بزرگ‌ترین انتقاد‌ به ساترا علاوه بر اینکه رقیب بخش‌خصوصی است، به این موضوع باز می‌گردد که این سازمان درحالی برای این حوزه مقررات‌گذاری می‌کند که ساختار تشکیلاتی آن فاقد قانون مصوب از سوی مجلس است.

ساترا کاملا بر مدار قانون حرکت می‌کند. فعالیت ساترا براساس قوانین و اسناد بالادستی انجام می‌شود که مجموعه این قوانین و اسناد بالادستی توسط معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری تجمیع و دسته‌بندی شده و در پانزدهم تیر ماه سال ۱۴۰۱ در نامه‌ همین معاونت، خطاب به ریاست سازمان صداوسیما بیان شده است.

با این حال وقتی یک ساختار تشکیلاتی قرار است شکل بگیرد باید از مجلس قانون مصوب داشته باشد.

نامه معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری سند بالا‌دستی برای فعالیت ساترا محسوب نمی‌شود، این نامه یک نامه‌ای است که اسناد و قوانینی را  که براساس آن ساترا صلاحیت تخصصی در حوزه صدور مجوز و نظارت بر صوت و تصویر فراگیر و نمایش خانگی دارد جمع‌آوری کرده است. در این نامه به ماده ۷ اساسنامه سازمان صداوسیما، مصوب سال ۱۳۶۲ و اصلاحات بعدی آن و ماده ۱۴ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات، مصوب سال ۱۳۸۲ مجلس اشاره شده است. در قانون سال ۱۳۸۲ گفته شده که اختیارات و وظایف مربوط به وزارت ارتباطات شامل محدوده وظایف و اختیارات سازمان صداوسیما نمی‌شود. به جز این‌ها، بند ب نظریه تفسیری دهم مهر ماه ۱۳۷۹ شورای نگهبان پیرامون اصول ۴۴ و ۱۷۵ قانون اساسی وجود دارد که آنجا شورای نگهبان تاکید کرده که مدیریت صوت و تصویر فراگیر در انحصار سازمان صداوسیما است. اگر ساترا می‌خواست مستقل از صداوسیما عمل کند، باید قانون مصوب مجلس می‌داشت.

این مدارک چگونه نشان می‌دهد که نظارت ساترا بر حوزه صوت‌وتصویر فراگیر در فضای مجازی و نمایش خانگی قانونی است؟

«ساترا» هویت مستقل از صداوسیما ندارد. صداوسیما به عنوان مرجع تخصصی نظارت بر صوت‌وتصویر فراگیر، یک معاونت تخصصی به نام «ساترا» ایجاد کرده است.

درست است که صداوسیما می‌تواند براساس قانون خود تشکیلات ایجاد کند، اما به گفته کارشناسان حقوقی و فناوری این تشکیلات تنها می‌تواند زیرمجموعه‌های این سازمان را نظارت و برایشان مقررات‌گذاری کند و اجازه ندارد وارد نظارت بر حوزه فعالیت بخش خصوصی شود.

اتفاقا صداوسیما طبق قانون در این حوزه تکلیف دارد. از سال ۱۴۰۰ تا الان هم برای اعمال حکمرانی صداوسیما در حوزه صوت‌وتصویر فراگیر در لایحه بودجه، هر ساله بودجه مشخصی در مجلس تصویب و توسط شورای نگهبان تایید شده است.

این قانون اجازه داده تشکیلات صداوسیما روی کار بخش‌خصوصی هم نظارت داشته باشد و به آنها مجوز فعالیت بدهد؟

یکی از وظایفی که در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ برای صداوسیما تعیین شده صدور مجوز در حوزه انتشار صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و نظارت و حمایت این حوزه است.

تمام این مواردی که اشاره کردید سند هستند و هیچ قانون مشخصی هنوز وجود ندارد که بگوید ساترا قانون مصوب دارد و صدا‌وسیما هم با ایجاد تشکیلات می‌تواند برای بخش‌خصوصی در فضای صوت‌وتصویر فراگیر در فضای مجازی مقررات‌گذاری کند.

اولا در تمام وزارتخانه‌ها تمام معاونت‌های تخصصی براساس هماهنگی با سازمان برنامه‌وبودجه کشور تشکیل شده‌اند و طبق قانون، تاسیس یک معاونت تخصصی نیازمند تصویب در مجلس نیست. ثانیا آیا باید شخص رئیس سازمان صداوسیما بر صوت و تصویر فراگیر نظارت کند یا منطق حکم می‌کند وقتی وظیفه‌ای برای دستگاهی تعیین شد برای آن ساختار ایجاد شود؟

با این اوصاف انتقاد بخش‌خصوصی نسبت به عملکرد ساترا منطقی است، چرا که شما را رقیب خودشان می‌دانند، پس نمی‌توانید به شکل عادلانه به عنوان یک رقیب روی آنها نظارتی داشته باشید، انتقادی که در اطلاعیه اخیر شورای رقابت هم به آن اشاره شد.

اطلاعیه شورای رقابت که موضوع دیگری است. بعد از آن بیانیه، ساترا هماهنگی‌هایی با شورای رقابت داشته که به زودی نتایج آن اعلام خواهد شد. در تبیین اینکه صداوسیما رقیب بخش خصوصی نیست این را عرض می‌کنم که صداوسیما نمایش خانگی را امتداد خود در فضای مجازی می‌داند و خود را مکلف به حمایت و نظارت توامان می‌داند و از توسعه سکوهای قانون‌مدار حمایت می‌کند.

با این حال رئیس سابق ساترا در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که صدا‌وسیما علاقه‌ای به رشد پلفترم‌های فعال در این حوزه ندارد.

سیاست صداوسیما در حال حاضر حمایت از این پلتفرم‌هاست و لیست حمایتی ما از این فعالان، این موضوع را به صراحت نشان می‌دهد. ما طبق قانون وظایف خودمان در این زمینه یعنی حمایت و نظارت انجام می‌دهیم و در واقع تکالیف قانونی خود را امروز و در این دوره به درستی پیاده‌سازی می‌کنیم، بنده مدافع نوع نگاهی که در دوره مدیریت گذشته ساترا وجود داشته نیستم، چون در آن زمان در ساترا نبودم.

وقتی هنوز تعریف صوت‌وتصویر فراگیر در فضای مجازی مشخص نیست، شما براساس چه تعریفی پیش می‌روید، به فعالان این حوزه مجوز فعالیت می‌دهید یا روی آنها نظارت می‌کنید؟

محدوده صوت‌وتصویر فراگیر در فضای مجازی را شورای عالی انقلاب فرهنگی در خرداد امسال مشخص کرده است. در همین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیر شورای عالی فضای مجازی هم حضور داشتند و در نهایت محدوده و مصادیق با حضور و نظر مثبت ایشان مصوب شد.

و این محدوده به شکل خلاصه شامل چه مواردی می‌شود؟

در این مصوبه سامانه‌های نمایش ویدئوی درخواستی، شبکه نمایش خانگی، سکوهای ناشر محور و کاربرمحور و صدا پایه به عنوان سکوهای صوت‌و‌تصویر فراگیر تحت نظارت سازمان صدا‌و‌سیما تعیین شدند. برخی موارد دیگر مانند خبرگزاری‌ها، سامانه‌های بازی رایانه‌ای و... توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نظارت خواهند شد.

 

اخبار مرتبط