پیشنهادی برای واحد پول جدید
موارد ذکرشده بالا را در ذهن یک بار مرور کنید تا از حکایت بیش از چهار دهه قبل همسایگان خود نقلی داشته باشم. بیش از چهار دهه قبل در همسایگی خود دو همسایه متفاوت دا‌شتیم که یکی حاج یدالله و دیگری فاطمه خانم بودند. این دو نفر واحد پول معاملاتی زمان قدیم را که همانند الان به‌نوشتار تومان بود، مثل بقیه افراد در محاوره «تومن» نمی‌نامیدند؛ بلکه آن را «تیمن» می‌گفتند. این دو نفر که یکی دکان‌دار (مغازه‌دار، کاسب) محله ما بود و دیگری پیرزنی خانه‌دار، برعکس دیگران گویش خاص خود را برای ادای واحد پول همیشه حفظ می‌کردند. دقیقا به خاطر دارم که آن بانوی سالخورده همیشه پانصد تومان را پنج صد تیمن ادا می‌‌کرد. شاید به‌خاطر سن کمی که داشتم هیچگاه به خود جرأت ندادم که از یکی از این دو نفر بپرسم چرا تومان یا همان تومن محاوره‌ای را تیمن می‌گویند.
تیمن علاوه بر اینکه ادای آن بسیار راحت و ساده است، دارای معنای بسیار خوبی هم در زبان فارسی است. خجستگی و فرخندگی از جمله معانی زیبای کلمه تیمن است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود کلمه‌ای بسیار ساده در ادا کردن باعث شده تومان و تومن سال‌های سال توسط پیشینیان تیمن ادا شود و به نظر می‌رسد تیمن اگر به‌عنوان واحد اصلی پول جدید معرفی شود، بسیار جالب خواهد بود و در برابر تومان و ریال که کلماتی با ریشه فرنگی به حساب می‌آیند، مورد توجه هم‌میهنان قرار خواهد گرفت.
تیمن فرخنده و خجسته، در برابر تومان که ظاهرا از زبان مغولی یا ترکی به زبان پارسی ره جسته است و ریال که در سایر کشورهای حوزه خلیج فارس استفاده می‌شود و ظاهرا هم متعلق به زبان اسپانیولی و پرتغالی است.
پس پیشنهاد ما تا اینجا حذف چهار صفر و انتخاب واحد پول جدید تیمن است. اما در مورد جزء واحد پول کشورمان توصیه موکد این است که مطابق با رویه سایر کشورهای دنیا عمل کنیم و واحد پول اصلی خود را به صد جزء تقسیم کنیم و آن را «قران» بنامیم.
در تغییر واحد پولی آنچه مهم است این است که مردم خیلی سریع با واحد پولی خو بگیرند و آن را در محاوره به‌راحتی استفاده کنند. انتخاب این دو واحد برای بسیاری از مردم خیلی راحت خواهد بود؛ به‌ویژه آنکه پیشینه‌ای هم از این دو واحد در ذهن دارند. در واقع تیمن دارای ریشه فارسی با مختصر تفاوت از تومن قابل تلفظ است و قران هنوز هم جزء لاینفک داشتن پول و نداشتن افراد است و در محاوره کاربرد دارد.
تحول جدید حذف صفرها و انتخاب واحد تیمن علاوه بر اینکه نسخه دفاتر حسابداری با صفرهای طولانی فعلی را خواهد پیچید، حجم اسکناس‌های بدون فایده در دست مردم را هم کاهش خواهد داد و مردم چالاک و سبک‌بال در امور اقتصادی به جای حمل پول زیاد در مبادلات روزمره، کارهای خود را با چند اسکناس صفر‌حذف‌شده باارزش انجام خواهند داد و دیگر درگیر حذف یک صفر و تبدیل ارقام نوشته‌شده در ذهن به تومان نخواهند بود.
* فعال اقتصادی
