بانک مرکزی اروپا را بشناسیم
یورو کجا چاپ می‌شود؟
به گزارش «ایبنا»، تنها زمان کوتاهی بعد از توافق ۶ کشور اروپایی برای تشکیل جامعه اقتصادی اروپا در سال ۱۹۵۷، به سرعت کشورهای اروپایی یکی پس از دیگری به این اتحادیه اقتصادی پیوستند و دیری نگذشت که اتحادیه اروپا با ۲۷ کشور شکل گرفت. رفته رفته این اتحادیه از یک معاهده صرف اقتصادی به یک همزیستی محکم منطقه‌ای تبدیل شد و حتی از پول مشترک خود یعنی یورو و کمی قبل‌تر از آن، تا‌سیس بانک مرکزی اروپا رونمایی کردند. پی‌ریزی تشکیل بانک مرکزی اروپا در سال ۱۹۹۲ و به دنبال تلاش اتحادیه اروپا برای ایجاد اتحادیه اقتصادی و پولی برای کشورهای حوزه یورو انجام شد و در نهایت در یکم ژوئن ۱۹۹۸ بانک مرکزی اروپا به شکل کنونی کار خود را آغاز کرد و یک سال بعد در سال ۱۹۹۹ اسکناس‌های جدید یورو چاپ و روانه بازارها شد. امروزه در منطقه یورو ۱۹ کشور بلژیک، آلمان، استونی، ایرلند، یونان، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، قبرس، لتونی، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالت، هلند، اتریش، پرتغال، اسلوونی، اسلواکی و فنلاند از یورو به عنوان واحد پولی خود استفاده می‌کنند. علاوه‌بر این ۱۹ کشور، آندورا، موناکو، سن مارینو و واتیکان نیز کشورهایی هستند که از یورو به عنوان واحد پولی خود استفاده می‌کنند اما حق چاپ یورو را ندارند. مسوولیت چاپ اسکناس‌های یورو با بانک مرکزی اروپا و ضرب سکه‌ها بر عهده بانک‌های مرکزی کشورهای عضو منطقه یورو است. به همین دلیل، اسکناس‌ها در منطقه یورو یکسانند، اما سکه‌ها در کشورهای مختلف دارای تصاویر مختلفی هستند. این بانک، اسکناس‌های ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۵۰۰ یورویی چاپ می‌کند.
سازوکار اجرایی بانک مرکزی اروپا
شورای مدیریت بانک مرکزی اروپا که شامل شش عضو هیات‌مدیره اجرایی و رئیس (یا معادل آن) بانک مرکزی می‌شود. از آنجا که در سال‌های اخیر عضویت در منطقه یورو گسترش پیدا کرده؛ بنابراین شورای مدیریت افزایش یافته است. این شورا دارای یک سیستم چرخشی حق رای در بین روسای بانک‌های مرکزی است (اعضای هیات‌مدیره حق رای دائمی دارند)، چراکه شورای مدیریت در حال حاضر آن قدر بزرگ شده که همه اعضا در هر جلسه‌ای قادر به رای دادن هستند. مسوولیت اصلی بانک مرکزی مرتبط با هدف اصلی یعنی حفظ ثبات قیمت، تدوین‌کننده سیاست‌های پولی است. این سیاست‌های پولی شامل اتخاذ تصمیم‌هایی در رابطه با اهداف مالی، نرخ‌های بهره کلیدی، تا‌مین ذخایر موجود در یوروسیستم و تعیین دستورالعمل‌هایی برای اجرای آن تصمیمات می‌شود. جلسات تصمیم‌گیری در رابطه با سیاست‌های پولی هر ۶ هفته یکبار برقرار می‌شوند و بانک مرکزی اروپا نسبت به استدلال تصمیم‌گیری‌های خود بسیار شفاف عمل می‌کند. این بانک پس از هر جلسه یک کنفرانس خبری برقرار می‌کند و بعد از کنفرانس هم صورتجلسه مرتبط با آن جلسه را منتشر می‌کند.
