی‌های نوروزی خانوارهای ایرانی در عید امسال تحت‌تاثیر شیوع کرونا، یک رکود مسافرتی در مشهد به ثبت رساند. در تعطیلات نوروز امسال برای اولین بار بعد از ۶ دهه «نبود مسافر» حرکت قطارها در خط ریلی به مقصد مشهد را متوقف کرد. آمارهای رسمی بیانگر آن است که حجم ورود مسافر به مشهد در تعطیلات امسال ۷۵ درصد افت کرده است. براساس آمارهای موجود، بیشترین رکود سفر به استان‌های مقصد سفر همیشگی در تعطیلات نوروز، برای استان هرمزگان به ثبت رسیده است. در این استان، حجم ورود مسافر در عید ۹۹ حدود ۹۴ درصد نسبت به عید ۹۸ کاهش پیدا کرده است. در استان سمنان نیز ورودی مسافران نوروزی ۷۵ درصد و در استان اصفهان ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد. همچنین براساس اطلاعات اعلام شده از سوی دستگاه‌های دولتی، کمترین جذب مسافران نوروزی دست‌کم از سمت مسافران از مبدا تهران در عید امسال برای استان‌های شمالی و همچنین خراسان رضوی رقم خورده است. سفرهای «شمال» در ایام نوروز همواره سهم ۱۸ درصدی از کل مسافرت‌ها در ایام عید را دارد. همچنین سهم مشهد از کل مقاصد سفرهای نوروزی نیز حدود ۱۲ درصد بوده است.
سیزدهبهدر متفاوت
در پی اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و تعطیلی همه بوستان‌ها و تفرجگاه‌ها در سیزدهم فروردین (روز طبیعت) برخی مردم ایران به پشت بام رفته و عده‌ای دیگر در حیاط منزل، سیزده به‌در را تجربه کردند تا امسال یکی از خلوت‌ترین و متفاوت‌ترین سیزده‌به‌در‌های ایرانیان رقم بخورد. ایرانیان با پیوستن به پویش در «خانه بمانیم» به سیزده به در، نَه گفتند و به توصیه مسوولان بهداشتی و کادر درمانی، ایام نوروز و به ویژه سیزدهبهدر را متفاوت با سال‌های گذشته سپری کردند تا زنجیره انسانی ویروس کرونا شکسته شود. مقامات راهنمایی و رانندگی هم اعلام کردند که چراغ‌های راهنمایی و رانندگی بسیاری از شهرها به حالت چشمک‌زن درآمده و هیچ‌کدام از چراغ‌ها سبز یا قرمز نبود؛ موضوعی که در روزهای بسیار خلوت سال رخ می‌دهد.
