«دنیای اقتصاد» اثرات قیمت‌گذاری آهن را بررسی می‌کند
افزایش ۳ برابری قیمت مواد اولیه قفل و کلید
تولیدکنندگان و فعالان این حوزه بر این باور هستند بازار آهن و فرآورده‌های آن به دلیل عدم ارتباط با بازارهای جهانی و حکمرانی نظام قیمت‌گذاری و دستوری باعث شده که بار افزایش قیمت بر دوش تولیدکننده و مصرف‌کننده باشد. اما اگر نظام عرضه و تقاضا وجود داشت به‌طور حتم قیمت‌ها این‌قدر افزایش پیدا نمی‌کرد. افزایش ۳ برابری قیمت مواد اولیه و ۶۰ درصدی نرخ‌نامه تعمیرات و کلید سازی تنها بخشی از عوارض نظام قیمت‌گذاری است.
تغییر هفتگی قیمت‌ها
رئیس اتحادیه تعمیرکاران قفل و کلید به «دنیای اقتصاد» درباره شرایط بازار این اتحادیه گفت: نسبت به سال گذشته بیشتر از ۶۰ درصد کاهش درآمد داشته‌ایم. ما جزو اصنافی بودیم که در ابتدای سال بیشتر واحدهایشان تعطیل بود. در همین مدت قرنطینه دو هفته‌ای هم فقط بعضی از واحدهافعالیت می‌کردند. این در حالی است که هزینه‌های واحدهای صنفی ما مثل دستمزد شاگرد و اجاره‌بها مغازه روزبه‌روز افزایش پیدا کرده است.
عباس شمیرانی افزود: نمی‌توان بالا رفتن هزینه‌ها را گردن کسی انداخت. کرونا شایع شد و همه معادلات را به هم زد. از طرفی تحریم هم هستیم و تورم در حال افزایش است. در چنین شرایطی آن هم با کاهش فروش بیشتر از ۶۰ درصدی چگونه می‌توان چراغ مغازه را روشن نگه داشت؟
به گفته او مواد اولیه قفل و کلید از ابتدای سال بیشتر از سه برابر شده است: «مواد اولیه قفل و کلید وارداتی است و با هر تکان نرخ ارز واکنش نشان می‌دهد، آن هم فقط صعودی. کارخانه‌های داخلی دستگیره مرغوبی تولید می‌کنند و در بازارهای خارج از ایران هم خریدار دارد، اما در تولید مواد خام قفل و کلید توانمند نیستند.
شمیرانی گفت: دو نوع کلید خام وجود دارد:کلید با آلیاژ آهن و آلیاژ برنج. نمونه اول به سبب اینکه تکنولوژی آن در ایران نیست تولید نمی‌شود و تماما از طریق واردات بازار تامین می‌شود. البته برخی از کارخانه‌های فولاد برای ساخت کلید خام برنجی قدم‌هایی برداشته‌اند که تا اینجا نتیجه قابل‌قبولی هم به‌دست آورده‌اند.
۷۰ درصد مواد اولیه فعالان بازار قفل و کلید از طریق واردات صورت می‌گیرد و کارخانه‌های داخلی تنها بخشی از مواد اولیه تولیدکنندگان و فعالان را تامین می‌کنند. این مقام صنفی گفت: تا یک سال پیش همه کلیدهای خام وارداتی بود تا اینکه چند‌بار به کارخانه‌های فولادی سفارش کلید خام آهنی داده شد که متاسفانه هنوز موفق به ساخت آلیاژش نشده‌اند، اما برای کلید برنجی جای نگرانی وجود ندارد، چراکه هم وارد می‌شود و هم تولید.
