نام ایران در لیست «شهرهای خوراک» یونسکو؛ گردشگری غذا رونق میگیرد؟
اعتبار جهانی غذای کرمانشاه
ایمان درخشی مدیر پروژه شهر خلاق کرمانشاه در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: ما مولفههایی را که یونسکو برای شهر خلاق خوراک در نظر گرفته بود پیگیری کردیم و با مشورت با کارشناسان به این جمعبندی رسیدیم که کرمانشاه این ظرفیت را دارد که به عنوان شهر خلاق خوراک معرفی شود.
او درباره روند ثبت انتخاب کرمانشاه افزود: این کار در دو مرحله داخلی و بینالمللی انجام گرفت و در نهایت ۴۹ شهر در دنیا به عنوان شهر خلاق خوراک معرفی شدند که کرمانشاه هم یکی از آنها بود.
زمانی که درباره تنوع غذایی صحبت میکنیم بیشتر اسم گیلان و رشت به ذهن میرسد، این در حالی است که مدیر پروژه شهر خلاق کرمانشاه گفت کرمانشاه را به عنوان هندوستان ایران میشناسند. او با بیان این مطلب اضافه کرد: ما در این استان تعدد اقوام، ایلات، طوایف و مذاهب را داریم. کرمانشاه محل تلاقی سه مذهب شیعه، سنی و یارسان است که هر کدام آداب و رسوم و غذاهای خود را دارند. در این استان ایلات مختلف در کنار هم زندگی میکنند. ممکن است یک ایل ۱۳ تیره، ایل دیگر ۵ تیره و... داشته باشد، زمانی که بدانیم در این استان نزدیک به ۱۵ ایل و طایفه حضور دارند آنگاه تنوع فوقالعادهای در غذاها هم خواهیم دید.
او از ایلهای سنجابی، کلهر، جمهور، زنگنه و... در این باره نام برد و افزود: به عنوان مثال ایل سنجابی ۱۳ تیره دارد که هر کدام نان سنتی را به شیوه خودشان میپزند و همین باعث شده در کرمانشاه تنوعی از دهها مدل نان داشته باشیم، علاوه بر نان با توجه به اینکه در کرمانشاه با اقلیمهای متفاوت مواجهیم این تنوع اقلیم باعث میشود انواع و اقسام مواد غذایی در این استان کشت شده که هر کدام در سبد غذایی و دستورپخت غذاهای مردم خودش را نشان میدهد. در کرمانشاه ما اقلیم بیابانی و گرم را در کنار خشک و کوهستانی داریم که در هر کدام گیاهان مرتبط با آن اقلیم کشت میشود این در حالی است که در شهرهای شمال اقلیم عموما مشابه است و شاهد تفاوتهای جدی نیستیم. مدیر پروژه شهر خلاق گفت: ما در قصر شیرین بادنجان، خرما، لیموترش و بامیه داریم. در سرپلذهاب آلوچه و در ریجاب که آب وهوای کوهستانی دارد باغهای انار به چشم میخورد. در منطقه پاوه و اورامانات هم جشنهای انارانه برگزار میشوند و در کنار آن به شکرانه میوههای بهشتی مانند انار و انجیر مراسمهای مختلف را شاهدیم. او اضافه کرد: ماهیدشت در این استان دشتهایی دارد که در آن گندم، نخود و ذرت کشت میشود و در زمینه این محصولات قطبی در کشور به حساب میآید. مردم این منطقه با ذرت و نخود انواع و اقسام خوراک تهیه میکنند. نمونهاش درباره محصولی مانند نخود که سه فصل دارد و در هر فصلی غذای خاص خود را مردم با آن میپزند. زمانی که نخود سبز و نرم است به آن بلبلی میگویند، در میانه نرم و سفتی مرحلهای وجود دارد که به آن «زیورده» میگویند. زمانی که نخودها در این مرحلهاند آنها را با بوتههایشان در آتش میریزند و نمک روی آن میزنند. این خوراک را شما در جای دیگری پیدا نمیکنید. درخشی ادامه داد: در روستای «کندوله» تنها ۲۵ نوع انگور وجود دارد و شهر «هرسین» قطب پیاز است. علاوه بر این در کرمانشاه برای عصرانه و صبحانه هم دهها مدل خوراک به چشم میخورد. از آنجا که کرمانشاه دارای اقلیم مناسب برای دامداری است، محصولات و فرآوردههایی که از گوسفند، گاو و سایر حلالگوشتها به دست میآید در سفره صبحانه قرار میگیرند که همین موضوع را در پروپوزالی که به یونسکو ارائه کرده بودیم گنجاندیم. مدیر پروژه شهر خلاق کرمانشاه با اشاره به افسانه مشی و مشیانه گفت: گیاه مشی و مشیانه (نخستین جفتِ بشر در تاریخِ اساطیری ایران و از نطفه کیومرث هستند که پس از کشته شدنِ وی به دست اهریمن خونش بر زمین ریخته میشود. مشی و مشیانه از آغاز بر روی زمین زاده میشوند و هیچ گناهِ نخستینی مرتکب نشدهاند و وظیفه دارند جهان را از شرّ اهریمن برهانند) که در طاق بستان مشاهده میکنیم در واقع ریواس زاگرس است که اورامانات قطب آن است. مشی و مشیانه بیانگر زندگی و حیات بشر است و نماد آن را در زاگرس میبینیم.
پخت انواع شیرینی در کرمانشاه از دیگر مواردی است که درخشی به آن اشاره کرد و افزود: ما اقسام مختلف کاک، نان خرمایی و... را در این استان داریم که مجموع این خوراکها باعث شده کرمانشاه به عنوان شهر خلاق خوراک از سوی یونسکو انتخاب شود. تاثیر این انتخاب بر گردشگری کرمانشاه از دیگر مواردی بود که او به آن پرداخت و گفت: نتیجه اعلامشده از سوی یونسکو برای متولیان گردشگری دنیا ارسال میشود و آنها کرمانشاه را به عنوان شهر خلاق خوراک میشناسند.
این کار یک اقدام موثر برای بازاریابی و توسعه گردشگری این استان است. از سوی دیگر در تمام مناسبتها و رویدادهایی که در یک منطقه برگزار میشود خوراک یک هدف جانبی است، به عنوان مثال کم پیش میآید کسی به کرمانشاه سفر کند و تجربه دنده کباب در طاق بستان در برنامه سفرش گنجانده نشود.
در واقع خوراک این ظرفیت را دارد که به جزء تفکیکناپذیر توریسم بدل شود.ا ین انتخاب علاوه بر آنکه باعث میشود پژوهشگران حوزه خوراک کرمانشاه را جزو مقاصد سفرشان قرار دهند بلکه تمایلی در سایر گردشگران هم به وجود میآورد که میتواند گردشگری در کرمانشاه را رونق و مشاغل جدید در این شهر را شکل دهد.
او در عین حال معتقد است متولیان گردشگری و سایر مسوولان در کرمانشاه باید چندین برابر گذشته برای توسعه توریسم کرمانشاه تلاش کنند. درخشی گفت: در منوی رستورانهای کرمانشاه باید منوی جداگانهای تحت عنوان غذاهای بومی وجود داشته باشد که در آن انواع آشها و غذاهای کرمانشاه آورده شود. علاوه بر آن ما میتوانیم از ظرفیتهایی مانند سریالها، فیلمها و... برای معرفی این بخش از فرهنگ کرمانشاه بهره بگیریم. نمونه چنین تبلیغ موفقی در سریال «نون.خ» بود که باعث شد بسیاری علاقهمند به سفر به این منطقه شوند.