وظایف و اختیارات بانک مرکزی اروپا
اطلاعیه‌های بانک مرکزی اروپا (ECB) درباره سیاست‌های پولی بخشی از استراتژی ارتباطی این بانک است که به دنبال هماهنگی برداشت‌های عمومی از سیاست‌های پولی بانک مرکزی اروپا با اقدامات خود در بازارهای مالی است. وظیفه بانک مرکزی اروپا حفظ ثبات قیمت است، اما این ثبات قیمت به‌صورت تورم ۲درصد تعریف شده که با استفاده از شاخص‌هارمونیزه قیمت‌های مصرفی (HICP) اندازه گیری می‌شود. برخلاف بانک مرکزی فدرال ایالات‌متحده، بانک مرکزی اروپا وظیفه ارتقای حداکثر اشتغال را بر عهده ندارد. این شورا هر دو هفته یکبار در فرانکفورت آلمان تشکیل می‌شود. یکی از هر سه جلسه یک جلسه سیاست پولی است که در آن شورا ممکن است تغییراتی ایجاد کند. مطابق اعلامیه بانک مرکزی اروپا، این نهاد هر یک از این جلسات را به همراه یک کنفرانس مطبوعاتی دنبال می‌کند که طی آن رئیس بانک مرکزی اروپا تصمیمات اتخاذ شده را در یک کنفرانس مطبوعاتی توضیح می‌دهد. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران، دلالان و تحلیلگران از نزدیک اعلامیه‌های بانک مرکزی اروپا (ECB) را برای هرگونه تغییر در نرخ سود مورد نظر برای وام به تسهیلات سپرده گذاری در منطقه یورو دنبال می‌کنند، چراکه تا‌ثیر این نرخ بهره در بقیه ارکان اقتصادی بسیار زیاد است و سودهای پرداخت شده به بدهی‌های دولت، شرکت‌ها و موارد شخصی را تحت‌تا‌ثیر قرار می‌دهد. به نوبه خود، نرخ بهره بر قیمت دارایی‌های دیگر تا‌ثیر می‌گذارد.
اولین و آخرین رئیس بانک مرکزی اروپا
مقر بانک مرکزی اروپا شهر فرانکفورت آلمان است که بزرگ‌ترین مرکز مالی در منطقه یورو به‌شمار می‌آید. ویم دویزنبرگ، به عنوان اولین رئیس بانک مرکزی اروپا معرفی شده که در سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۷ در این سمت حضور داشت. اما رئیس کنونی بانک مرکزی اروپا، کریستین لاگارد فرانسوی است که چندی پیش جانشین ماریو دراگی ایتالیایی رئیس پیشین آن شد. لاگارد چهارمین رئیس بانک مرکزی اروپا و نخستین زنی خواهد بود که در این سمت مشغول به فعالیت خواهد شد. وی که در سال ۲۰۱۱ به ریاست صندوق بین‌المللی پول منصوب شد اولین زنی بود که این سمت را در اختیار می‌گرفت. دوره ریاست لاگارد تا سال ۲۰۲۱ بود، اما وی به‌دلیل ریاست بر بانک مرکزی اروپا از سمت خود کنار رفت. او پیش از ورود به صندوق بین‌المللی پول برای چهار سال وزیر امور اقتصادی و مالی فرانسه بود. جالب است بدانید لاگارد در سال ۲۰۱۶ متهم به ارتکاب جرائم مالی در زمان وزارت خود شد. وی در جریان رسیدگی مقصر شناخته شد؛ اما توسط دادگاه محکوم نشد. همچنین کریستین لاگارد در رتبه بندی ۲۰۱۸ مجله فوربس به عنوان سومین زن قدرتمند جهان پس از آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و ترزا می، نخست وزیر انگلیس معرفی شد. به علاوه او بیست و دومین شخص قدرتمند جهان معرفی شده است. در این رتبه‌بندی او حتی بالاتر از تیم کوک، رئیس اپل ایستاد.
موافقان و مخالفان
به‌طور خلاصه، بانک مرکزی اروپا یک عضـو اجرایی اتحادیه اروپا به شـمار می‌رود. یکی از وظایف این بانک پایین نگه داشتن قیمت‌ها است. این بانک سعی می‌کند تا ارزش رقابتی یورو را حفـظ کرده و در بازار پول ثبات و تعادل ایجـاد کند. همچنین، این بانک بر کار بانک‌های دیگر نیز نظارت دارد. از سوی دیگر، بانک مرکزی اروپا برای تعیین نرخ بهره بانک‌های مرکزی کشورهای عضو نیز رهنمود می‌دهد و به این ترتیب نرخ بهره را در بازار کنترل می‌کند. برای مثال، در سال ۲۰۱۴ بانک مرکزی اروپا برای اولین بار در تا‌ریخ خود قصد داشت نرخ بهره را در یکی از اصلی‌ترین وام‌های خود به زیر صفر برساند.
اما بانک مرکزی اروپا همچون هر نهاد دیگری موافقان و مخالفانی دارد که هر یک به دلایل خاص خود از این نهاد دفاع یا نسبت به آن انتقاد می‌کنند؛ از نظر موافقان، وجود این نهاد برای حرکت آرام و روان منطقه یورو الزامی است. آنها همچنین بر این باورند که سیاست‌های پولی این نهاد به اتحادیه اروپا در دستیابی به یک بازار واحد کمک می‌کند.
این در حالی‌ا‌ست که مخالفان این نهاد معتقدند که امکان ایجاد و پس از آن نیز حفظ واحد پول یکسان برای کشورهایی با الگوهای متفاوت رشد و پیشرفت وجود ندارد، چراکه شرایط آنها با هم متفاوت است. به علاوه آنها از عدم استقلال این روزهای این نهاد و سلطه اعضای پرنفوذ بر آن ابراز نارضایتی می‌کنند.
