گزارش میدانی «دنیای‌اقتصاد» از بازار ظروف یک بار مصرف و اجناس سلولزی
اعتبار فاکتور فروش؛ ۲۴ ساعت
افزایش قیمت ۷۰ درصدی
یکی از فروشندگان خیابان باستان به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید کرونا و رکود اقتصادی در درآمد او تاثیری نگذاشته است. جوادی که جوانی حدودا ۳۰ ساله است و بیشتر از یک سال است که به فروش لوازم پلاستیکی و سلولزی مشغول است می‌گوید: «شرایط هم‌چراغ‌ها خیلی خراب است، منتها من یک سال بیشتر نیست که وارد این کار شده‌ام و تا الان دخل من نسبت به یک سال پیش تغییری نکرده است.» به گفته او «کالاهای پلاستیکی مثل ظروف یک‌بار مصرف و نایلون از ابتدای سال ۱۰۰ درصد گران شده است.» او به لیوان‌های کاغذی یک‌بار مصرف چیده شده توی قفسه اشاره می‌کند: «من این لیوان‌ها را بسته‌ای ۸هزار تومان می‌خریدم و ۱۰ هزار تومان می‌فروختم؛ الان ارزان‌ترین خریدم ۱۴ هزار تومان است. درست است که جنس یک‌بار مصرف است اما کیفیت‌های متفاوتی دارد. جنس باکیفیت همین لیوان کاغذی را ۱۶هزار تومان می‌خرم.» جوادی از پشت میزش بلند می‌شود و به سمت قفسه اجناس می‌رود: «کیسه نایلونی که کیلویی ۱۲ هزار تومان می‌خریدم الان به ۲۸ هزار تومان رسیده و دستمال کاغذی که بسته‌ای ۲۰ هزار تومان خرید می‌زدم الان رسیده به ۳۵هزار تومان. صنف ما لوازم بهداشتی و سلولزی مردم را هم تامین می‌کند.»
فروشنده دیگری در خیابان باستان می‌گوید که اجناس سلولزی نه‌تنها افزایش قیمت بالای 70درصدی داشته‌اند بلکه در برخی از برندها کمبود هم وجود دارد. بهرامی که مردی میانسال با سری بدون مو و جثه‌ای درشت است می‌گوید: اجناس سلولزی جزو اقلام مهم مصرفی مردم است، آن هم در روزهای کرونایی که رعایت بهداشت بیش از پیش موردتوجه قرار گرفته است. متاسفانه برخی از این اجناس تا 100 درصد هم گران شده است. یکی از برندها از ابتدای سال 30 درصد افزایش قیمت داشت و ماه گذشته ناگهان 50 درصد دیگر هم گران کرد. خرید برای مردم واقعا سخت شده است.» بهرامی می‌گوید: «تا همین چند ماه پیش برخی از شرکت‌ها برای خرید التماس می‌کردند اما حالا که جنس کم شده متقاضی باید برای خرید جنس موردنیاز یک پک از اجناس آنها بردارد. برای مثال اگر من یک نوع مواد شوینده یا یک نوع پوشک بچه نیاز دارم، شرکت می‌گوید باید چهار قلم جنس دیگر هم بخری که آن کالا را به من بفروشد. شرکت‌ها اجناس و کالاهای دپو شده و فروش نرفته را به زور می‌فروشند به کسبه. از طرفی اجناس سلولزی با بهداشت عمومی مردم در ارتباط است و می‌توان گفت قدرت خرید پایین مردم حتی روی تامین وسایل مهمی مثل نواربهداشتی و دستمال کاغذی هم تاثیر گذاشته است.» بهرامی 60درصد کاهش فروش داشته است. او در پاسخ به دلایل گرانی اجناس یک‌بار مصرف و سلولزی می‌گوید: «هیچ‌کدام از این اجناس وارداتی نیستند، مواد اولیه‌شان هم وارداتی نیست. مواد اولیه تمام این اجناس از پتروشیمی‌های داخلی تامین می‌شود. یک وقتی می‌گویند دلار نداریم و وارداتی است و مردم هم قبول می‌کنند. ولی وقتی پتروشیمی‌ها که اغلب دولتی هستند قیمت مواد تولیدی خود را بالا می‌برند تقصیر کیست؟ دلار؟»
اصناف به فروش غیرحضوری سوق پیدا کرده‌اند
سبحان سلیمانی مدیرفروش یکی از کارخانه‌های ساخت پلاستیک وظروف یک‌بار مصرف است. او درباره میزان فروش کارخانه می‌گوید: «از زمان شیوع کرونا به سبب اینکه کسبه برنامه ارسال جنس به مشتری را نسبت به خرید حضوری اولویت داده‌اند، میزان فروش ما بالاتر رفته است.» به گفته سلیمانی این عامل باعث شده که واحد تولیدی او 20 درصد افزایش فروش داشته باشد: «اوایل شیوع کرونا بازار در کسادی عجیبی فرو رفت اما وقتی مردم به شرایط عادت کردند و جامعه به حالت عادی برگشت شرایط بهتر شد. در وهله اول رستوران‌ها به‌صورت حضوری مشتری نمی‌پذیرفتند و الان عملا همه فروشگاه‌ها فروش غیرحضوری را به حضوری ترجیح می‌دهند. این تغییر سیاست فروش باعث افزایش درآمد ما نیز شده است.»سلیمانی درباره میزان افزایش قیمت اجناس یک‌بار مصرف می‌گوید: متاسفانه قیمت‌ها 100درصد افزایش داشته است. برای مثال پلاستیکی که کیلویی 18هزار تومان بود به 40 هزار تومان رسیده است. هیچ ثبات قیمتی هم در بازار نیست. شرایط به گونه‌ای است که بخش فروش واحد تولیدی ما نمی‌تواند نسبت به قیمتی که به مشتری می‌دهد ضمانت داشته باشد. پایین همه فاکتورها ذکر شده که اعتبار فاکتور 24 ساعت بیشتر نیست. به عبارتی دیگر اگر مشتری تا 24 ساعت پول نپردازد باید فاکتور جدید برای او صادر شود چراکه قیمت‌ها روزبه‌روز تغییر می‌کند.» این مدیرفروش عامل گرانی اجناس را «گرانی مواد اولیه» می‌داند: «پتروشیمی‌های داخلی نرخ را بالا می‌برند. دستمزد کارگر و هزینه‌های دیگر به اندازه‌ای تغییر نداشته که در میزان فروش و درآمد تاثیر بگذارد. اما قیمت مواد اولیه هفته‌به‌هفته تغییر می‌کند و ما نمی‌توانیم برنامه ثابتی برای واحد فروش داشته باشیم. برای مثال قیمت یکی از مواد اولیه ما 60 هزار تومان بود و الان شده 300 هزار تومان؛ عملا در مه قدم برمی‌داریم.» شرایط در بازار ظروف یک بار مصرف و اجناس سلولزی بهتر از بسیاری از اصناف است اما کسبه می‌گویند که ناتوانی جیب مردم در خرید ابتدایی‌ترین لوازم بهداشتی کاملا ملموس است. واحدهای تولیدی نیز به سبب عدم ثبات قیمت مواد اولیه برای فاکتورهای فروش تاریخ انقضا گذاشته‌اند چراکه نمی‌دانند قیمت‌ها در روزهای آینده چه روندی طی خواهند کرد. نکته قابل تامل اینجاست که در این حوزه هیچ مواد اولیه‌ای وارداتی نیست و عملا نرخ‌گذاری پتروشیمی‌ها باعث شده که این بازار شاهد نوسان باشد.
