چند شرکت اینترنتی ایران در آستانه ادغام قرار گرفتند
ائتلاف در بازار اینترنت ایران
به فصل ادغام شرکت‌های اینترنتی در ایران رسیده‌ایم. به‌کار‌گیری سیاستی که از یکسو مانع از ورشکستگی آنها می‌شود و از سوی دیگر به خلق یک شرکت بزرگ‌تر منجر می‌شود که از ابزار رقابتی آماده‌تری برای رقابت با شرکت بزرگ مخابرات برخوردار است. چند روز پیش بود که مدیرعامل شرکت «های‌وب» یکی از شرکت‌های فعال در حوزه ارائه خدمات اینترنت اعلام کرد که با یک موافقت‌نامه دوجانبه شرکت «پارس آنلاین» را خریده است. «پارس آنلاین» و «های وب» دو شرکت از میان چند شرکت بزرگ اینترنتی کشور هستند که تا پیش از این به‌عنوان رقیب در این بازار شناخته می‌شدند حالا اما قرار است از این پس با نام «های‌وب» در بازار فعالیت کنند.
ایمان میری، مدیرعامل شرکت «های وب» جمعه شب پیش در تصویری که روی اینستاگرام شخصی‌اش منتشر کرد، اعلام کرد که این اقدام به منظور تحقق بخشیدن به برنامه‌های اعلامی محمدجواد آذری جهرمی مبنی بر شفاف‌سازی بازار و تشویق اپراتورهای غیردولتی برای استفاده از ظرفیت‌های بازارهای مالی به ویژه از طریق حضور در بورس صورت گرفته است. شرکت «های‌وب» که خود در بازار سهام قرار دارد به نظر نقطه مرکزی برخی ادغام‌های دیگر از جمله خریداری آسیاتک (دیگر شرکت اینترنتی بزرگ) هم قرار دارد هرچند آسیاتک هنوز رسما تصمیم قطعی خود برای این ادغام را اعلام نکرده و گفته در حال بررسی و تصمیم‌گیری در این زمینه است.
برخی تحلیلگران خریده شدن پارس آنلاین از سوی «های‌وب» را به مشکلات و افت درآمد این شرکت نسبت می‌دهند که با توجه به رشد استفاده از اینترنت موبایل و عدم فضای رشد برای شرکت‌های خصوصی اینترنتی به یکی از عوامل این ادغام اینترنتی نسبت می‌دهند اما با توجه به صحبت‌های وزیر ارتباطات مبنی بر اعلام ادغام‌های دیگر در آینده به نظر می‌رسد تدارک بزرگی با هماهنگی دولت برای ایجاد فضای رقابتی با شرکت مخابرات و تعادل در فضای بازار اینترنت و ارتباطات کشور در جریان است.
تغییرات ناگزیر، نسل‌های قدیمی
امروزه تکنولوژی نسل‌های ارائه خدمات اینترنتی به سرعت در حال تغییر ماهیت هستند به‌طوری که خدماتی که تا دیروز به‌عنوان یکی از موفق‌ترین مدل‌ها برای سرویس‌دهی به کاربران شناخته می‌شد، حالا دوران رکود خود را می‌گذرانند. مدل ADSL از جمله معروف‌ترین و محبوب‌ترین‌ها در عرضه خدمات اینترنت به کاربران بود که هنوز در بین کابران ایرانی یکی از پرگرایش‌ترین مدل استفاده از خدمات اینترنت است اما حالا با ورود نسل ۴ و ۵ خدمات اینترنتی در دنیا محبوبیت این سرویس اینترنتی رو به کاهش گذاشته است و بسترهای اینترنتی G۴ و LTE که اپراتورها به کاربران موبایلی ارائه می‌دهند به تغییر ذائقه کاربران به سمت استفاده از نسل‌های بالاتری از ADSL منجر شده است.
توسعه ADSL که در دوران وزارت احمدمعتمدی کلید خورد به‌عنوان بخشی از سیاست خصوصی‌سازی کشور مورد توجه قرار گرفت و در آن زمان مخابراتی که هنوز جزئی از بدنه دولت قرار داشت به نوعی جلوی توسعه و گسترش ADSL خصوصی را گرفت هرچند در نهایت با فشار دولت شرکت‌های خصوصی موفق به گسترش اینترنت پرسرعت در ایران شدند. با واگذاری سهام مخابرات عملا این شرکت از زیر بار محدودیت عدم ارائه ADSL بیرون آمد و به رقیبی بزرگ تبدیل شد که حالا بخشی از زیرساخت‌های دولتی (شبکه سیم مسی و فیبرنوری) را در اختیار داشت.
ادغامی به نفع توسعه اینترنت ثابت
تغییرات تکنولوژی نسل‌های خدمات اینترنت کافی است که جرقه تغییر ماهیت شرکت‌های اینترنتی نه تنها در ایران بلکه در جهان در بین تصمیم‌سازان اصلی آنها زده شود. وزیر ارتباطات نیز با تایید ادغام این دو شرکت بزرگ اینترنتی می‌گوید ادغام شرکت‌های اینترنتی قدمی مثبت برای توسعه اینترنت ثابت در کشور است. محمدجواد آذری‌جهرمی همچنین از سیاست کاهش ارائه پروانه ارتباطی در وزارت ارتباطات در چند سال گذشته یاد می‌کند و می‌گوید با وجود چنین سیاستی ارائه پروانه به ۱۷ شرکت اینترنتی انجام شده است. به گفته او اما این شرکت‌ها پس از گذشت بیش از یک سال نتوانسته‌اند به تعهدات خود عمل کنند و در کل کشور تنها ۱۴ هزار پورت فیبرنوری واگذار شده است.
