گزینه‌های محدود آمریکا
این احتمال وجود دارد که در نهایت هم‌پیمان‌های اروپایی آمریکا نیز در همان جایی قرار بگیرند که قبل از امضای توافق هسته‌ای قرار داشتند و در این حالت هیچ محدودیتی برای برنامه هسته‌ای ایران وجود نخواهد داشت. ترامپ برخلاف معمول، روز یکشنبه واکنشی به اعلام خبر افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران نشان نداد اما یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا مدعی شد: «آمریکا همچنان سیاست اعمال حداکثر فشار بر ایران را ادامه خواهد داد. ایران از غنی‌سازی اورانیوم برای گروگان گرفتن جهان استفاده می‌کند. آمریکا هرگز اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. آمریکا سیاست حداکثر فشار را ادامه می‌دهد تا ایران از اقدامات غیرقانونی خود دست بردارد.»
یک مقام دیگر دولت آمریکا ابراز امیدواری کرد اروپایی‌ها تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کنند تا ایران عقب‌نشینی کند و از تنش‌ها کاسته شود. او گفت: «همچنین امیدواریم ساز و کار مالی جدید اروپایی‌ها به ایران کمک کند کالاهای غیر مشمول تحریم‌ها را دریافت کند. ما مایلیم ایران در پیمان هسته‌ای باقی بماند. تمایلی به درگیری با ایران یا دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای نداریم.»
آمریکا در حوزه سیاست خارجی بارها نشان داده، اگر کمکی از هم‌پیمان‌ها دریافت نکند، به تنهایی عمل خواهد کرد. اما درخصوص ایران ترامپ مایل است اروپایی‌ها در کنار آمریکا قرار بگیرند. او در حاشیه نشست اخیر گروه ۲۰ با مقامات اروپایی صحبت کرد اما مشخص نیست او توانسته آنها را به اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران متقاعد کند یا نه. یکی از کارشناسان موسسه بروکینگز می‌گوید: «استراتژی آمریکا به همراهی دیگر کشورها برای اعمال تحریم علیه ایران برای فراهم شدن زمینه حضور ایران در پای میز مذاکره وابسته است، اما آینده این استراتژی مشخص نیست. ترامپ علیه ایران و کره‌شمالی تحریم اعمال کرده است. در حالی که کره‌شمالی حاضر به مذاکره با ترامپ بوده، اما ایران چنین تمایلی نداشته است. واقعیت تامل‌برانگیز این است که مذاکرات ترامپ با رهبر کره‌شمالی به هیچ نتیجه‌ای نرسیده و آینده آن بسیار مبهم است. علت آن است که ترامپ حاضر نیست قدمی در مسیر خواست کره‌شمالی بردارد و صرفا بر اعمال تحریم‌ها تاکید می‌کند. به این ترتیب طبیعی است که کره‌شمالی نیز حاضر نیست به درخواست‌های ترامپ عمل کند و بعید نیست در آینده هیچ توافقی بین آمریکا و کره‌شمالی حاصل نشود.»
حالا پس از یک سال، ایران قدم‌هایی در مسیر کاهش تعهدات خود به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ برداشته است و اعلام کرده که در فواصل زمانی مشخص از میزان تعهدات خود خواهد کاست، مگر آنکه دیگر امضاکنندگان برجام یعنی انگلستان، آلمان، فرانسه، روسیه و چین راهی برای بی‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا بیابند. کارشناس ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها می‌گوید: «در این مرحله ایران می‌خواهد با نقض بندهایی از توافق هسته‌ای بر آمریکا فشار وارد کند تا از شدت تحریم‌ها بکاهد. همچنین اگر قرار باشد مذاکره جدیدی انجام شود، ایران فرصت‌های بیشتری برای امتیازخواهی از طرف‌های مذاکره خواهد داشت.»
ترامپ خواستار مذاکره مجدد با ایران بر سر پیمانی فراگیر است. محتوای پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تغییر نکرد، اما رفتار ایران تهاجمی‌تر شده است و اکنون بسیاری از کارشناسان و کشورها، آمریکا را مقصر می‌دانند و معتقدند خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اشتباه بوده است. یکی از مقامات پیشین سیا می‌گوید: «جهان معتقد است اول آمریکا توافق هسته‌ای را نقض کرده است. ترامپ مایل است مذاکره کند اما ایران فعلا چنین تمایلی ندارد. سیاست ترامپ شکست خورده است. او با خروج از برجام عملا نیروهای تندرو را در ایران تقویت کرده است. او خواستار پیمانی بهتر از آن است که در دوران ریاست‌جمهوری اوباما منعقد شد، اما روش و استراتژی او اشتباه است.»
ایران همزمان با درخواست از اتحادیه اروپا و دیگر کشورها برای عمل به تعهدات خود در پیمان هسته‌ای، در حال ارتقای توانایی‌های هسته‌ای خود برای اعمال فشار دیپلماتیک است. هم‌پیمان‌های آمریکا همچنان از پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ حمایت می‌کنند و درباره امکان دستیابی به پیمانی بهتر تردید دارند. در واقع همراهی نکردن اروپایی‌ها، چین و روسیه با آمریکا در اعمال فشار بر ایران سبب می‌شود که ترامپ نتواند تا انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آمریکا، ایران را وادار کند پای میز مذاکره بنشیند. تا چندی پیش یعنی تا قبل از آنکه ایران اعلام کند به تدریج از میزان پایبندی خود به پیمان هسته‌ای خواهد کاست. استراتژی ترامپ اعمال حداکثر فشار بر ایران بود و اکنون هم با وجود آنکه ایران مسیری جدید را در پیش گرفته، استراتژی ترامپ تغییر نکرده است. اما اگر قرار است دولت آمریکا به هدف خود برسد، باید استراتژی جدیدی تدوین کند.
ارسال نظر