عبور با احتیاط در پاییز
در علم اقتصاد بهویژه اقتصاد خرد هزینهها به دو بخش هزینههای آشکار و غیرآشکار تقسیم میشود. هزینههای آشکار هزینههایی هستند که قابل مشاهده است و بهصورت حسابداری قابل ثبت و حساب است. در مقابل هزینههای غیرآشکار هزینههایی هستند که به راحتی قابل رویت نیستند، ولی در بلندمدت خود را نمایان میکنند که نمود واقعی آن هزینه فرصت است که باید در محاسبات به نوعی لحاظ شود. برای مثال اگر خانوادهها هزینه مدارس غیرانتفاعی را پرداخت نکنند، میتوانند این پول را در بازارهای پولی و مالی سرمایهگذاری کرده و سود کسب کنند و این سود جزو هزینههای فرصت و غیرآشکار محسوب میشود. در کنار مفهوم هزینه فرصت بهتر است از علم آمار و احتمال نیز استفاده کنیم. براساس نظریه احتمال اگر وضعیت کرونا در کشور و استانها قرمز باشد، احتمال ابتلا به کرونا افزایش مییابد. با افزایش ابتلا، هزینه و قیمت آموزش نیز افزایش مییابد. آنچه از اخبار رسمی و غیررسمی شنیده میشود این است که وضعیت در اکثر استانها قرمز یا در مرز هشدار است. بنابراین در این شرایط بازگشایی مدارس، یعنی آموزش پرهزینه و پرخطر است و این امر هزینههای زیادی بر دوش خانوارها میگذارد و برخی از این هزینهها جبرانناپذیر است. بنابراین اگر واقعبینانه به مسائل نگاه کنیم، به نظر میرسد بازگشایی مدارس و دانشگاه در شرایط فعلی یک اقدام پرخطر است و عقل حکم میکند که دفع خطر احتمالی باید ملاک رفتارهای فردی و جمعی ما باشد و از آموزشهای حضوری گسترده جلوگیری کنیم.
از سوی دیگر رفتارها و سیاستهای دولت در ارتباط با مسائل مختلف نشان داده است اقدامات تدبیر و امید حسابشده نیست و عملا دولت در مقابل سیاستهای خود مسوولیتی را نمیپذیرد. بنابراین افراد و خانوادهها اطمینان خاطر از پیامدهای سیاستهای دولت ندارند و باید خود خانوادهها بدون توجه به برنامههای دولت تصمیم صحیح را اتخاذ کنند. گرچه بازگشت به شرایط عادی زندگی و برگشت به شرایط ایدهآل آموزش و پژوهش برنامه همه کشورها از جمله کشور عزیزمان است و انشاءالله به زودی چنین اتفاقی رخ دهد، اما احتیاط شرط عقل است.
در شرایط ابهام و نااطمینانی بهترین روش استفاده از روش گام تصادفی است. به این معنی که انتظار میرود رفته رفته ویروس کرونا برای انسانها شناختهتر شود و کمکم دانشمندان بتوانند روشها و متدهایی برای مبارزه و مقابله و واکسینه کردن آن کشف و شناسایی کنند. به میزان پیشرفت و کاهش خطر میتوان در بازگشایی مراکز مختلف بهویژه مدارس و دانشگاهها اقدام کرد. اگر در بازگشایی مدارس و فعالیت کامل مراکز آموزشی عجله شود، هم کودکان در معرض خطر قرار میگیرند و هم معلمان و مدیران مدارس و مدرسان دانشگاهها در شرایط ابتلا و خطر قرار میگیرند، بنابراین در این شرایط باید درخصوص کرونا، دولت اقدام معقولانهای انجام دهد.آغاز مدارس و دانشگاهها همراه با شروع فصل پاییز است. پاییز امسال متفاوت از سالهای گذشته است. ایام پاییز فصل اوجگیری آنفلوآنزا است و امسال به نظر میرسد ویروس آنفلوآنزا همراه با ویروس کرونا پاییز دیگری را رقم میزند و تشخیص کرونا و آنفلوآنزا ممکن است هزینههای خانوار و کشور را در حوزه بهداشت افزایش دهد و اگر مراقبتهای لازم صورت نگیرد ممکن است شرایط برای خانوارها بسیار سخت و دشوار شود. بنابراین بهتر است بسیار با احتیاط عمل شود. پاییز در راه است و احتمال بروز موج سوم کرونا بالا. لازم است درخصوص آموزش با تدبیر عمل کرد تا امید دوباره رخ نماید.