او تاکید می‌کند که این بازار نیاز به سرمایه‌گذاری بالایی دارد که این ۱۷ شرکت توان تامین این سرمایه را ندارند، بنابراین در جلسه‌ای که با حضور آنها برگزار شد شرکت‌ها تصمیم گرفتند برای ادغام با یکدیگر مذاکره کنند. به گفته جهرمی این ادغام به کاهش هزینه جاری شرکت‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری در این بازار کمک می‌کند. او می‌گوید که فعلا رگولاتوری امتیاز ویژه‌ای برای شرکت‌های اینترنتی که دست به ادغام زده‌اند در نظر نگرفته است. وزیر ارتباطات همچنین درباره پیوستن شرکت آسیاتک به این ادغام آن را تایید کرد و این حرکت را آغازی برای رقابت با شرکت مخابرات خواند. از سوی دیگر با دارابودن مجوز FCP شرکت‌های ادغام شده اجازه توسعه برای خدمات اینترنتی را دارند. این درکنار توسعه شرکت‌های MVNO (اپراتورهای مجازی موبایل) بازار متوازنی از خدمات ارتباطی را به روی فعالان خصوصی این عرصه می‌گشاید.
اتحاد برای رقابت با «مخابرات»
رقابت با شرکت مخابرات از نظر کارشناسان یکی از مهم‌ترین اهداف شرکت‌های اینترنتی برای ترکیب شدن با یکدیگر است. شرکتی که هم دولتی است و هم خصوصی و منتقدان از اصطلاح غیر رایج خصولتی برای نوع کارکرد آن استفاده می‌کنند. رئیسی یک کارشناس حوزه اینترنت در این‌باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «در ۱۰ سال گذشته بزرگ‌ترین شرکت‌های اینترنتی در ایران اصلی‌ترین منبع درآمدی‌شان ارائه اینترنت از طریق ADSL به کاربران بود اما شرکت مخابرات قبل از اینکه تبدیل به یک شرکت شبه‌خصوصی شود تلاش می‌کرد با عدم ارائه زیرساختی نظیر پورت‌های مخابراتی مانع از گسترش این درآمدزایی شود. حالا با ورود نسل جدید خدمات اینترنتی درحالی که این نسل نیازمند توسعه فیبر نوری است این شرکت که انحصار توسعه فیبر نوری را در اختیار دارد به یکی از بزرگ‌ترین رقبای شرکت اینترنتی تبدیل شده است.»
به گفته او اما مجوز توسعه فیبر نوری به جز مخابرات به یک شرکت خصوصی به نام «ایرانیان‌نت» نیز واگذار شد که در سال‌های اخیر این شرکت نیز در توسعه فیبر نوری موفق نبود. او ادامه می‌دهد: «حال که خدمات ASDL در حال منسوخ شدن است گسترش خدمات بستر فیبر نوری که زیرساخت لازم برای کاربرد ۴G و ۵G است ضرورت پیدا کرده است. تا آینده نزدیک عملا تغییر مسیر مصرف اینترنت از مسیر ADSL به ۴G و ۵G ؟؟؟ را شاهد خواهیم بود و این به معنای به وجود آمدن انحصار بزرگ‌تری از سوی شرکت مخابرات است. بنابراین به نظر می‌رسد ماهیت اصلی تمامی این ادغام‌ها تدارک بزرگ‌تری برای مقابله با شرکت مخابرات است.»
به گفته او از سوی دیگر به دلیل اینکه وزارت ارتباطات نمی‌خواهد هیچ یک از دو سوی این ماجرا را حذف کند از ادغام شرکت‌های اینترنتی برای قدرت گرفتنشان حمایت می‌کند، سیاستی که به نوعی منجر به تعادل در بازار می‌شود. رئیسی ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر دولت خود سهامدار این شرکت مخابرات و عضو هیات مدیره آن محسوب می‌شود و عملا این توان را ندارد به کاستن یا از بین بردن انحصاری که در دست شرکت مخابرات است اقدام کند.» به گفته این کارشناس شرکت مخابرات نیز به فکر گسترش حضور در بازار اینترنت است و پس از ادامه حضورش در بازار خدمات ADSL و خرید ۶۰ درصد از سهام افرانت تلاش می‌کند تا در بازار بزرگ خدمات اینترنتی باقی بماند. آنچه هیچ‌گاه نمی‌توان مانع از وقوع آن شد تغییراتی است که شتاب تکنولوژی بزرگ‌ترین بانی آن است. تغییرات عمده در بازار اینترنتی ایران اما می‌تواند رقابت بی‌پایانی را برای بهره بردن همه طرف‌های ذی‌نفع از این پهنه ارتباطی فراهم کند؛ به ویژه کاربرانی که سرعت و کیفیت خدمات اینترنت این روزها بزرگ‌ترین خواسته آنهاست.
ارسال نظر