اخبار صنعت، معدن و تجارت

ایدئولوژی بر روندهای تجاری کشورها اثر عمیقی دارد. در واقع روندهای کلان حکمرانی بر جهت‌گیری اقتصادی کشورها در عرصه اقتصاد بین‌الملل اثرگذار است. مقایسه وضعیت تجارت خارجی کوبا با اسلواکی، پرو، مجارستان و ویتنام گویای نکات جالبی است. مرور داده‌های بلندمدت تجارت خارجی در این ۵کشور که سابقه عضویت در بلوک شرق را داشتند، نشان می‌دهد رهایی از ایدئولوژی کمونیسم اثر عمیقی بر جهت‌گیری کلان حکمرانی در این کشورها داشته و پس از سه دهه ساختار صادرات و واردات این کشورها را دگرگون کرده است.

تراز تجاری بخش معدن در ۹ماهه ۱۴۰۳ اگرچه مثبت است، اما این بخش مهم اقتصاد برای دستیابی به رشد ۱۳درصدی هدف‌گذاری‌شده در برنامه هفتم توسعه و همچنین ماندگاری در بازارهای جهانی به‌عنوان بازیگر تاثیرگذار معدنی، با دو تهدید جدی در کوتاه‏‏‌مدت و بلندمدت روبه‌روست. در حال حاضر از یک‌طرف محدودیت‌های ناشی از ناترازی انرژی، سیاستگذاری‏‏‌های غلط و مداخلات دولتی در کنار کاهش سرمایه‌گذاری، مانع ارزآوری و رشد بخش معدن شده است و از طرف دیگرکم‌‏‏‌توجهی وجا‏‏‌ماندگی از روند‏‏‌ جهانی ‌گذار انرژی و فقدان ‌تمرکز و سیاستگذاری بهینه برای تولید فلزهای موردنیاز در فرآیند کربن‎‏‏‌زدایی، جایگاه ایران را در بازارهای جهانی و درآمدزایی این بخش در بلندمدت تهدید می‌کند.

صنایع برق و گاز از جمله حوزه‌‌‌‌هایی هستند که در اغلب بخش‌‌‌های زنجیره به صورت انحصاری در اختیار دولت بوده یا از سیاستگذاران خط می‌گیرند. ابعاد بزرگ سرمایه‌گذاری در این دو صنعت و مداخلات گسترده در قیمت و روندهای عرضه و تقاضا، بخش خصوصی را طی سال‌ها از ورود به این بخش بازداشته است. همین عامل باعث شده است تا سطح بهره‌‌‌وری در این بخش از صنایع کشور نسبت به کشورهای رقیب تنزل یابد.

رویترز روز گذشته خبری منتشر کرد که محتوای آن به دور تازه تعرفه‌‌‌گذاری بر کالاهای واردشده به آمریکا اشاره دارد. ظاهرا مشاوران دونالد ترامپ در حال نهایی کردن طرح‌‌‌هایی برای وضع تعرفه‌‌‌های متقابل بر هر کشوری هستند که بر کالاهای وارداتی آمریکا تعرفه اعمال می‌کند؛ موضوعی که ترس از گسترش جنگ تجاری جهانی را تشدید کرده است. اخیرا ترامپ اعلام کرده است که تعرفه‌‌‌هایی را بر هر کشوری که بر واردات کالاهای آمریکایی تعرفه اعمال کند، وضع خواهد کرد. این اقدام به نگرانی‌ها از گسترش جنگ تجاری جهانی دامن زده است. ترامپ تصمیم بر اعمال تعرفه‌‌‌های جدید بر واردات فولاد و آلومینیوم گرفته که باعث واکنش‌‌‌ منفی کشورهای مختلف، از جمله مکزیک، کانادا و اتحادیه اروپا شده است. کشورهایی مانند ژاپن و استرالیا نیز درخواست معافیت از این تعرفه‌‌‌ها را دارند. در همین راستا، وزرای تجارت اتحادیه اروپا به صورت مجازی برای بررسی پاسخ‌‌‌های خود گرد هم آمده‌‌‌اند و به دنبال راهکارهایی برای جلوگیری از بروز جنگ تجاری هستند. این تحولات باعث شده است تا صنایع وابسته به فولاد و آلومینیوم در سراسر جهان، به‌ویژه در اروپا و استرالیا، تحت‌تاثیر افزایش هزینه‌‌‌ها و تاثیرات احتمالی آن بر قیمت‌ها و زنجیره‌‌‌های تامین قرار گرفته و برای مهار این نااطمینانی تلاش کنند. در نهایت، ترامپ از اعمال تعرفه‌‌‌های اضافی بر کالاهای دیگر از جمله خودروها، نیمه‌‌‌رساناها و داروها خبر داده است. وزارت اقتصاد آلمان پیش از اعلام رسمی تعرفه‌‌‌های جدید ترامپ گفت که اتحادیه اروپا باید بر مذاکره برای جلوگیری از جنگ تجاری در فراآتلانتیک تمرکز کند و در عین حال آماده اقدامات متقابل باشد.

پس از تنش‌‌‌های نظامی در خاورمیانه، آرامش به تجارت دریایی بازگشته است. دی‌‌‌پی‌ورلد که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان در این حوزه به شمار می‌رود در سال ۲۰۲۴ با جابه‌‌‌جایی ۸۸.۳میلیون کانتینر ۲۰فوتی رشد ۸.۳درصدی را در زمینه جابه‌جایی بار در مسیرهای دریایی ثبت کرده است. این عملکرد در شرایطی رقم خورد که بحران دریای سرخ چالش‌‌‌های جدی برای صنعت حمل‌‌‌ونقل ایجاد کرده بود. تنوع جغرافیایی و مدیریت هوشمندانه زنجیره تامین، نقش مهمی در این موفقیت داشتند. احمد بن سلیم، مدیرعامل دی‌‌‌پی‌ورلد، اعلام کرد که این شرکت طی دهه گذشته ۱۱میلیارد دلار در زیرساخت‌‌‌های لجستیک سرمایه‌گذاری کرده که باعث افزایش ظرفیت عملیاتی و تقویت جایگاه رقابتی آن شده است. از مهم‌ترین دستاوردهای ۲۰۲۴ می‌‌‌توان به افزایش ۸۷درصدی حجم جابه‌‌‌جایی در ترمینال پوسورخا اکوادور اشاره کرد. همچنین، بنادر سان‌آنتونیو، یاریمجا، چنای، کالائو، آنتورپ و لندن گیت‌‌‌وی رشد دورقمی داشتند و بندر جبل‌‌‌علی نیز ۷‌درصد رشد کرد. دی‌‌‌پی‌ورلد با ادغام اویاپ ترکیه، آغاز عملیات توسعه بندر دارالسلام و فعال‌‌‌سازی ترمینال بلاوان، توان جابه‌جایی یک‌میلیون کانتینر ۲۰فوتی (TEU) را به ظرفیت حمل‌‌‌ونقل جهانی افزوده است.

کمتر از یک دهه‌پیش، تجارت بین‌المللی تحت‌تاثیر نظام تجارت آزاد شکل می‌گرفت که هدف آن گشودن بازارهای جدید برای شرکت‌ها و نیروی کار بود، اما امروزه ژئوپلیتیک و ملاحظات امنیت اقتصادی به نیروهای تعیین‌‌‌‌‌‌کننده تبدیل شده‌‌‌‌‌‌ و برای تغییر مسیر تجارت‌جهانی آماده شده‌اند.