آیا ذخایر استراتژیک آمریکا امنیت این کشور را بهخطر انداخته‌‌‌‌است؟
بمب ساعتی در بازار نفت
بازار نفت غیرقابل پیش‌بینی‌‌‌‌تر از همیشه شده‌‌‌‌است. کشورهای غربی سعی دارند قیمت‌ها را کنترل کنند درصورتی‌که سوخت بازار برای صعود بهای نفت تامین شده‌‌‌‌است. روسیه و اوپک‌‌‌‌پلاس همچنان سیاست کاهش تولید را رها نمی‌کنند و شواهد بازار از تاثیر فعالیت‌‌‌‌های اقتصادی چین و رشد احتمالی تقاضا بر بازار حکایت دارد. میزان فروش نفت در سال‌گذشته میلادی به بیشترین میزان از سال۲۰۱۸ رسیده و اوپک بهای نفت برای خریداران آسیایی را افزایش داد که نشان‌دهنده افزایش تقاضا در این بازار است. با وجود اینکه پکن برنامه مصرف متعادل و متوسط برای انرژی اعلام کردهاست اما رفتار بازار نفت احتمال خودنمایی تقاضای بیشتری را نشان می‌دهد. گزاره‌‌‌‌ای که شاید دلیل آن خرید ۱۷۶میلیارد دلاری چین از خاورمیانه در سال۲۰۲۰ است.
از بازار چه خبر؟
پس از اینکه قیمت‌ها در بازار نفت سه روز کاهشی را تجربه کردند، به‌‌‌‌سبب افت ارزش دلار و جذاب‌شدن کالاهای آمریکایی برای بازار، شاخص‌های نفت سبزپوش شدند. در آخرین معاملات هر بشکه نفت‌برنت ۸۲ دلار و هر بشکه نفت‌خام آمریکا ۷۶ دلار معامله شد. دیروز هردو شاخص بیشتر از یک‌درصد افزایش نرخ داشتند اما در مقیاس هفتگی روند قیمتی برنت منفی۸۸/ ۳درصد و وست‌‌‌‌‌‌‌‌تگزاس آمریکا منفی ۷۷/ ۳درصد را نشان می‌دهد. دبیرکل اوپک هیثم الغیص با اشاره به کاهش مصرف نفت در آمریکا و اروپا نسبت به رکود در این بازار هشدار داد.
باوجود اینکه چین یک رشد مصرف متوسط را برنامه‌‌‌‌ریزی کردهاست، بازیگران بازار همچنان به تقاضای چین امید بسته‌‌‌‌اند. با این حال آمارها از افزایش فروش نفت ایران حکایت دارد. به گزارش رویترز، با خروج ایالات‌متحده آمریکا از توافق هسته‌‌‌‌ای و اعمال تحریم‌های اقتصادی، صادرات نفت ایران به چند کشور محدود شد، البته چین از این کشورها مستثنی بود. جواد اوجی وزیر نفت در آخرین گزارش خود گفت: صادرات نفت ایران به بالاترین حد از زمان اعمال تحریم‌های آمریکا یعنی سال۹۷ رسیده‌‌‌‌است.
به گفته اوجی در سال۱۴۰۱ نزدیک به ۸۳میلیون بشکه نفت بیشتر از سال ۱۴۰۰ صادر شده‌‌‌‌است. این میزان ۱۹۰میلیون بشکه بیشتر از صادرات دوسال گذشته است. همچنین به گفته اوجی در سال گذشته میلادی صادرات گاز ۱۵درصد افزایش داشته‌‌‌‌است. در مقابل آمریکا لیست تحریم‌ها علیه ایران را بلندتر کردهاست. در هفته گذشته برخی از نهادها و اشخاص ایرانی در امارات‌متحده‌عربی و هنگ‌کنگ تحریم شدند. به گفته کاخ‌سفید تحریم‌شده‌‌‌‌ها، پل ارتباطی بین ایران و یک شبکه «بانکداری در سایه» هستند که میلیاردها دلار پول نفت ایران را جابه‌جا می‌کنند. به گفته برایان اوتول یکی از مقامات سابق وزارت خزانه‌‌‌‌داری آمریکا، این تحریم‌ها توانایی ایران برای دریافت پول نفت و گاز صادراتی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
همچنین آرامکو سود خالص سالانه خود را اعلام کرد‌‌‌‌ه که نشان از درآمد قابل‌‌‌‌توجه این شرکت نفتی سعودی دارد. سود خالص سالانه شرکت نفتی آرامکو عربستان‌سعودی ۱/ ۱۶۱میلیارد دلار در سال۲۰۲۲ بوده که نشان از افزایش ۴۶درصدی نسبت به سال‌گذشته که بهای نفت بالا بود، دارد. این میزان سهبرابر سود خالص سالانه شرکت آمریکایی اکسون‌موبیل است که ۵۶میلیارد دلار اعلام شده‌بود. دو شرکت شورون و شل نیز گزارش‌های مشابهی ارائه دادند که نشان‌دهنده درآمدهای بالای شرکت‌های نفتی در سال‌گذشته میلادی است. در سال۲۰۲۲ نگرانی‌های ژئوپلیتیک در اوکراین به‌رغم تقاضای پایین چین و نگرانی‌ها موجب رشد قیمت نفت به بالای ۱۰۰ دلار شد.