شمیرانی درباره شرایط بازار مواد اولیه گفت: نرخ مواد اولیه روزبه‌روز و ساعت‌به‌ساعت افزایش پیدا می‌کند و هیچ ثباتی ندارد. همین موضوع باعث شده که کاسبان و فعالان این حوزه امکان برنامه‌ریزی برای ادامه فعالیت و خرید مواد اولیه را نداشته باشند. متاسفانه فعالان برای تهیه مواد اولیه مثل کلید خام مشکل دارند و اگر هم پیدا کنند باید به چند برابر قیمت بخرند. به گفته شمیرانی هیچ احتکار یا دپویی صورت نگرفته و تحریم‌ها و شرایط کرونایی و ارزی عوامل کاهش واردات و کمبود هستند.
این مقام صنفی درباره نرخ‌نامه واحدهای تعمیر قفل و کلیدسازی گفت: به سبب بالا رفتن هزینه‌ها اعم از اجاره بها و نرخ مواد اولیه و دستمزد شاگرد، اتحادیه در دو مرحله اقدام به افزایش ۳۰ درصدی نرخ‌نامه کرد. البته به دلیل بالا بودن هزینه‌ها واحدهای تولیدی خواهان افزایش سه باره نرخ‌نامه هستند. مدتی است که بازار آرامش پیدا کرده و قیمت‌ها کمی به ثبات رسیده‌اند، اگر شرایط همین‌گونه ادامه پیدا کند نیازی به افزایش نرخ‌نامه نیست اما اگر واحدهای تولیدی هزینه تازه‌ای متحمل شوند مجبور به اصلاح نرخ‌نامه خواهیم بود.
سیستم توزیع و قیمت‌گذاری غلط
حمیدرضا رستگار رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد دلیل عدم ثبات مواد اولیه کلیدسازان را «قوانین جدا بافته داخلی» می‌داند. او به «دنیای‌اقتصاد» گفت: متاسفانه در حوزه آهن و فولاد، به دلیل اینکه با بازار جهانی ارتباط نداریم صعود و نزول قیمتی آن بازار روی بازار داخلی تاثیر نمی‌گذارد و قیمت نیز با نظام عرضه و تقاضا کشف نمی‌شود؛ به همین دلایل معمولا خریداران در بازار با قیمت‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوند.
به گفته این فعال حوزه آهن و فولاد فعالان بارها نسبت به ضوابط و روند کنونی تولید، واردات و همچنین قیمت‌گذاری معترض بوده‌اند: «بازار فرآورده‌های آهن و فولاد متاسفانه با وجود اینکه از کلیدی‌ترین درآمدهای کشور است با ضوابط و قوانین کارشناسی‌نشده‌ای اداره می‌شود که تولیدکننده و مصرف‌کننده ضرر می‌کنند.»
رستگار گفت: ایران بهشت مواد اولیه معدنی است اما نتوانسته‌ایم از این فرصت بهترین استفاده را بکنیم. بخش قابل توجهی از تولیدات آهنی و فولادی ما با کمترین ارزش افزوده فروخته می‌شوند و عملا تولیدکنندگان دست به خام‌فروشی می‌زنند. این شرایط در کنار حضور واردکنندگانی که اجازه پا گرفتن هیچ خط تولید جدیدی در کشور را نمی‌دهند باعث شده که صنعت ما به توانمندی لازم نرسد و حتی برای کلیدخام برنجی به واردات وابسته باشیم.
به گفته رئیس اتحادیه آهن و فولاد، توزیع‌کنندگان نسبت به شرایط کنونی قیمت‌گذاری و توزیع معترضند، چراکه ضوابط حال حاضر هزینه‌های غیرواقعی بر دوش تولیدکننده و توزیع‌کننده و مصرف‌کننده می‌گذارد: «تا وقتی قیمت‌گذاری بر اساس نظام عرضه و تقاضای بازار صورت نگیرد نمی‌توان به سامان بازار امیدوار بود.»
