بازرگانان و بوروکراسی
نویسنده بر این باور است که کاندیداهایی که در عین حال، به عناوینی در هیات نظارت بر انتخابات نیز دخالت غیرمستقیم داشته‌‌‌‌‌‌اند، در این سوءاستفاده دخیل هستند. در این نامه از بی‌‌‌‌‌‌توجهی تجار به روند انتخابات گله شده و اشاره‌ای به این مساله شده‌است که ادعای برخی دیگر مبنی‌بر دخالت دولت در انتخابات بازرگانی بی‌‌‌‌‌‌اساس است. شباهت مسائلی که در این نامه به آنها اشاره شده است، با مسائلی که امروز در حلقه‌‌‌‌‌‌های تشکیل‌شده در فضای مجازی برای بحث درباره انتخابات پیش‌‌‌‌‌‌روی اتاق بازرگانی وجود دارد به حدی زیاد است که بی‌‌‌‌‌‌اغراق اگر ذکر نمی‌‌‌‌‌‌شد که این نامه در سال۱۳۳۳ نگاشته شده‌است، بعید بود که کسی که در جریان امور انتخابات اتاق بازرگانی کنونی قرار دارد، متوجه شود که مربوط به سال۱۴۰۱ یا ۱۳۹۷ نیست.
ادعای تقلب در انتخابات احتمالا از زمان به‌کارگیری این شیوه از اداره امور قدمت داشته باشد، اما هنگامی که به‌جزئیات آن، نظیر سوءاستفاده از کارت بازرگانی یا دخالت دولت در انتخابات نظر داشته باشیم، این شباهت باید حداقل این گزینه را برای فکر‌کردن در‌برابر خوانندگان بگذارد که به یک احتمال ما در حل مسائل مهم اداره امور در دنیای مدرن که مهم‌ترین آن طی فرآیندهای بوروکراتیک به شیوه روتین و جاافتاده است، هنوز با مشکل مواجهیم.
روند بوروکراتیک و شخص بوروکرات در ادبیات کنونی ایران معنایی منفی دارد و از معنای اصلی خود فاصله گرفته‌است. برای نمونه در آخرین سخنرانی رئیس کنونی اتاق بازرگانی ایران از نقش پررنگ بوروکرات‌‌‌‌‌‌ها در اقتصاد ایران به‌عنوان مساله‌ای منفی یاد شد؛ در ادبیات فعلی اساسا نیازی به ذکر وجه منفی کلمه بوروکرات نیست و این کلمه ناسزایی سیاسی- اقتصادی است.
معنایی که مفاهیم به ذهن شنونده متبادر می‌کنند نقشی اساسی در کارکرد ذهن و سپس عمل او دارند و هنگامی که کلمه‌‌‌‌‌‌ای دچار اختلال در معنی می‌شود، به‌تبع آن کارکردی که در شنونده خواهد داشت را نیز مختل می‌کند. معنای منفی کلمه بوروکرات انتقال این معنا را با دشواری مواجه کرده‌است که انجام صحیح امور دیوان‌سالارانه - ترجمه‌‌‌‌‌‌ای که ما برای بوروکراسی برگزیده‌ایم- برای بقای حیات یک جامعه از نهایت اهمیت برخوردارند و امروز، مانند بسیاری از سال‌های ورود ایران به دوران مدرن ابتدایی‌ترین عملیات دیوان‌سالارانه با اختلال جدی مواجه است.
تنها دو نمونه از مسائلی که در انتخابات اتاق بازرگانی که چند روز دیگر برگزار خواهد شد؛می‌گذرد، شاهدی بر این ادعا است. نخست اینکه آیین‌‌‌‌‌‌نامه‌‌‌‌‌‌ای برای تشکیل و فعالیت این دوره اتاق‌های بازرگانی تصویب شد که دو ادعای کاملا مختلف درباره آن وجود دارد؛ عده‌ای بر این باور هستند که این آیین‌‌‌‌‌‌نامه از بیخ و بن غیرقانونی است و از مرجعی صادر شده که فاقد صلاحیت تصویب آن بوده‌است و دیگران بر عکس کاملا آن را بر حق و قانونی می‌دانند.