بایدن امنیت آمریکا را بهخطر انداخته‌‌‌‌است؟
یکی از کمیته‌‌‌‌های فرعی نظارتی مجلس نمایندگان آمریکا در طرحی با عنوان «سوزاندن نفت نیمه‌‌‌‌شب؛ چرا کاهش ذخایر استراتژیک نفت راه‌‌‌‌حلی برای مشکل انرژی آمریکا نیست؟» به نقد برداشت از ذخایر راهبردی پرداخت. در جلسه‌‌‌‌ای که با حضور متخصصان حوزه نفت برگزار شد، نمایندگان نتیجه گرفتند که برداشت از ذخایر راهبردی به امنیت انرژی آمریکا ضربه می‌زند و دولت بایدن «هیچ نقشه‌‌‌‌ای برای تعریف ضوابط انرژی که برای مردم آمریکا مناسب باشد و کار کند» ندارد. به گزارش سایت کنگره آمریکا، به عقیده پت فالون، نماینده جمهوری‌خواه؛ سیاست مدیریتی انرژی بایدن عملا یک جنگ تمام‌عیار دولتی علیه صنایع این کشور است و به همین دلیل «دولت بایدن بی‌‌‌‌پروا به آزادکردن ذخایر استراتژیک آمریکا روی آورده است.»
همچنین الکس اپستین رئیس مرکز پیشرفت صنعتی شهادت داد که تلاش بایدن برای متهم‌کردن جنگ اوکراین برای صعود قیمت‌ها یک آدرس اشتباه است و گفت: «محور برنامه‌های بایدن حمایت از انرژی‌‌‌‌های پاک است. قیمت حامل‌‌‌‌‌‌‌‌های انرژی در آمریکا پیش از جنگ روند صعودی گرفت و برنامه بایدن برای افزایش قیمت انرژی در آمریکا در راستای کاهش مصرف انرژی‌‌‌‌های فسیلی در آمریکا بود. او از تولید بیشتر برای پاسخ به افزایش تقاضا جلوگیری کرد.» همچنین اپستین شهادت داد عرضه نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا با اهداف سیاسی انجام‌شده‌‌‌‌است: «بدون آزادی عمل صنعت نفت، ذخایر راهبردی نفت امکان ایجاد امنیت انرژی برای صنایع را ندارد. بایدن با دو اقدام علیه صنایع کشور برخاست؛ اولی گرفتن آزادی عمل صنایع فعال در حوزه انرژی و دوم برداشت بی‌‌‌‌پروا از ذخایر راهبردی که پشتیبان امنیت انرژی کشور بود.»
به عقیده او بایدن در تعریف این تصویر که برداشت از ذخایر راهبردی با هدف امنیت انرژی و کنترل قیمت‌ها بوده، شکست‌خورده‌‌‌‌است. اپستین معتقد است: «ذخایر راهبردی آمریکا یک ابزار حیاتی برای امنیت انرژی آمریکا است، حامی امنیت ملی ماست. نفت امنیت نظامی و اقتصادی ما را تضمین می‌کند. مدیریت بایدن که متاسفانه ذخایر را به پایین‌ترین حد رسانده‌‌‌‌‌‌‌‌است، امنیت ما را تهدید می‌کند.» در عین‌حال به شهادت دکتر ایلیا بوچوف یکی دیگر از متخصصان صنعت در این جلسه، در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن میزان فروش از ذخایر استراتژیک آمریکا از سهبرابر فروش اضطراری در چهل سال‌گذشته بیشتر بوده‌‌‌‌است.
پاسخ کاخ‌سفید به منتقدان
در تازه‌‌‌‌ترین اقدام آمریکا برای کاهش ذخایر استراتژیک این کشور، ۱۱۹ شرکت برای خرید این ذخایر اعلام آمادگی کردند که ۱۱ شرکت موفق به بستن قرارداد شدند. سال گذشته وزارت انرژی با دستور رئیس‌‌‌‌جمهور آمریکا، جو بایدن بزرگ‌ترین برنامه کاهش ذخایر که برداشت ۱۸۰میلیون بشکه بود را آغاز کرد. برنامه‌‌‌‌ای که به گفته بایدن با هدف کنترل قیمت‌ها در بازار جهانی نفت پیاده و اجرا شد.
به گفته وزارت انرژی آمریکا «با فروش غیرضروری ذخایر استراتژیک می‌توان قیمت‌ها را در ۷۶ دلار در هر بشکه حفظ کرد.» این وزارتخانه در مقابل انتقادات از برنامه برداشت از ذخایر؛ عنوان کرد از سه طریق می‌تواند ذخایر را پر کرد: «خریدهای مجدد مستقیم با درآمدهای حاصل از فروش اضطراری، بازده مبادله‌‌‌‌ای که شامل حق‌بیمه به حجم تحویل است و تضمین‌‌‌‌های قانونی عدم‌‌‌‌فروش ذخایر در نوسان‌های قیمتی باهدف حفظ ذخایر استراتژیک.» همه این شواهد از تفاوت مناسبات بازیگران دولتی و خصوصی بازار نفت حکایت دارد؛ با این همه چشم امید همه معامله‌گران بازار نفت به سمت تقاضای پکن دوخته شده‌‌‌‌است.