۶۰ درصد کاهش درآمد کلیدسازان
یکی از کلیدسازان خیابان قائم‌مقام فراهانی می‌گوید نسبت به سال گذشته بیشتر از ۵۰ درصد کاهش درآمد داشته است. او که پیرمردی تقریبا ۶۰ ساله با سری بدون مو و ریشی سفید است به خبرنگاران ما می‌گوید: «دو ماه اول سال که عملا تعطیل بودیم و تک‌وتوکی مشتری زنگ می‌زدند. تا مغازه را باز کردیم زمان پرداخت مالیات رسید و از درآمد نداشته و دخل خالی مالیات را پرداخت کردیم.»
حسینی می‌گوید امسال قیمت مواد اولیه بیشتر از ۱۰۰ درصد افزایش داشته است: «قیمت کلید خام برنجی ابتدای سال هزار تومان بود که الان به بالای ۵ هزار تومان رسیده است، آن هم اگر پیدا بشود. کلید خام ایرانی آهنی هم در بازار وجود دارد منتها با کیفیت پایین‌تر. کلیدهای خارجی مخصوصا کلیدهای اروپایی هم از نظر دوام و هم از نظر کارکرد بهتر از جنس داخلی است.» بیشتر از ۷۰ درصد از نیاز مواد اولیه کلیدسازان از طریق واردات تامین می‌شود.
این کاسب درباره نرخ‌نامه می‌گوید: «باز کردن در آپارتمان ۴۰ هزار تومان بود که الان به ۷۰ هزار تومان رسیده است. همچنین نرخ ساخت کلید دو لبه به ۴۰هزار تومان رسیده و دستمزد ساخت کلیدهای معمولی از ۳هزار تومان به ۱۰هزار تومان رسیده است.» این کاسب درباره احتمال اصلاح نرخ‌نامه در آینده می‌گوید: «با هزینه‌های کنونی اگر ۱۰ برابر هم بشود باز فایده‌ای ندارد. از اول سال هم نرخ‌نامه اصلاح شده، اما هم کاسبی کمتر است و هم قیمت مواد اولیه هفته به هفته تغییر می‌کند. اگر ثباتی در قیمت‌ها بود می‌توانستیم با حساب و کتاب نرخ‌نامه واقعی را تهیه کنیم، اما قیمت ثابت نیست. اصلاح نرخ‌نامه هم کار اتحادیه است و من صرفا کاسبم، همین‌که بتوانم چراغ مغازه را روشن نگه دارم کلاهم را بالا می‌اندازم.» حسینی درباره افزایش مالیات می‌گوید: «مالیات پارسال ۱۲ درصد افزایش داشت آن هم در حالی که از ۳ ماه ابتدایی سال عملا دو ماه تعطیل بودیم. الان هم که بیشتر از ۸ ماه از سال می‌گذرد به اندازه یک‌سوم سال‌های گذشته درآمد نداشته‌‌ام؛ آن وقت چگونه مالیات با ۲۰ درصد افزایش را بپردازم؟ تا سال آینده خدا کریم است و جای نگرانی نیست اما در شرایطی که دخل همه کسبه خالی است دولت باید کمک‌حال آنها باشد نه اینکه با افزایش مالیات ادامه فعالیت را دشوار کند.»
کلیدهای خام در انواع مختلف جنس و نحوه کاربرد در اکثر کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته نظیر ایتالیا، آمریکا، اسپانیا، آلمان و چین تولید می‌شود. کارخانه‌های داخلی توانسته‌اند برخی از کلیدهای آهنی را تولید کنند، اما همچنان بخش قابل‌توجهی از مواد اولیه بازار از طریق واردات تامین می‌شود. کلیدسازان و تعمیرکاران قفل می‌گویند علاوه بر اینکه نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد کاهش درآمد داشته‌اند، تغییر هفتگی قیمت‌ها اجازه نفس کشیدن به آنها را نمی‌دهد. بیشتر از ۷۰درصد از بازار مواد خام کلیدسازان به واردات وابسته است که باعث شده نرخ ارز تاثیر مستقیمی روی آن بگذارد. همچنین مشاهدات میدانی ما نشان می‌دهد به سبب کمبود کلید خام، مواد اولیه این کاسبان به سختی تهیه می‌شود.