فارغ از جنبه‌‌‌‌‌‌های حقوقی این مساله که هم شواهدی دال بر صحت ادعای مطرح‌‌‌‌‌‌شده دارد و هم خلاف آن، مساله مهم‌تر اختلالی است که در بدیهی‌‌‌‌‌‌ترین امور مربوط به روندهای بوروکراتیک در کشور ایران شاهد هستیم. یک نمونه دیگر از این مساله، تاخیری ۱۰روزه در انتخابات این دوره اتاق بازرگانی است که با معیارهای بر‌‌گزاری یک انتخابات عادی که تاخیر چند دقیقه‌‌‌‌‌‌ای نیز نقصی برای آن محسوب می‌شود، می‌توان آن را یک تراژدی بوروکراتیک توصیف کرد؛ به‌‌‌‌‌‌ویژه اینکه هیچ حساسیتی به این مساله از هیچ‌کدام از شرکت‌‌‌‌‌‌کنندگان در انتخابات ندیدیم.
اما سال۱۳۳۳؛ در انتخابات این دوره بار دیگر نیکپور به ریاست اتاق برگزیده شد و اکثریت آرای ماخوذه را به خود اختصاص داد، پس از انتخابات ذبیحی بار دیگر مدعی تقلب در انتخابات شد که به ظاهر چندان مورد‌توجه واقع نشد. این نامه او نیز بار دیگر خطاب به «بازرگانان روشنفکر» نوشته شده‌است که شاید بی‌‌‌‌‌‌توجهی به آن به دلیل مشاغل فکری این روشنفکران و بی‌‌‌‌‌‌اعتنایی به دنیای مادیات بوده باشد. نکته خرسندکننده این دوره انتشار دوباره مجله اتاق بازرگانی تهران است که از فروردین ۱۳۳۴ بار دیگر انتشار آن به شکل منظم آغاز شد. همچنین ارتباط‌‌‌‌‌‌های بین‌المللی اتاق بازرگانی که پیرو تحریم‌های بین‌المللی دوران ملی‌شدن نفت متوقف‌شده‌بود، بار دیگر آغاز شد و نخستین جلسات را آلمانی‌‌‌‌‌‌ها با تجار ایرانی برگزار کردند. اولین اعتراض اتاق بازرگانی این دوره به مساله مالیات مربوط است. در این‌باره نماینده اتاق در کمیسیون مالیات طی نامه‌‌‌‌‌‌ای می‌‌‌‌‌‌نویسد: «مساله مالیات بردرآمد، یکی از مسائل مبتلا‌به بازاریان و بازرگانان است.
از انصاف نباید گذشت که به همان نسبت که مودیان مالیاتی در ایران از پرداخت مالیات و به‌طور کلی از سروکار داشتن با دستگاه‌های وصولی، ناراضی و بیزار هستند، دستگاه‌های مربوطه نیز در وصول مالیات حقه دولت، خاصه‌خرجی اعمال می‌کنند. با یک توصیه، با یک سفارش، با یک مهمانی‌دادن، با‌دادن یک مبلغ ناچیز می‌‌‌‌‌‌بینید یک قلم عمده از مالیات دولت یا به کلی هیچ شده یا به حد ممکن تقلیل پیدا کرده‌است؛ علت این اتفاقات یا گرسنگی است و دیگری نداشتن اطمینان و ضبط و بایگانی مطمئن است و تا زمانی‌که این دو مورد اصلاح نشود، اوضاع این‌گونه باقی می‌ماند.»
اینکه اوضاع این‌گونه باقی‌ماند یا نه، مشخص نیست.
