معماری صخره کند
این معماری در دهکده‌ها منازل و معابد، دژها و مقابری دیده می‌شود که تماما در دل صخره‌های سخت کنده شده‌اند؛ بنابراین سکونتگاه‌های صخره‌ای دقیقا می‌توانند مطابق با نیازهای ساکنان یک منطقه شکل بگیرند. بر همین اساس شکل‌گیری معماری دستکند (صخره‌کند) به عوامل متعددی از جمله شرایط اقلیمی و جغرافیایی، دفاعی و امنیتی، ماندگاری و جاودانگی، دینی و مذهبی بستگی دارد که در بستری از شرایط فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به وجود آمده است. تعیین تاریخ پیدایش معمارى صخره‌ای همانند اولین خانه‌های انسان کار مشکل و ناممکنی است، ولى آنچه مسلم است معمارى صخره‌اى ابتدا در مناطقی به‌وجود آمده که صخره‌هاى آن از استحکام کمترى برخوردار بوده و انسان‌ها توانسته‌اند درون صخره‌ها را حفر و برای خود مامن و پناهگاه بسازند.
بخش بزرگی از معماری صخره‌ای، کاربری آیینی و مذهبی دارد و مربوط به تاریخ ادیان است. در برخی مذاهب و ملل، این‌گونه معماری به شکل گوردخمه، استودان، دخمه، حفره‌های سنگی و... با کاربری تدفین استفاده شده است. در منطقه آناتولی، به‌خصوص کاپادوکیه، به‌دلیل اقلیم و سنگ‌های قابل‌تراش معماری صخره‌کند در فرم‌ها و کاربری‌های مختلف اعم از فضاهای مسکونی، انباری، معابد، کبوترخانه و... دیده می‌شود. به‌طوری‌که در شهر اتنای ترکیه حدود ۴۱ مقبره سنگی به‌دلیل فرهنگ متفاوت در این منطقه شکل گرفته است. هرچند در ایران معماری دستکند صخره‌ای از تنوع خاص برخوردار است، متاسفانه در مطالعات معماری ایرانی کمتر به آن پرداخته شده و ناشناخته باقی مانده است.
ارسال نظر