طبقهبندی درآمدی کشورها بهروزرسانی شد
ترمیم جایگاه جهانی اقتصاد ایران
از اواخر دهه80 میلادی، طبقهبندی کشورها به گروههای درآمدی دستخوش تغییرات مهمی شده است. در سال1987، 30درصد کشورها در گروه کمدرآمد بودند و 25درصد کشورها پردرآمد محسوب میشدند. اما در سال2023 شاهد چرخش چشمگیری هستیم؛ بهطوریکه تنها 12درصد کشورها کمدرآمد هستند و 40درصد در گروه با درآمد بالا قرار میگیرند. البته این تغییرات در مناطق مختلف جهان بهطور یکنواخت رخ نداده است. همه کشورهای آفریقای در سال1987 جزو کشورهای کمدرآمد بودند؛ درحالیکه در سال2023، تنها 13درصد کشورهای آفریقای در این گروه طبقهبندی شدند. اما منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا روندی معکوس را تجربه کرده است؛ بهطوریکه 10درصد کشورهای این منطقه که هیچکدام در سال1987 در گروه با درآمد پایین قرار نداشتند، اکنون کمدرآمد محسوب میشوند. سهم کشورهای با درآمد بالا در اروپا و آسیای مرکزی نیز در مقایسه با سال1987 اندکی کاهش یافته، و از 71درصد به 69درصد رسیده است.
در تازهترین گزارش بانک جهانی، طبقه درآمدی سه کشور، از جمله روسیه، از گروه با درآمد متوسط به بالا به گروه با درآمد بالا ارتقا یافته است. فعالیتهای اقتصادی در روسیه در سال2023 تحت تاثیر افزایش فعالیتهای مرتبط با بخش نظامی قرار گرفت. رشد اقتصادی روسیه به کمک رشد بخش تجارت (6.8درصد)، بخش مالی (8.7درصد) و بخش ساختوساز (6.6درصد) تقویت شد. این عوامل منجر به افزایش اسمی 10.9درصدی و حقیقی 3.6درصدی تولید ناخالص داخلی این کشور شد.سرانه درآمد ناخالص ملی نیز 11.2درصد رشد کرد. چهار کشور، از جمله ایران و اوکراین، شاهد ارتقای جایگاه خود از گروه با درآمد متوسط به پایین به گروه متوسط به بالا، بودند.
اقتصاد ایران در سال2023 به لطف افزایش صادرات نفت و بهبود بخش خدمات و تولید، 5درصد بزرگتر شد. در همین حال، سرانه درآمد ناخالص ملی ایران بهطور اسمی 39.5درصد و بهطور حقیقی (با تعدیل تورمی) 17.6درصد بالا رفت. بهبود جایگاه اوکراین در این طبقهبندی ناشی از بازگشت اقتصاد این کشور به مسیر رشد در سال2023 و کاهش پیوسته جمعیت بوده است. جمعیت اوکراین از زمان آغاز حمله روسیه، بیش از 15درصد کاهش یافته است. فلسطین (کرانه باختری و نوار غزه) تنها کشوری است که شاهد افت جایگاه خود در طبقهبندی بانک جهانی است. جنگ اسرائیل و حماس در اکتبر2023 آغاز شد، و در نتیجه تاثیر درگیریها بر کرانه باختری و نوار غزه تنها محدود به فصل چهارم سال گذشته بود. با این حال، مقیاس جنگ چنان ویرانگر بود که تولید ناخالص داخلی فلسطین بهطور اسمی 9.3درصد افت کرد.