صادرکنندگان با علم به‌لزوم تامین ارز مورد‌نیاز کالاهای اساسی، مواداولیه، تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز تولید، بازگشت ارز حاصل از صادرات را در قالب ایفای تعهدات ارزی به‌عنوان یک مسوولیت اجتماعی پذیرفته و به‌نقش بی‌بدیل خود در اقتصاد بدون نفت واقف شدند. ایفای تعهدات ارزی ۸۰درصدی صادرات تا شهریورماه سال‌جاری و بازگشت بیش از ۶۰میلیارد یورو ارز حاصل از صادرات کشور و همچنین روند صعودی بازگشت ارز حاصل از صادرات، بیانگر اشراف صادرکنندگان به‌عنوان سربازان خط‌مقدم تجارت خارجی و بخش‌های دولتی و حاکمیتی به‌عنوان مسوولان پیگیری ایفای تعهدات ارزی حاصل از صادرات، به‌اصول و قواعد مربوطه با هدف تسریع و تسهیل ایفای تعهدات ارزی در حداقل زمان ممکن بعد از انجام فعل صادرات است.  مهم‌ترین رکن ایفای تعهدات ارزی تبدیل تهدید احتمال عدم‌بازگشت ارز حاصل از صادرات و تکیه بر منابع نفتی به‌فرصت بی‌بدیل ارتباط صادرات و واردات و متعادل شدن تراز تجاری کشور و ثقل آن به‌سمت صادرات است.  به‌نظر می‌رسد اطلاع‌رسانی، آموزش و بیان فرآیندهای ایفای تعهدات ارزی در کنار ثبات قوانین و مقررات، از مهم‌ترین شاخص‌های موفقیت در تسریع ایفای تعهدات ارزی است. به ‌هر حال صادرکنندگان شرایط جدیدی را تجربه می‌کنند که قبلا با آن روبه‌رو نبوده و امکان مقایسه آن با پیمان‌سپاری ارزی در دهه ۷۰شمسی وجود ندارد. این تجربه جدید در کنار تغییر نسل صادرکنندگان و حضور صادرکنندگان جوان و متخصص در کنار صادرکنندگان قدیمی و باسابقه، مسوولیت نهادهای حاکمیتی در حوزه اطلاع‌رسانی و آموزش را بیش از پیش عیان ساخته است.  بررسی‌های آماری نشان می‌دهد آموزش رابطه‌ای مستقیم با ایفای تعهدات ارزی داشته و ضمن افزایش میانگین کشوری ایفای تعهدات ارزی، استان‌هایی که در امر آموزش و اطلاع‌رسانی صادرکنندگان فعال‌تر بوده‌اند، رشد بیشتری در حوزه ایفای تعهدات ارزی تجربه کرده‌اند و در مقابل صادرکنندگانی که کمتر به‌آموزش توجه کرده‌اند، ایفای تعهدات ارزی‌شان در مقایسه با صادراتشان کاهش یافته است. مهم‌ترین شاخص در موفقیت ایفای تعهدات ارزی نسبت تعهدات ارزی ایفا شده به‌کل تعهدات ارزی یا نسبت تعهدات ارزی ایفا شده به‌کل صادرات است که با توجه به‌رشد بیشتر ایفای تعهدات ارزی صادراتی ناشی از آموزش نسبت به‌رشد صادرات، شاهد افزایش این نسبت در مجموعه‌هایی هستیم که آموزش به‌روز و کارآمد را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده‌اند.

به‌عنوان مثال می‌توان به‌صادرکنندگان استان خراسان‌‌شمالی اشاره کرد که تعهدات ارزی سررسید‌شده خود را ایفا کرده‌اند و مقام دوم را در میان استان‌های کشور بعد از استان بوشهر به‌خود اختصاص داده‌اند.  به‌دیگر سخن درحالی‌که در ماه‌های گذشته صادرکنندگان این استان در بین ۱۰استان برتر از نظر ایفای تعهدات ارزی قرار نداشته‌اند با اطلاع‌رسانی به‌هنگام و آموزش فرآیندها در کنار تسهیلات انجام شده و انعطاف‌پذیری صورت گرفته در روش‌های بازگشت ارز، در جمع ۵استان برتر در حوزه ایفای تعهدات صادراتی قرار گرفته‌اند. نکته مهم و اثرگذار در حوزه آموزش صادرکنندگان، بیان مفاهیم ایفای تعهدات ارزی با توجه به‌مصادیق صادرات و ایفای تعهدات ارزی است. به‌دیگر سخن مفاهیم و موضوعات مختلفی در حوزه صادرات وجود دارد که نمی‌توان نسخه واحدی برای همه صادرکنندگان پیچید و مطالب یکسانی بیان کرد. از اوایل سال ۹۷ تاکنون بیش از ۲۷هزار صادرکننده نسبت به صادرات اقدام کرده‌اند که از حیث تقسیم‌بندی شامل واجدان و فاقدان کارت بازرگانی، اشخاص حقیقی و حقوقی، مرزنشینان و پیله‌وران، صادرات عام و صادرات از محل ورود موقت و همچنین تنوع بازارهای صادراتی از کشورهای همسایه تا کشورهای دوردست هستند که فرآیند صادرات و به‌تبع آن ایفای تعهداتشان با یکدیگر تفاوت ماهوی دارد؛ بنابراین لازم است ضمن شفافیت در قواعد و مقررات و ثبات در آنها به‌تناسب نوع و ساختار فعالیت و از همه مهم‌تر بازار هدف صادراتی و حتی نوع ارز صادراتی دریافتی، نسبت به‌بیان فرآیندها و آموزش صادرکنندگان در جهت ایفای تعهدات ارزی با هدف تامین ارز مورد‌نیاز واردات اقدام شود.

 

اخبار مرتبط