چشم‌‌‌‌‌‌انداز سود پالایشگاه‌ها برای سال۲۰۲۵ تیره است؛
غولهای نفتی در باتلاق رکود
افزایش ظرفیت پالایشی جهانی همزمان با رشد ضعیف تقاضا، حاشیه سود را تحت‌فشار قرارداده‌است. شرکت‌های پالایشی مستقل مانند فلیپس۶۶ و والرو نیز آسیب جدی دیده‌‌‌‌‌‌اند، به‌طوری‌که سود فلیپس۶۶ از یک‌میلیارد دلار به ۸میلیون دلار سقوط کرد. در این میان، تعطیلی پالایشگاه‌های مستقل و کاهش سرمایه‌گذاری‌های جدید پس از ۲۰۲۵ ممکن است در بلندمدت به حمایت از حاشیه سود منجر شود. در کنار این بحران، تهدید ترامپ برای اعمال تعرفه بر واردات نفت از کانادا و مکزیک نیز بر نگرانی‌های سرمایه‌گذاران افزوده است.
چشم‌‌‌‌‌‌انداز تاریک در ۲۰۲۵
سودآوری پالایشگاهی شرکت‌های بزرگ نفتی در ابتدای سال۲۰۲۵ همچنان در مسیر نزولی قرار دارد. شرکت‌های بزرگ نفتی مانند شورون، اکسون‌موبیل و شل در گزارش عملکرد سه‌‌‌‌‌‌ماهه چهارم خود، از کاهش شدید سود پالایشگاهی خبر داده‌اند، عاملی که به افت ارزش سهام آنها منجر شده‌است. افزایش ظرفیت پالایشی جهانی در سال۲۰۲۴، همزمان با کاهش رشد تقاضا، فشار بیشتری بر حاشیه سود پالایشی وارد کرده‌است. دلیل اصلی این کاهش سود، عرضه بیش از حد سوخت در بازار جهانی و هم‌‌‌‌‌‌زمانی آن با رشد ضعیف تقاضا است که موجب کاهش حاشیه سود پالایشی شده‌است. در چنین شرایطی، شرکت‌های نفتی با کاهش درآمدهای پالایشی خود مواجه‌شده و این امر بر ارزش سهام آنها تاثیر منفی گذاشته‌است. سهام شورون پس از ثبت زیان در بخش پالایشی برای اولین‌بار از سال۲۰۲۰، حدود ۴درصد افت کرد. مدیرعامل این شرکت، مایک ورث، ضمن اشاره به ضعف بازار پالایش، تاکید کرد؛ این روند احتمالا تا سال۲۰۲۵ ادامه خواهدداشت.
او در کنفرانس مالی پس از اعلام عملکرد سه‌‌‌‌‌‌ماهه چهارم گفت: «این یک دوره ضعیف برای پالایش بود و همه عوامل به سمت منفی حرکت کردند.» اکسون‌موبیل نیز که سود تعدیل‌‌‌‌‌‌شده پالایش آن نسبت به سه‌‌‌‌‌‌ماهه قبل ۷۵درصد کاهش‌یافته، شاهد افت ۲درصدی ارزش سهام خود بود. کاترین مایکلز، مدیر مالی این شرکت، علت اصلی فشار بر پالایشگاه‌ها را افزایش عرضه جهانی سوخت ناشی از راه‌اندازی پالایشگاه‌های جدید در سراسر جهان عنوان کرد و گفت: «این همان عاملی است که ما برای سال۲۰۲۵ تحت‌نظر داریم.» کاهش ۷۵درصدی سود پالایشی این شرکت، نشان‌دهنده تاثیر شدید بازار بر سودآوری پالایشگاه‌ها است. علت اصلی این کاهش، افزایش عرضه جهانی است که منجر به رقابتی‌‌‌‌‌‌تر‌شدن بازار و کاهش قیمت‌ها شده‌است.
