آیا «مرد بیمار اروپا» در آستانه فروپاشی اقتصادی است؟
ازاین‌رو هنگامی که دفتر آمار فدرال اخیرا اعلام کرد که اقتصاد آلمان پس از کاهش ۵/ ۰درصدی در دوره سه‌ماه قبل، در سه ماه اول سال جاری نیز به میزان ۳/ ۰درصد کاهش یافته است، خوش‌بینان شروع به توجیه این آمارها کردند و استدلال آنها این است که این کاهش رشد، صرفا یک «انقباض فنی» و گذرا است و در ماه‌های آینده برطرف خواهد شد. این در حالی است که بدبین‌ها نسبت به افول بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا هشدار دادند. اداره آمار آلمان، کوچک شدن اقتصاد این کشور و کاهش رشد در دو دوره متوالی را به دلایلی از جمله پیامدهای جنگ در اوکراین نسبت داد و اعلام کرد که از یکسو شرکت‌های آلمانی بر اثر جنگ سردرگم شده و سرمایه‌گذاری‌های خود را کاهش دادند و از سوی دیگر، کاهش تقاضا از طرف شهروندان باعث شد تا اقتصاد آلمان با کاهش رشد روبه‌رو شود.
این اداره مدعی شد که بی میلی دولت فدرال و دولت‌های ایالتی در سرمایه‌گذاری و البته نرخ تورم بالای که در تابستان سال گذشته به حدود ۱۰درصد رسید، بر اقتصاد برلین نیز تاثیر منفی گذاشته است. به‌رغم این رکود، برخی مراکز اقتصادی آلمان مانند بانک مرکزی این کشور معتقدند که دلایل خوبی برای رشد دوباره اقتصاد وجود دارد و در این راستا بوندس بانک در آخرین گزارش خود اعلام کرد که اقتصاد آلمان در سه‌ماه پیش رو سال جاری بهبود خواهد یافت. این بانک بر این باور است که با بهبود دوباره بخش صادرات در آلمان، اقتصاد این کشور نیز رشد مثبت به خود خواهد گرفت.
از سوی دیگر، دلایل کسانی که نسبت به آمادگی اقتصاد آلمان برای غلبه بر بحران کنونی تردید دارند نیز قانع‌کننده به نظر می‌رسد. در آخرین گزارش ارائه‌شده توسط بانک دولتی «امور توسعه» (KfW) انتظار می‌رود در سال۲۰۲۳ اقتصاد در این کشور ۳/ ۰درصد کوچک‌تر شود. به دور از تنش‌های دو گروه خوش‌بینان و بدبینان، مراجعه به یکی از هفت موسسه اقتصادی آلمان - که مرجع بی‌طرف به حساب می‌آید - برای بررسی آمار و ارقام جدید اقتصاد آلمان ضروری است. یکی از این موسسه‌ها، «موسسه کیل اقتصاد جهانی» (IfW) است که بخش رشد اقتصادی آن توسط پروفسور«استیوات کوتس» اداره می‌شود.
کوتس با ابراز تعجب از آمارهای اخیر اقتصاد آلمان گفت که کارشناسان این موسسه گرچه انتظار رشدی را که در سال‌های گذشته دیده بودند نداشتند، اما تصور نمی‌کردند که رشد اقتصادی در این کشور این‌چنین کاهش یابد. او با اشاره به موانعی که بر سر راه رشد بلندپروازانه اقتصاد آلمان قرار دارد، گفت: چرخ اقتصاد آلمان اکنون کند پیش می‌رود و مهم‌ترین موانعی که بر سر راه رشد آن قرار دارد، عبارتند از: «قیمت های بالای انرژی، وضعیت امنیتی، پیری جامعه، کمبود شدید کارگران واجد شرایط، فرسودگی سیستم آموزشی و فرار مغزها.» او افزود که همه اینها دلایلی هستند که پایان برتری اقتصادی آلمان را تهدید می‌کنند.
مرد بیمار اروپا
این وضعیت یادآور تیتر مجله «اکونومیست» در سال۱۹۹۹ است که اقتصاد آلمان را به «مرد بیمار اروپا» توصیف کرده بود. یان هیلدبراند، سردبیر «هاندسبلات» اولین روزنامه اقتصادی آلمان می‌گوید، گرچه عنوان مرد بیمار اروپا «به‌طور کامل درباره وضعیت فعلی بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا صدق نمی‌کند»، اما آمارهای اخیر یک «هشدار» برای آلمان است که از لحاظ رشد اقتصادی در انتهای فهرست کشورهای اتحادیه اروپا قرار دارد. همچنین کمیسیون اروپا طی گزارشی که در اکتبر گذشته منتشر کرد، هشدار داد که کاهش رشد اقتصادی و کوچک‌تر شدن اقتصاد نه فقط آلمان، بلکه تمام کشورهای اروپایی را نیز تهدید می‌کند. در این راستا، رئیس بخش تحقیقات رشد در موسسه آلمانی «کیل» درباره عنوان مرد بیمار اروپا اظهار کرد که این توصیف با وضعیت اقتصاد آلمان «مناسب» است و دولت‌های قبلی - دو دهه گذشته- را به‌دلیل بی‌توجهی به این موضوع و عدم رسیدگی به مشکلات ذکرشده به‌ویژه جذاب کردن آلمان برای کارگران واجد شرایط که رقابت در بازارهای جهانی برای آن بسیار زیاد شده است، مقصر دانست.
هیلدبراند نیز با اشاره به پایان دورانی که آلمان به «انرژی ارزان روسیه و باز بودن بازارهای چین، آمریکا و سایر کشورها به روی کالاهای ساخت آلمان» متکی بود، گفت که مدل اقتصادی آلمان که در دهه‌های گذشته حاکم بود، «پایان یافته است». او افزود: با توجه به وابستگی اقتصاد آلمان به مقادیر زیاد انرژی ارزان و بازارهای باز، فشارها بر اقتصاد آلمان در میان‌مدت بسیار زیاد خواهد شد. هیلدبراند در رابطه با تاثیر این رکود بر شهروندان می‌گوید: شهروندان احساس می‌کنند که نرخ بالای تورم و قیمت انرژی مستقیما بر جیب آنها تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود آنها رفاهی را که در دهه‌های گذشته داشته‌اند، از دست بدهند؛ به‌ویژه اینکه اقدامات کمکی ارائه‌شده توسط دولت به شهروندان یا به پایان رسیده یا در حال اتمام است.