رویکرد محتاطانه شل
شل، دیگر غول نفتی، اعلام کرد؛ برنامه‌‌‌‌‌‌ای برای خروج از صنعت پالایش ندارد، اما قصد توسعه ظرفیت خود را نیز ندارد. این شرکت در سال‌گذشته یکی از مراکز پالایشگاهی و پتروشیمی خود را در سنگاپور فروخت و برنامه دارد یک پالایشگاه دیگر را در آلمان تعطیل کند. سود سه‌‌‌‌‌‌ماهه چهارم شل نسبت به سال‌گذشته تقریبا نصف شد و به ۳میلیارد دلار رسید‌که بخشی از آن به دلیل کاهش حاشیه سود پالایشی بود. برخلاف شورون و اکسون‌موبیل، شل تصمیم گرفته که نه از بازار پالایش خارج شود و نه ظرفیت جدیدی اضافه کند. این سیاست نشان‌دهنده رویکرد محتاطانه این شرکت است که قصد دارد دارایی‌های کم‌‌‌‌‌‌سودده خود را کاهش دهد. کاهش ۵۰درصدی سود شل در سه‌‌‌‌‌‌ماهه چهارم نسبت به سال‌گذشته، نشان می‌دهد؛ حتی غولهای نفتی نیز از این بحران در امان نبوده‌‌‌‌‌‌اند، درحالی‌که افزایش تولید نفت و گاز تا حدودی شرکت‌های بزرگ را از کاهش سود پالایش نجات داد، اما شرکت‌های پالایشی مستقل ضربه سختی را متحمل شدند. سود فلیپس۶۶ در سه‌‌‌‌‌‌ماهه چهارم از یک‌میلیارد دلار در سال‌گذشته به تنها ۸میلیون دلار سقوط کرد و سود پالایشی والرو نیز ۷۳درصد کاهش‌یافت. مدیرعامل والرو، لین ریگز، اعلام کرد؛ دو پالایشگاه در آمریکا امسال تعطیل خواهند شد و پس از سال۲۰۲۵، ظرفیت پالایشی جدید محدودی به بازار اضافه خواهدشد، عاملی که می‌تواند در بلندمدت از حاشیه سود پالایشگاه‌ها حمایت کند.
ریسک‌های ژئوپلیتیک
در همین حال، تهدید دونالد ترامپ برای اعمال تعرفه بر واردات نفت‌خام از کانادا و مکزیک نیز نگرانی‌هایی را درمیان سرمایه‌گذاران ایجاد کرده‌است. چنین اقدامی می‌تواند هزینه‌های پالایشگاه‌های آمریکایی را افزایش و بر وضعیت بازار تاثیر بگذارد. با توجه به افزایش ظرفیت پالایشی جهانی و کاهش رشد تقاضای سوخت، چشم‌‌‌‌‌‌انداز سود پالایشگاه‌ها برای سال۲۰۲۵ همچنان تیره است. شرکت‌های بزرگ نفتی با استراتژی‌های مختلفی در تلاشند تا اثرات این بحران را مدیریت کنند؛ از تعطیلی واحدهای پالایشی گرفته تا کاهش هزینه‌های عملیاتی و تمرکز بر بهینه‌سازی فرآیندهای تولید. در این میان، برخی از شرکت‌ها به‌دنبال سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین پالایشگاهی و تولید سوخت‌های کم‌‌‌‌‌‌کربن هستند تا در‌برابر تغییرات بازار مقاوم‌‌‌‌‌‌تر شوند، با این‌حال عوامل ژئوپلیتیک همچنان نقشی تعیین‌‌‌‌‌‌کننده در مسیر آینده این صنعت ایفا می‌کنند. تعرفه‌های دولت ترامپ بر واردات نفت و فرآورده‌های پالایشی، تصمیمات اوپک‌پلاس درباره مدیریت عرضه و تحولات ژئوپلیتیک مانند تنش‌های خاورمیانه می‌توانند موجب نوسانات شدید در بازار پالایش شوند.
علاوه‌بر این، سیاست‌های انرژی دولت‌های بزرگ مصرف‌کننده، از جمله برنامه‌های کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی در اروپا و چین، فشار مضاعفی بر حاشیه سود پالایشگاه‌ها وارد خواهد کرد. افزایش عرضه، کاهش تقاضا و فشارهای ژئوپلیتیک، همگی از عواملی هستند که در آینده‌‌‌‌‌‌ای نزدیک بازار پالایش را تحت‌تاثیر قرار خواهند داد. در این شرایط، برخی از پالایشگاه‌های کوچک و کم‌‌‌‌‌‌بازده در معرض تعطیلی قرار دارند، درحالی‌که بازیگران بزرگ‌‌‌‌‌‌تر سعی دارند با انعطاف‌‌‌‌‌‌پذیری در مدل‌های کسب‌وکار خود، از جمله افزایش صادرات سوخت به بازارهای نوظهور و سرمایه‌گذاری در پتروشیمی، از شدت بحران بکاهند. با وجود این تلاش‌ها، همچنان ابهامات زیادی پیرامون آینده این صنعت وجود دارد و موفقیت شرکت‌ها در عبور از این دوره پرتلاطم، به میزان تطبیق‌‌‌‌‌‌پذیری آنها با تغییرات ساختاری بازار بستگی خواهدداشت.
